Soma patronu, 'Tazminatlarınızı devlet versin' dedi

Şirketin, mallarına tedbir konulduğunu, bankalardan kredi alamadığını ve yeterli parası olmadığını gerekçe gösterip, ücretlerde olduğu gibi tazminatı da devletin ödemesini, kendisinden sonra tahsil edilmesini talep ettiği öğrenildi. CHP Milletvekili Özgür Özel de, şirketin tıpkı Uyar madencilik gibi tazminat ödemeden kaçmayı planladığını, ancak malları üzerindeki tedbirin kaldırılmamasıyla bunu başaramadığını iddia etti.

Geçen 13 Mayıs'ta Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.'ye bağlı Eynez Maden Ocağı'nda meydana gelen kazada 301 madenci hayatını kaybetti. Bu kazanın ardından şirkete ait biri facianın yaşandığı ocak olmak üzere 3 maden işletmesi kapatıldı. Ancak bunlardan Işıklar Maden Ocağı daha sonra müfettişlerin olumlu rapor vermesi üzerine açıldı. Şirkete ait bu ocakta şu anda 1500 işçinin çalışmaya devam ettiği bildirildi.

SENDİKALARDAN ORTAK TALEP
Bu gelişmelerin olduğu sırada işçiler, geçen pazar akşam saatlerinde cep telefonlarına gelen işlerine son verildiği mesajıyla büyük şok yaşadı. Bu andan itibaran de maden işçileri bağlı bulundukları, Türk İş'e bağlı Maden İş sendikası ile Disk'e bağlı Dev Maden Sen, şubelerine gidip bilgi almaya çalıştı. Önümüzdeki günlerde atacakları adımların planlamalarını yaptı.

İŞÇİLERDE 'TAZMİNATIMI ALAYIM' BEKLENTİSİ 
Dün, gün boyu her iki madende ayrı ayrı yapılan toplantılar sonrasında, alınan karar tek oldu. Türkiye Maden İş Sendikası Ege Bölgesi 3 Nolu Müteşebbis Heyeti Başkanı Cafer Bülbül, işçilerin Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.'den kurtulduklarına seviniyor gibi bir hava gördüğünü söyledi. Bülbül, "Burada daha önce Uyar Madencilikte işten çıkartılan 840 arkadaşımızın, iki aylık maaşları ile tazminatları kalmıştı. O günlerde yaşanan krizi, burada işçiler yaşamayacakları için memnunlar. İşçilerin önemli bir bölümü 'ben tazminatımı alayım başka bir işyerinde de çalışırım' düşüncesinde. O yüzden şimdilik tepkisizlik var ama önümüzdeki günlerde neler yaşanır bilmiyorum" dedi.

MADENLERİ TKİ İŞLETSİN
Yaşanan olayda bakanlığın, karar vermekte geciktiğini de ifade eden Cafer Büllül, "Bakanlık dolayısıyla TKİ, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. ile çalışıp çalışmayacağına aylar önceden karar vermeliydi. Ama bunu yapmadılar. Bizler işçilerin uzun yıllardır büyük başarıyla görev yaptıkları TKİ bünyesine alınmalarını ve madenlerin öyle işletilmesini istiyoruz" dedi.

ŞİRKETİN TKİ'DEKİ TEMİNATI TAZMİNATLARI KARŞILAR
Bülbül, işçi tazminatlarıyla ilgili olarak ise, şirketin TKİ bünyesinde bulunan teminat tutarının tazminatlar için yeterli olacağını düşündüklerini bunun için de Çalışma Bakanlığı'yla görüşmelerin sürdüğünü anlattı.
DİSK'e bağlı Dev Maden Sen Ege Bölge Temsilcisi Hacay Yılmaz da, benzer bir açıklama yapıp, işçilerin TKİ bünyesine alınmalarını, madenlerin kamulaştırılmasını ve işletmenin de yine devlet eliyle yapılmasını istediklerini dile getirdi.

TAZMİNAT KRİZİ ÇIKABİLİR
Maden işçilerinin işsiz kalmalarıyla ilgili Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.'nin takındığı tavır ve uygulamaya koyduğu plan ise, önümüzdeki günlerde, tazminat krizinin yaşanabileceğini ortaya çıkardı. Buna göre, şirket, mallarına tedbir konulduğunu, bankalardan kredi alamadığını ve yeterli parası olmadığını gerekçe gösterip ücretlerde olduğu gibi tazminatı da devletin ödemesini, kendisinden sonra tahsil edilmesini talep etti.

