Umut, mutluluk ve gurur

Müge TURAN

Bu yıl Cannes Film Festivali’nde yarışan yapımlar oldukça güçlüydü. Festival, istikrarsız geçen birkaç pandemi yılının ardından eski formuna tam olarak döndüğünü kanıtlamış oldu. Ruben Östlund, Hüzün Üçgeni (Triangle of Sadness) ile ikinci Altın Palmiye’sini aldıktan bir yıl sonra bu yılki yarışmanın jüri başkanı oldu. Ve bu yıl aynı onuru Justine Triet’nin, kocasını öldürmekle suçlanan popüler ve başarılı bir yazarın (Sandra Hüller) davası üzerine düşündürücü filmi, Anatomie d’un Chute’e verdi. Bir hukuk dramı olan film, hem karı kocanın özel hayatından ayrıntıları mahkeme salonuna taşıyarak basının ve halkın gözü önüne seriyor, hem de izleyiciyi belli bir mesafede tutarak soruşturmadaki gizemi sonuna kadar koruyor. Burada Hüller’in serinkanlı ve doğrudan oyunu, filmin asıl dokusu ve duygusal gücünü veren şey. Triet, Jane Campion (Piyano, 1993) ve Julia Ducournau’dan (Titane, 2021) sonra Altın Palmiye’yi kazanan üçüncü kadın oldu. Jane Fonda Altın Palmiye Ödülü’nü Triet’e verirken ilk kez katıldığı Cannes’ın bu yıl yedi kadın yönetmenle bir rekor kırarak ne kadar ilerlediğine değindi. Triet ise ödülü kabul ederken, Cannes tarafından yasaklanan Fransa’daki emeklilik yaşının yükseltilmesine karşı yapılan eylemleri önemli bulduğunu belirtti.

BİR SOYKIRIMIN KABUSU

Cannes Film Festivali jürisi, Büyük Ödülü İngiliz yönetmen Jonathan Glazer imzalı The Zone of Interest filmine layık buldu. Festival sırasında hayatını kaybeden Martin Amis’in 2. Dünya Savaşı romanından serbestçe uyarlanan film, Auschwitz duvarının hemen ötesinde pastoral, rüya gibi bir hayat yaşayan bir Nazi subayının ailesine odaklanıyor. Film, ekranına dehşete dair neredeyse hiçbir görüntü taşımazken, subay ve karısına (Sandra Hüller) odaklanarak “kötülüğün sıradanlığı üzerine kan dondurucu bir inceleme” sunuyor. Festivalin en çok konuşulan filmlerinden biri olan The Zone of Interest, Mica Levi'nin görüntüyle kontrast tasarladığı zorlayıcı müziği, filmin girişindeki birkaç dakikalık siyah ekran veya ekran sınırlarının dışına taşan ölülerin çığlıkları ve makine sesleri gibi estetik seçimlerle filmin soykırım kabusunu duyusal bir boyuta taşıyor.

"BEN DAHA İYİMSER FİLM YAPIYORUM"

Finlandiyalı yönetmen Aki Kaurismäki’nin altı yıl sonra yaptığı son filmi Fallen Leaves, Jüri Özel Ödülü’nü kazandı. Hem hassas ve komik hem melankolik ve zamansız bir aşk hikâyesi anlatan filmde Alma Pöysti ve Jussi Vatanen, Helsinki’de bir gece tanışan bir çifti canlandırıyor.

Biri fabrikada, diğeri inşaatta çalışan ve işlerini kaybetmemek için mücadele eden bu iki yabancı radyodan sürekli gelen Ukrayna’nın işgali haberlerine, onları gittikçe zorlayan hayat şartlarına inat birbirlerini sevme devam ediyorlar. Pöysti ve Vatanen ödülü, “Dünya kötüye gittikçe ben daha iyimser film yapıyorum” diyen ve ödül törenine katılmayan yönetmenleri adına aldılar.

