NAICM’den Kanal İstanbul’a

Meksika’nın Eski Devlet Başkanı Enrique Peña Nieto 2014 yılında Meksiko City’nin yeni bir havalimanına ihtiyaç duyduğu ve bu sebeple de bölgede ve dünyada sayılı havalimanlarından biri olacak büyüklükte yeni bir havalimanı inşa edileceğini ilan etmişti. Ülkenin kurucusu sayılan, Fransız işgali ve kukla imparatorluğunu sonlandırıp cumhuriyete tekrar dönülmesi mücadelesinin mimarı Benito Juárez’in adını taşıyan kentin tek havalimanının yerine planlanan bu devasa projeye göre yeni havalimanı Texcoco Göl Havzası’na inşa edilecekti. Yeni havalimanının eski havalimanına yakınlığından dolayı iki havalimanı aynı anda çalışamayacak, yani mevcut havalimanı kapatılmak durumunda kalınacaktı.

Kent merkezine ve metro istasyonlarına yakın olması ile ulaşılması görece kolay olan mevcut havalimanının zaman içinde artan hava trafiği ve yolcu sayısı ile artık yetersiz kaldığı herkes tarafından kabul edilir durumdaydı. Aynı zamanda yıllar içerisinde defalarca dönüşüm geçirmiş havalimanında yoğunluk sebebiyle gerekli tamiratların yapılması mümkün olmuyordu. Ancak inşaatı planlanan yeni havalimanı kentin ekolojik zenginliğinin ve su kaynaklarının bulunduğu ve aslında en hassas bölgelerinden birine yapılacaktı. Başlangıç maliyeti 14 milyar dolar olarak hesaplanan yeni havalimanının göller bölgesine yapılması dolayısı ile sürekli olarak zeminden su çekilmesi gerekecekti. Proje doğa savunucuları ve bölgede tarımsal faaliyetler gösteren çiftçiler ve yerli halk tepki gösterseler dahi toplumun bir kısmı ve medya tarafından Latin Amerika’nın en büyük ve modern havalimanı olması sebebiyle yoğun destek görüyordu. İnşaat 44 kilometrekarelik dev bir alanda tüm tepkilere rağmen hızlı bir biçimde başlatılmıştı.

Ancak 2018’de, Eski Meksiko City Belediye Başkanı Andrés Manuel López Obrador’un devlet başkanı seçilmesi ile inşaat durduruldu. Obrador’un ilk icraatlarından biri havalimanının geleceğine yönelik bir halk oylaması yapmak olmuştu. Muhalefetin katılmadığı yarı-resmi bu halk oylamasında yeni havalimanı inşaatının reddedilmesi ile de NAICM projesi ortadan kalktı. Başkan Obrador, 14 milyar dolarlık yeni bir havalimanı inşa edip mevcut havalimanını kapatmak yerine kentin kuzeyinde yer alan Santa Lucía Askeri Havalimanına yeni pistler ekleyerek daha az bir maliyet ile kente ikinci bir havalimanı kazandırmayı tercih etti. Bugün çok büyük bir alana tekabül eden yeni havalimanı inşaat alanını ise doğa göller ve sazlıklar olarak tekrar içine almış bulunuyor.

Muhalefetin bir saplantısına dönüşen NAICM, 2024 seçimlerinde de gündeme gelecek ve başkanlığın kazanılması halinde yapımına tekrar başlanacağının sözü verilecekti. Ancak seçimlerin yüzde 33 gibi tarihi bir farkla kaybedilmesinden sonra havalimanı inşaatının tekrar başlaması ihtimali ortadan kalktı. Tabii havalimanının çevresinde yer alan arazi spekülasyonlarının da böylece sonu gelmiş oldu.

Bugün Türkiye ile Meksika ekonomileri karşılaştırıldığında, yapılan ve yapılmayan havalimanı projelerinin iki ülkenin refahına ne kadar katkı yapmış olduğu çok açık bir biçimde görülüyor. Hiç şüphesiz İstanbul’daki yeni havalimanının en önemli ayaklarından biri Kanal İstanbul adı verilen ve gemi geçişinden çok yeni havalimanının çevresindeki arazilerin kente dahil edilerek büyük rantların oluşturulması projesiydi. 2019 yılındaki yerel seçimlerle ve ülkenin içinde bulunduğu ekonomik darboğazla duraksamış olsa da bugün İBB’nin çalışamaz hale getirilmesi ile tekrar gündeme getirilmiş bulunuyor. Asıl trajikomik olan ise içinde bulunduğumuz ekonomik sorunların sebebi olan büyüme modelinin bir parçası olan Kanal İstanbul projesi ile yaratılacak rantın ekonomik sorunlardan çıkış için bir çare olarak görünüyor olması.