KAYMAKAM: FİRMA TAZMİNATI DEVLET ÖDESİN GÖRÜŞÜNDE
Bu talebe bakanlığın ne yanıt vereceği de merakla bekleniyor. Soma Kaymakamı Mehmet Bahattin Atçı'nın açıklamaları da, şirketin tazminatlar konusundaki bu taleplerini bir kez daha gözler önüne serdi. Kendisine ulaşan şirket yetkililerinin, tazminatları da devletin ödemesini istediğini ifade ettiğini söyleyen Kaymakam Atçı, "Firma 'tazminatları devlet ödesin, ben de sonra onlara ödeyeyim' görüşünde. Bunu benimle de paylaştılar ve bakanlığa ilettiler sanırım. Ancak bu tazminatlarını almaları işçiler için, çok önemli. Çünkü kış gününde parasız ortada kalmaları durumu var ve bizler bunu hiç arzu etmiyoruz. Bunun önlemlerinin alınması lazım. Bakanlığın bunu kabul edip etmeyeceğini bilmiyorum. Eğer kabul edilmezse, şirket belli bir takvimde bunları ödeyebilir. Bu da nasıl olur bilmiyorum. Gelişmeleri göreceğiz" dedi.

ŞİRKET, UYAR MADENCİLİK GİBİ KAÇMAK İSTEDİ
Tazminatlar konusuyla ilgili CHP Manisa Mliletvekili Özgür Özel de önemli tespitlerde bulundu. Geçen haftalarda, bazı sendika yöneticileri ile işçilerin, şirketin malları üzerindeki tedbirin kaldırılmasını talep eden kampanyalar başlattığını hatırlatan Özel, "Buradaki planlanan, malların üzerindeki tedbirin kaldırılmasının ardından geçmişte tıpkı Uyar Madencilik'te olduğu gibi işçilere maaş ve tazminat ödemeden mal kaçırmaktı. Ortadan kaybolmayı planlıyorlardı. İşçilere para vermemeyi planlıyorlardı. Ama tedbirin kaldırılmaması üzerine, haftalar öncesinden planlanan işçi çıkartmaları da, şimdi yapılmış oldu. Mallara tedbir konulması kararı önemlidir. Çünkü işçi başına 30 bin TL'yi bulan alacaklar var. Bizler de bunun takipcisi olacağız. Gene söylüyorum. İşçiler TKİ bünyesine alınarak daha sağlıklı ve güvenlik ortamlarda çalıştırılmalılar" dedi.

İŞÇİLERİN KREDİ KARTI BORÇLARINI KİM ÖDEYECEK?
Madin faciasında 301 kişinin şehit olduğu Manisa'nın Soma ilçesinde, kış ortasında cep telefonu mesajıyla işten çıkarılan 2 bin 831 maden işçisinin yaklaşık yüzde 90'ı, bankalara olan kredi borçlarıyla başbaşa kaldı. Bunlar arasında 13 Mayıs 2014 tarihinde Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.'ye ait Eynez Maden Ocağı'ndaki faciada 8 saat yer altında kaldıktan sonra kurtarılanlar da buluyor. Başka şehirlerden madende çalışmak için gelen ve şirkete güvendikleri için kredi çeken, kirada oturan işçiler, ansızın bir cep telefonu mesajıyla işten çıkarıldıkları için mağdur olduklarını ifade etti. Ortada kaldıklarını dile getiren işçiler, memleketlerine dönemediklerini ve yapacak başka iş olmadığını, tam bir belirsizlik içerisinde bulunduklarını söyledi.

Eynez Maden Ocağı'nda 8 saat yer altında kaldıktan sonra kurtulan, evli ve üç çocuk babası Salih Erkan, ekmek parası kazanmak için Balıkesir'den Soma'ya gelmiş. Sekiz yıldır madenlerde çalışan ve kirada oturan Erkan, "Soma Kömürleri'nde çalışıyordum. Olay günü arkadaşlarla birlikte hepimiz, 7–8 saat sonra madenden çıktık. Bize haber geldi, 'İşten çıkarıldınız.' diye. Şimdi beklemedeyiz. Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın, ‘İşçileri mağdur bırakmayacağız.’ açıklamasını duyduk. Şu anda beklemedeyiz. Yapacak bir şeyimiz yok. Hepimiz mağdur durumdayız. Sadece ben değil, birçok arkadaşımın kredi borcu var. Benim iki yere birden kredi borcum var. Ne olacak bilmiyoruz. Ayın 15’inde, 20’sinde kredilerin günü gelecek. Ne yapacağımızı bilmiyoruz, belirsizlik içindeyiz. Benim aylık 900 lira ödemem var. Çıkışımızı aldık ama bankalar bize acımıyor. 20 aya yakın ödememiz var bizim. Birçok arkadaşımız ev kredisi çekti. Hepimiz mağdur durumdayız." dedi.

