Kaz Dağı’nın kalbine termik santral!

Özer AKDEMİR
İzmir

Kaz Dağı’nın kalbine yeni bir termik santral yapılıyor. Yıllardır termik santrallerin yarattığı hava kirliliği ile boğuşan Çanakkale’nin Çan ilçesine 25, Edremit Körfezi’ne kuş uçuşu 20 kilometre uzaklıktaki Yenice Çırpılar Termik Santrali, konumu itibariyle hem körfezin hem Kaz Dağı’nın adeta ölüm fermanı!

Çanakkale’ye 85, Yenice ilçesine 11 kilometre uzaklıkta bulunan termik santral, adını aldığı Çırpılar köyüne sadece 500 metre mesafede! Santral alanının 740 metre kuzeybatısında Kovancı, 3 bin 200 metre doğusunda Boynanlar köyleri yer almakta. Santralin kül depolama sahasının kuş uçuşu yaklaşık 1600 m güneydoğusunda Suuçtu köyü, 1400 m güneybatısında Öğmen köyü yer alıyor. 

Taşzemin AŞ adlı şirket tarafından kurulacak olan termik santral saatte 455 ton yerli linyit yakacak. Yıllık linyit tüketiminin yaklaşık 3.5 milyon ton/yıl olacağı öngörülen tesiste, 25 yıllık faaliyet süreci boyunca toplam 88 milyon ton kömür tüketimi gerçekleşecek. Santralin ömrünün yarısı miktarında kömür kullanılacak tesiste, zamanla yeni kömür sahaları ya da ithal kömürle ihtiyacın giderileceğini gösteriyor. 

TARIMI BİTİREBİLİR

Termik santral çevresindeki köylülerin ana geçim kaynakları tarım. Yenice ilçesindeki 11 bin ailenin çok büyük bir bölümü tarım ve hayvancılıkla geçimlerini sağlamakta. Özellikle salçalık biber üretimi ve mısır üretimi en yaygın yetiştirilen tarımsal ürünlerden. 286 bin 66 dekar olan ekilen arazinin, 70 bin dekarı da çayır ve mera alanı.

Kaz Dağı’nın kuzeyinde kurulması planlanan termik santral, meydana getireceği hava ve su kirliliğinin yanı sıra oluşturacağı 6 milyon 356 bin metreküplük devasa kül depolama alanı nedeniyle yöredeki tarımsal üretimi ve canlı yaşamını tehdit ediyor. 

Termik santral projesinde 27.7 hektarlık alanın orman sayılan alanlardan olduğu görülürken, Çanakkale Orman Bölge Müdürlüğünün, kül barajı olarak planlanan 3.7 hektarlık alana, verimli ormanlık alan olduğu, sosyal ve çevresel sorunlar yaratacağı gerekçesiyle izin vermemesi üzerine bu alan projeden çıkarılmış. Yine termik santralin doğu sınırında ise özellikle karacaların korunmasına dönük yaban hayvanı yerleştirme alanı bulunmakta. Alandan tespit edilen 346 bitki türünden 8’inin endemik olduğu raporlarda belirtilen bir başka ayrıntı. 

SUSUZLUK SORUNU VAR AMA...

Termik santralle ilgili yapılan bir anket çalışmasında yöredeki en önemli sorunlar; Sulama suyunun yetersizliği (yüzde 42.2), içme suyu ile ilgili sorunlar (yüzde 20.0), işsizlik (yüzde12.2) ve düşük gelir (yüzde11.1) olarak sıralanmış. 

Hal böyle iken zaten az olan suların bir de devasa bir su tüketim kapasitesi olan termik santralce çekileceği gerçeği, yöre köylülerinin en önemli kabuslarından birisi olmuş. Şirket, ÇED raporunda civardaki göletlerden soğutma suyu alacaklarını ileri sürüyor. 

Bunların yeterli olmaması halinde ise yer altı sularına yönelecekleri belirtiliyor. Şirket ÇED raporunda bu suların kullanılması ile birlikte alanda yer alan sucul  canlıların devamlılığı açısından gerekli önlemlerin alınacağı, derelere can suyu bırakılacağını da raporunda belirtiyor. 

Şirketin, bir cümle ile “Gerekli önlemleri alacağız”, dediği dereler Kaz Dağı’nda nesli tükenmekte olan benekli alabalıkların yaşam alanları! Yine bu derelerin suyu ile Agonya Ovası’nın tarım arazileri, özellikle kapya biber ve çilek tarlaları sulanıyor. 

SANKİ SALÇA FABRİKASI KURUYORLAR!

Santralle ilgili ÇED halkın katılımı toplantısı notlarında bir köylünün anlatılanları dinledikten sonra, “Sanki bize salça fabrikası kuruluyormuş gibi anlatıyorsunuz” sözleri toplantının içeriği hakkında yeterli bilgiyi veriyor. 

Köy gençlerinin, söylediği, “Termik santralin zararlarını biliyoruz ama işe ihtiyacımız var, ölümüne iş arıyoruz” sözleri ise, ülke insanının içine itildiği çaresizliğin de özeti gibi. 

Termik santralin sosyolojik açıdan önemli sıkıntıları da beraberinde getirebileceği, halkı ayrıştıracağı uyarısı yine şirketin ÇED raporunda mevcut.