EN İYİ YÖNETMEN: TRAN ANH HUNG

En İyi Yönetmen ödülü The Pot-au-Feu ile Vietnamlı-Fransız sinemacı Tran Anh Hung’a gitti. Film 19’uncu yüzyılın sonlarında Fransa’nın kırsal kesiminde yaşayan ünlü gurme (Benoît Magimel) ile onun 20 yıllık aşçısı (Juliette Binoche) arasında mutfaktan özel hayatlarına kadar uzanan ortak tutkuya odaklanıyor. Hatta Hung, ödülünü kabul ederken eşine sonra da kendisini düzelterek “aşçısı”na teşekkür etti. Bu görkemli ve ağız sulandırıcı dram, özellikle yemeğin duyusal zevklerini ekrana aktarmasıyla övülmüştü.

En İyi Senaryo ödülü Monster ise Yuji Sakamoto'ya verildi. 2018’de Arakçılar (Shoplifters) filmiyle Altın Palmiye Japon yönetmen Hirokazu Kore-eda’nın yönettiği bu sürükleyici ve dokunaklı dram, okulda beklenmedik davranış sorunları sergileyen bir çocuğu takip ediyor. Filmin müzikleri ise geçtiğimiz ay hayatını kaybeden besteci Ryuichi Sakamoto'ya ait.

EN İYİ KADIN OYUNCU: MERVE DİZDAR

Gelelim oyuncu ödüllerine… “En İyi Erkek Oyuncu” ödülü, Wim Wenders’in Perfect Days filminde işçi sınıfından bir Tokyoluyu oynayan Kōji Yakusho’ya gitti. Ama bizim için en önemli dal, “En İyi Kadın Oyuncu” ödülü. Nuri Bilge Ceylan'ın Kuru Otlar Üstüne filmindeki bencil ve narsistik erkek kahramana meydan okuyan resim öğretmeni rolüyle Merve Dizdar’ın oldu. Türkiye sineması tarihinde ilk kez bir kadın oyuncu bu ödülü kazandı. Dizdar’ın hepimize umut ve mutluluk veren bu ödülü sonuna kadar hak ettiğini düşünüyorum. Sahnedeki ödül konuşmasında dediği gibi “Ne yazık ki yaşadığım coğrafyada bir kadın olmak Nuray’ın ve Nurayların duygusunu doğduğum günden beri ezbere bilmeyi gerektiriyor."

Nuray karakteri Ceylan sineması için bir ilk. Başroldeki kendini beğenmiş erkek karakter olan Samet (Deniz Celiloğlu) doğuda görev yaptığı köy ilkokulunda bir öğrencisine uygunsuz davrandığı için başı belada olan İstanbullu bir öğretmen. Film tam bu hikâyeyi takip edecek derken Samet’in ilçede kendi gibi resim öğretmenliği yapan ve siyasi bir olay sonucu bir bacağını kaybetmiş Nuray ile tanışması filmin yönünü ve ağırlığını değiştiriyor. Samet, tıpkı yerel halkı küçümsediği gibi, Nuray’ı da başta kendine layık görmediği için arkadaşı Kenan’a ayarlamaya çalışıyor. Böylece filmde gelişen bir tür aşk üçgeni üzerinden toksik erkekliğe dair yeni bir bölüm başlamış oluyor. Etrafını saran erkek dünyasına ve onunla ilgileniyormuş gibi görünen erkeklere karşı küçümsemeye varan sivri bir zekâ ve kuşku yayan Nuray, filmi önceki Ceylan filmlerinden daha cesur, şaşırtıcı ve güçlü kılan unsur. Merve Dizdar, Nuray’ı her hücresinde hissettiğini izleyiciye geçiren sahici ve güçlü bir oyun sergiliyor. Ödülü ise kendi sözleriyle “Ne olursa olsun umut etmekten vazgeçmeyen tüm kız kardeşlerine ve Türkiye’de hak ettiği güzel günleri yaşamayı bekleyen tüm mücadeleci ruhlara” bir armağan.

RTÜK Başkan Yardımcısı İbrahim Uslu, Merve Dizdar'ı hedef aldı

Kılıçdaroğlu, Merve Dizdar'ı kutladı: Tüm mücadeleci ruhlara bugün demokrasiyi armağan edeceğiz