Sekiz yıldan fazladır aynı şirkette çalıştığını kaydeden Erkan, “Biz o maden faciasını 8–9 saat içeride yaşadık. Hiçbir ayrıcalık yapılmadı. Normalde diğer kişilerden bizim bir farklılığımız olması lazım. O acıyı 8 saat çektik ama hiçbir ayrıcalık tanınmadı bize. Bizimle ilgilenen yok. 'Siz sağ kurtuldunuz.' diyorlar. Bana yer altında iş verseler de benim çalışma imkanım yok, psikolojim kaldırmaz bu saatten sonra. Üç çocuğum var, beş kişiye bakıyorum ben. Bizim işsizliğimiz belirsiz olduğu zaman sıkıntı çekiyoruz. Moralman zaten çökmüş durumdayız. Evim kira, aylık 900 lira da kredi ödemem var. Bankalar, param yok diye ödeme yapma demiyor. Günü geldiği zaman ödemek zorundasın. Arkadaşlarımızın yüzde 80’i, 90’ı şirkete güvenerek kredi çekti, ev aldı. Herkesin bir mağduriyeti var, sadece ben değilim." diye konuştu.

Şu anda yapacak bir şeyleri olmadığını dile getiren Erkan, “Soma’da maden olmadığı zaman bir iş yapma şansımız yok bizim. Herkes evini, yurdunu, köyünü terkedip buraya geldi. Kimsenin yapacak bir mesleği yok. Madenler kapanınca kimsenin yapacak bir işi yok. Gerçi orada madenlerde çalışacaklarını da zannetmiyorum artık. Ben kendim çalışmayı düşünmüyorum, çünkü o psikolojiyi kaldırmak zor. Ermenek’teki maden faciasında, buradaki olayların aynısını yeniden yaşamış gibi oldum. O arkadaşların o anda ne çektiğini, ne hissettiğini ben biliyorum. Ben de Balıkesir’in köylerinden geldim. Birçok arkadaşımız dışarıdan gelme. İşe giremezsek yapacak bir şeyimiz yok, dönmemiz lazım. Çoluk çocuk burada, okulları burada. Dönsek de sıkıntı, dönmesek de sıkıntı. Tam anlamıyla bir belirsizliğin içindeyiz. Soma’da maden olmadığı zaman yapacak bir işimiz yok." şeklinde konuştu.

Balıkesir'den Soma'ya madende çalışmak için gelen Hasan Kuzu da faciada yaklaşık 8 saat yer altında kaldıktan sonra kurtarılan işçilerden birisi. Evli ve bir çocuk sahibi olan Kuzu, şirkete güvenip kredi çekerek ev almış. İşten çıkarıldığı için ortada kolan Kuzu, ne yapacağını bilmiyor: "Ben olay olduğunda madendeydim, 7-8 saat sonra çıktık madenden. Aşağı yukarı 500 metre sürünerek, kendi imkanlarımızla o madenden çıktık. Ondan sonra kurtarma ekibinden arkadaşlar gelerek bizi kurtardılar. Çok zor durumdayız, mağduruz. Bütün arkadaşlarımızın kredi borcu var. 8-10 sene daha devam edecek olan kredi borçları var. Benim de aynı şekilde. Bize haber verilmeden bir anda çıkış oldu. Bundan sonra olay nasıl gelişir, belli değil durumumuz."

Madende 8,5 yıldır çalıştığını ve Balıkesirli olduğunu aktaran Kuzu, "Bülent Arınç’ın dediğine göre bekleyeceğiz. Bakalım sonuç ne olacak? Yapacak başka bir şeyimiz de yok. Soma’da inşaattan başka bir yerde çalışma imkanı yok. O da bizim yapacağımız bir iş değil. İşten çıkarılan 3 bine yakın insan var, hangimiz inşaata gidecek? Ovada da iş imkanı yok. Şu anda kötü durumdayız. Evliyim, bir çocuğum var. Kendi evim ama onu da kredi çekerek aldım. Aylık 907 lira kredi borcu ödüyorum. Şu anda ortada kaldık. Habersiz bir işten çıkarılma oldu, önceden bir bildirme olmadı. Pazar akşamı arkadaşlarımızın bazılarının cep telefonlarına gelen mesajla işten çıkarıldık. Bundan sonra olay nasıl olacak bilmiyoruz." diye konuştu.

BAKAN’DAN ‘TKİ İŞLETSİN’ TALEBİNE RET

Enerji Bakanı Taner Yıldız, Somalı madencilerin “Ocağı TKİ işletsin biz de oranın işçisi olalım” talebine ilişkin şu açıklamayı yaptı: “Orada önümüzdeki aylarda yeni devreye girecek olan maden ocakları vardır, işçi kardeşlerimizin oralarda değerlendirilmesi gerekir. Türkiye Kömür İşletmeleri orada kamu eliyle maden işletmeyecektir. Temel politikalarımızdan bir 'u' dönüşü olmaz.” (DHA)