Faik Bulut, 'Tarihten bugüne Kürt diplomasisi'ni anlattı

Halil İMREK
Adana

Çukurova Kitap Fuarında Evrensel Basım Yayın tarafından düzenlenen “Tarihten Bugüne Kürtlerde Diplomasi” adlı etkinlik düzenlendi. Kitabı Hazırlayan Yazar Faik Bulut’un konuşmacı olarak katıldığı etkinliğin moderatörlüğünü Aydın Tan yaptı.
Türkiye’de özellikle son yıllarda siyasal-toplumsal yaşamda daha çok yer alan müzakere ve özerklik tartışmalarının tarihi arka planını anlama imkânı sunan etkinliğe katılım yoğun oldu.
Faik Bulut yaklaşık 6 yıllık bir çalışma sonucu, Kürdistan’ın dört parçasını gezerek kitabı hazırladığını ve bunun alanında ilk kaynak olduğunu söyledi. Bulut,  dört parçadaki Kürt hareketlerinin dışında Avrupa’daki bütün Kürt hareketlerinin diplomatik faaliyetlerini, geçmiş ve güncel politikalarını kitapta irdelediğini belirtti.
Türkiye, İran, Irak ve Suriye’deki Kürt hareketlerinin diplomasi anlayışlarına ve etkinliklerine ilişkin kapsamlı bir çalışmanın bugüne kadar olmadığını hatırlatan Bulut, tarih boyunca dört parçada Kürt hareketinin diplomasi çalışmalarını anlattı. Kürt diplomasi tarihiyle ilgili çeşitli bilgiler veren Bulut, Kürtlerin İslamiyetle tanıştığı dönemden, Büyük Selçuklu Devleti’ne, Osmanlıya uzanan oradan bugüne taşınan Kürt diplomasisinin izlerini sürdü.
Bulut, Ortaçağ’da Kürt diplomasi örneklerini verirken Kürtlerin bugün de talebi olan özerkliğin bin yıllık hikâyesinin arka planına da projeksiyon tuttu.
Kürtlerin diplomasiyi çok iyi içselleştiremediğini bazı görüşmelerde güneyde bazı Kürt örgüt ve hareketlerinin “Ya biz devlet olmadık ki diplomasi yapalım” dendiğini aktaran Bulut, bunun diplomasinin klasik kavrayışını yansıttığını ancak diplomasisinin sadece devletlerarası ilişkilerle sınırlı olmadığını söyledi.
Bulut, sadece devletten devlete değil, devlet ile örgüt arasında diplomasi de olabileceğini PKK-İmralı ile devlet arasındaki görüşmeleri örnek vererek gösterdi. KDP’nin Irak devleti ile yaptığı özerklik görüşmelerinin de benzer bir diplomasi çalışması olduğunu söyledi. Bulut, başka bir diplomasi örneği olarak devletsiz halkların diplomasisini anlattı. Bulut, “Devlet olmayan halklar var ve bunların da bir diplomasisi var” dedi.
Örgütten örgüte diplomasinin de olduğunu söyleyen Bulut, kamu diplomasisinin de tabandan tepeye doğru karar mekanizmalarını etkilemek için önemli olduğunu söyledi. Bulut, kamu diplomasisi açısından PKK’nin başarılı olduğunu anlatarak Kobanê meselesinde oluşturulan kamuoyu duyarlılığını buna örnek olarak sundu. Kamuyu etkileyerek, arkasına alarak kararlara etkide bulunmanın PKK’nin özgün bir yanı olduğunu söyledi.

KADIN DİPLOMASİSİ

Bulut, diplomasi alanında yeni bir akım olarak gelişen Kadın Diplomasisine değindi. PYD’nin iki kadın yetkilisinin Elysee Sarayı’ndan Fransa Cumhurbaşkanı Hollande ile görüşmesini ve Moskova’ya gitmesini buna örnek olarak sundu.
Kadın diplomasisinin yeni bir akım olduğunu söyleyen Bulut, esas kadın diplomasisini PYD’nin yaptığını söyledi. Kadın diplomasisinin daha önce de olduğunu PKK ile geliştiğini ama PYD’nin bugün bunu çok ince olarak sürdürdüğünü belirtti. PYD kadın hareketinin sadece Asya Abdullah ile sınırlı olmadığını vurgulayan Bulut, “Kadın diplomasisi yeni bir akım olarak gelişiyor. PKK yarattığı için değil zaten vardı. Fakat PYD ile birlikte önemli bir yer etti” dedi.

MEKTUP DİPLOMASİSİ

Bulut, Kürtlerin 19.-20. yy’da yürüttüğü mektup diplomasisinin de önemli bir yer tuttuğunu aktardı. Mahmud Berzenci’nin, komşu ve büyük devletlerin müdahil oldukları Kürt meselesinde özellikle “mektup diplomasisi”ne ağırlık verdiği bilgisini paylaşan Bulut, “...Şeyh Mahmud Berzenci, Wilson’a bir mektup gönderir. Mektubunda; “Kürdistan’da bağımsız bir hükümetin kurulmasına dair bir teminat verilmesini” ister. Sadece Kemalistlerle ve İngilizlerle yazışmamış; bazı Batılı ülkelere ve özellikle onlara alternatif sayılan Sovyetler Birliği önderlerine, örneğin, Lenin’e mektuplar iletmiştir.
Bulut tarih boyunca Kürt diplomatlarına dair örnekler de verdi ve getirip bugünle ilişkisini kurdu. Bulut,  Barzani ve Talabani diplomasisini ayrıntılarıyla anlattı.