Eski bir geleneğin yeniden canlanışı

Metin Akarsu

Dövme artık sokakların rengi... Hızla da yayılıyor. Bizim memlekete yabancı gibi gözüküyor ama hem bizim kültürümüzde hem de dünya kültüründe dövme önemli bir yere sahip... Çeşitli anket ve araştırmalarda da Gezi direnişiyle birlikte dövme yaptıran gençlerin sayısında artış olduğu ifade ediliyor. Bizim de dikkatimizi çekiyor, soluğu Dövmeci Cemil Uzun’un yanında alıyoruz.

Dövme yapmaya nasıl başladığından başlasak?

12 yaşında iken defter yaptığım çizimler vardı. Okulu falan bırakmıştım. O dönem tanımadığım biri keşfetmişti çizdiklerimi. Amatör olarak öyle başladım diyebilirim. Daha sonra tabi yeteneğimi ve çizimimi geliştirmek için çalıştım ve son 12 yıldır da profesyonel olarak dövme yapıyorum.

12 yıl uzun bir süre. Amatör olarak da erken başlamışsın. Bu kadar süredir dövme yapmanın nedeni yetenek mi?

Değil tabi. Bu meslekte yetenek çok önemli. Ama sadece yetenek ile olmaz. Bu işi yapabilmek için insanın sevmesi de gerekir. Ben de dövme yapmayı seviyorum ve değer veriyorum. Bir de tabi meslek olarak da bir memurluk gibi değil örneğin, daha rahat.

Peki, uzun süredir dövme yapan biri olarak; memleketimizde dövmeye yaklaşımı nasıl görüyorsun?

Dövme aslında Türkiye’de de eski bir kültür fakat bu bilinmiyor ve zaman aşımına uğramış durumda. İnsanlar bir dönem dövmeye kötü bakmış ve bu böyle devam etmiş. Dövme eski kuşaklarda sadece cezaevlerinde yaptırılan, kötü bir özellik olarak görülürdü. Fakat bu görüş yeni kuşak ile birlikte değişiyor ve artık dövmenin sanatsal yönü, estetik ve kültürel yönü görülmeye başlandı. Bu da tabi insanların önyargılarının kırılmasına yarıyor.

Kimler dövme yaptırıyor? Böyle bir sınıflandırma pek mümkün mü?

Daha çok gençler ilgi gösteriyor diyebiliriz. Bunun sebebi ise, insanlar dövme ile kendini ifade ediyor ve içindeki duyguları dışarı vuruyor. Vücudunda taşımak istediğin şeyi yaptırmak eski bir gelenek ve yeni nesil ile artık yeniden canlanıyor. Yeni bir nesil yetiştikçe talep daha fazla artıyor çünkü yeni nesil yetişme tarzı, kültürü ve olaylara bakışı ile farklı düşünüyor. Eskiden insanlar gelip var olan kataloglardan seçim yaparak dövme yaptırırdı fakat artık katalogdan bakıp dövme yaptırayım anlayışı değişti ve insanlar dövmeyi bir kültür olarak benimsedikçe kendi tasarımlarını yaratıyorlar. Ben de zaten katalog ile çalışmıyorum ve katalogdan seçmek için gelen insanlara da dövmenin böyle bir şey olmadığını anlatmaya çalışıyorum. İnsanın vücudunda taşıyacağı şeyin kendisi için bir değer taşıması gerekiyor ama zaten dediğim gibi ülkede katalogdan bakılıp dövme yaptırma modasının bitmeye başladı ve bu dövme sanatının ülkede ilerlediğinin göstergesi. Kimisi annesi ya da çocuğu ile ilgili bir şey yaptırıyor, kimisi hayatında önemli olan bir şeyi resmediyor. Kimisi hayatı için anlam taşıyan bir yazıyı yaptırıyor. Mesela Gezi Parkı sürecinden sonra insanlar gaz maskesi ya da olaylarda başına gelen önemli şeyler hakkında dövme yaptırmaya başladılar. Dövme yaptırmak yaygınlaştıkça dövmeler de değişiyor ve içinde yaşanan kültür dövmelerin çeşitliliğini birebir etkiliyor. Farklı bölgelerden gelen insanların bile simgeleri çok farklı olabiliyor.

BİR KEZ YAPTIRAN BİR DAHA BİR DAHA...

