Ücret stajyerler için daha da asgari

STAJYER SÖMÜRÜSÜ

Asgari ücretin tespitinde özellikle son yıllarda resmi enflasyon baz alınmıştır. Ancak kira, yakacak, gıda, ulaşım, elektrik ve su gibi gerçek enflasyonu doğrudan etkileyen temel tüketim kalemlerinin oranı daha yüksek olduğu için esasında asgari ücretin alım gücü sürekli düşmüştür. Ülkemizde asgari ücretin alım gücü o kadar düşmüştür ki bugün 16 yaşından büyük bir kişinin net asgari ücreti 769.39 TL iken dört kişilik bir ailenin eylül ayı açlık sınırı 1059 TL olmuştur. Bu tablo net 643,14 TL alan 16 yaşından küçükler için daha vahimdir. Asgari ücretten alınan 119.91 TL’lik gelir vergisi ise vahim tablonun başka bir boyutudur.
Gelecekte bu ülkenin işçi ve emekçileri olacak meslek lisesi öğrencileri okullarında kendi meslek dallarında gördükleri teorik ve sınırlı uygulamalı eğitimi sanayide daha çok uygulamalı olarak görmek, meslekî bilgi ve becerileri kazanmak ve iş hayatına hazırlanmaları amacıyla son sınıfta stajyer öğrenci olarak staj yaparlar. 26 Şubat 2011 tarihinde yürürlüğe giren 6111 sayılı torba yasadan önce staj yapan meslek lisesi öğrencilerinin haftalık üç günlük çalışmaları karşılığı aldıkları ücret net asgari ücretin yüzde 30’u iken, bu yasa ile birlikte haftanın üç günü staj çalışması yapan bir öğrencinin alacağı ücret asgari ücretin yüzde 15’i olarak değiştirilmiştir.
6111 sayılı yasadan önce A işyerinde staj yapan bir meslek lisesi öğrencisinin bugünkü asgari ücret üzerinden alacağı ücret; net asgari ücret x yüzde 30 = 673.30 x 30/100 = 201.99 olacak iken, bu yasadan dolayı bu ücret; Net asgari ücret x yüzde 15 = 673.30 x 15/100=100.99’a düşmüştür.

KAYITDIŞI ÇALIŞMAYI TEŞVİK EDİYOR

TÜRKİYE’DE sigortalı işçi olarak istihdam edilenler arasında asgari ücret alanların oranı yüzde 40’lar civarında olmakla birlikte, asgari ücrette yaşanan artışlar, diğer yüzde 60’lık sigortalı işçi kitlesi açısından da referans olmaktadır. Asgari ücretin, sigortalı ve asgari ücretin üzerinde bir ücretle çalışanlar için bir dezavantajı da, işverenlerin normalde asgari ücretin üzerinde bir ücret ödedikleri çalışanlarını asgari ücret üzerinden sigortalı göstermeleridir. Ayrıca asgari ücret, sigortasız istihdam edilen yaklaşık 3.5 milyonluk işçi kitlesinin ücretlerinin belirlenmesinde de fiilen etkili olmaktadır. İşverenler asgari ücretin düşüklüğünü bir kez daha fırsata çevirerek çalışanlara sigortasız çalışmaları karşılığında asgari ücretin biraz daha üzerinde bir ücret önererek onları sigortasız ve kayıt dışı çalışmaya zorlamaktadırlar.

ÜCRET, MÜCADELE KONUSUDUR

ÖZELLİKLE bu yasal düzenlemeden sonra sanayideki büyük-küçük birçok işyeri okullardan stajyer öğrenci talep etmeye başlamıştır. Kaldı ki kurumsal firmaların dışındaki birçok iş yeri stajyer öğrencilere ödenmesi gereken 6111 sayılı yasayla harçlık düzeyine indirgenmiş olan bu ücreti bile çoğu zaman ödememektedir. Stajyer öğrencilere staj eğitimi adı altında bir çok angarya iş yaptırılması, etnik yapısı, inanç biçimi ve sosyal yaşantısından dolayı da çeşitli yaptırımlara maruz kalması da işin başka bir boyutudur.
Asgari ücret, işverenlerin ve hükümetlerin insafına bırakılacak sıradan bir konu değil, tam tersine bizzat bundan dolayı mağdur olan biz milyonların; asgari ücret ile çalışanların, kamu işçilerinin, özel sektör işçilerinin, memurların, meslek liseleri ve üniversitelerin stajyer öğrencilerinin talep edeceği ve verecekleri kararlı mücadele  ile belirleyebilecekleri önemli bir konudur. Asgari ücretin belirlenmesinde talep edeceğimiz kriterler elbette insanca yaşanabilir bir ücretin verilmesi şeklinde olmalıdır. Ancak bunun birazcık somutlaşması için talep edeceğimiz asgari ücretin en azından bilimsel yöntemlerle hesaplanan açlık sınırının üzerinde olması hem ahlaki hem de insanidir.