Dövme yaptıranlardan dövme yapanlara geçersek...

Dövmelerin boyutları ve zorlukları farklı farklı. Bu doğal olarak dövmecilerin harcadığı vakit ve emeği de değiştiriyor. Bazı insanlar bütün vücutlarını dövme ile kaplatmak istiyor örneğin.  Bu tek bir seferde mümkün olamayacağı için 10 ya da 20 seans boyunca süren dövmeler var. Aralıksız olarak en fazla 7 saat çalışıyoruz ama bu bazen zihni yorabiliyor. Bazen dövme bittiğinde şaşı gibi oluyoruz. Ama yine de seviyorum dövme yapmayı. Dövme yaparken yaşanan muhabbetler, espriler bunlar iyi şeyler. Dövme yaptıran insanlar sana bazen hiç kimseye anlatmadığı sırlarını anlatıyorlar. Bu da doğal olarak aranda bir bağ oluşmasını sağlıyor. Tabi bir de dövme yaptıranın bunu bir bağımlılık haline getirme durumu var. Çünkü bir kere dövme yaptıran insan onu yaptırırken yaşadığı mutluluğu bir daha yaşamak istiyor. Bu da bir kere dövme yaptıran birinin daha sonra tekrar dövme yaptırmasına neden oluyor.

SAĞLIKLI KOŞULLARDA YAPILMALI

Dövmenin popülerliğinin artması dövme yapanları nasıl etkiliyor?

Dövme, yapılırken dikkat edilmesi gereken bir sanat. Bazıları işi sadece ticari düşünerek korsan bir şekilde bodrum katlarında, evlerde dövme yapmaya başladı. Adam bakıyor bu işte para var. İki kere gelip dövme yaptırıyor, ondan sonra dövmenin nasıl yaptırılacağını öğreniyor. Çin malı set ve ikinci kalite mürekkep alıp yapmaya başlıyor. Dövme sağlıklı koşullarda yapılmalı. Oralarda dövme yaptıranlar daha sonra dövmeyi düzeltmek için ya da kapatmak için bize geliyorlar ama var olan bir dövmeyi kapatmak yeni bir dövme yapmaktan çok daha zor. Böyle durumlarla karşı karşıya kalmamak için işini profesyonelce yapan yerlerde dövme yaptırmak lazım. İnsanlara dövme yaparken zarar verilmemeli. Kimsenin bunu isteyeceğini sanmıyorum ama dediğim gibi işi sadece ticari olarak görenler ve kaçak yapanlar böyle durumlara yol açabiliyor.

DÖVME ZAHMETLİYSE FİYAT ARTIYOR

Ya fiyatlar? Nasıl belirleniyor bir dövmenin fiyatı?

Dövmenin fiyatı da aslında dövmeciye göre değişiyor. Bazı dövmeci yapacağı dövmeye göre fiyat verir. Bazı dövmeci ise dövmeye harcayacağı zamana göre fiyat verir. Birde tabi makine açılış parası dediğimiz bir şey var. Bu bir kişiye dövme yapılması için kullanılacak malzemeler için belirlenen fiyattır. Ama bu fiyat tamamen dövmeyi yapana bağlı. Örneğin bir dövmeci yetenekli ve tercih edilen bir dövmeci ise makine açma parasını çok yüksek tutabilir. Ya da bir başkası daha ucuz tutabilir. Ben mesela dövmeye bakarak fiyat veriyorum. Eğer yapacağım dövme uzun ve zahmetli bir dövme ise fiyat artıyor. Ama kolay ve çabuk bitecek bir dövme ise büyük ya da küçük olması önemli değil o zaman da fiyat daha az oluyor.

YETENEĞE GÖRE DEĞİŞİR

Dövme hangi aşamalardan geçiyor peki?

EN başta dövmenin temel hatlarının çıkarılması gerekiyor. Bunu bazen kâğıda bazen de özel kalemler ile kişinin vücuduna yapıyoruz. Dövmenin temel hatları çıkartıldıktan sonra ise aslında iş tamamen dövmeyi yapanın tarzına ve yeteneklerine kalıyor. Çünkü örneğin dövmenin içinin renklendirilmesi, dövmeye gölge verilmesi, dövmenin ışıklarını nereden alacağı gibi bir çok şey var ve bunların hepsi dövmeyi yapanın yeteneğine göre değişiyor.