TİHV 2021 yılı raporu: İşkence başvuruları son 30 yılın zirvesinde

Birkan BULUT
Ankara

Türkiye İnsan Hakları Vakfının (TİHV) 2021 yılı raporuna göre, kendisi veya bir yakını işkence ve kötü muamele gördüğü için 984 kişi başvuruda bulundu. Başvuranların 616’sı 2021 yılı içinde işkenceye maruz kaldığını bildirdi. TİHV, bu sayının vakıf kurulduğu 1990 yılından beri yıl içinde gerçekleşen en fazla işkence başvurusu olduğunu vurguladı.

Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) 2021 yılı tedavi ve rehabilitasyon merkezleri raporu yayınlandı. Geçen yıl kendisi veya bir yakını işkence ve diğer kötü muamele gördüğü için 984 kişinin TİHV’ye başvurduğu aktarılan rapora göre, başvuranların 616’sı yıl içinde işkenceye maruz kaldığını bildirdi. Bu sayının, TİHV’nin kuruluşundan beri yıl içinde gerçekleşen en fazla işkence başvurusu olduğu belirtildi. Rapora göre, gözaltı sürecinde işkenceye maruz kalan 10 kişiden 7’si açık alanda veya toplumsal gösterilerde işkence gördü. Başvuruların en küçüğü 5 yaşında, en büyüğü ise 76 yaşında.

İLK ÜÇTE İSTANBUL, VAN, DİYARBAKIR VAR

Raporda işkence gördüğü için vakfa başvuran 915 kişiden 44’ü başka bir ülkede işkence gördüğünü bildirdi. İşkence görenlerin 616’sı 2021 yılı içinde işkence gördüğünü, 211’i ise 2016-2020 yılları arasında işkence gördüğünü belirterek başvuruda bulundu. En çok başvuru 307 kişi ile TİHV İstanbul Temsilciliğine geldi. İstanbul’a yapılan başvuruları Van’da 263, Diyarbakır’da 166, İzmir’de 134, Ankara’da 66 ve Cizre’de 48 kişi izledi.

Türkiye içinde işkenceye maruz kaldığı için başvuru yapan 871 kişiden 307 başvuruyu kadın, 527 başvuruyu erkek, 37’sini ise LGBTİ bireyler oluşturdu. İstanbul Sözleşmesi’nin iptalinin ardından kadınlara yönelik ihlallerde de artış görülmeye başlandı. Haziran ayında Pride yürüyüşü ve Suruç anmasına yönelik müdahaleler sonrası haziran ve temmuz aylarında başvurularda yine belirgin bir artış görüldü.

56 ÇOCUK İŞKENCE BAŞVURUSU YAPTI

İşkence nedeniyle tedavi merkezlerine başvuranların yarısından fazlasını 30 yaş ve altı kişiler oluşturdu. Bu kişilerin arasındaki 56 çocuğun 17’si 2021 yılı içinde işkence gördüğünü bildirdi. Çocukların 12’si ev baskınlarında, 11’i kayıt dışı gözaltılarda, 4’ü resmi gözaltılarda, 2’si hapishanede 1’i ise mülteci toplama merkezinde işkenceye maruz kaldığını belirtti.

GÖZALTINDA İŞKENCE BİRKAÇ BİRİMDE SÜRÜYOR

Başvuruların yüzde 89.9’u siyasi düşünce, kimlik veya eylemleri nedeniyle gözaltına alındıklarını söylerken, 2021 yılı içinde gözaltında işkence gören her iki kişiden biri en az iki veya daha fazla birimde işkence gördüğünü belirtirken; 10 başvurucudan 7’si sokakta veya toplumsal gösterilerde, 10 başvurucudan 4’ü araç içinde, yine 10 başvurucudan 4’ü ise emniyet müdürlüklerinde işkenceye maruz kaldı. 2021 yılı içinde en çok işkence olayının yaşandığı tespit edilen resmi gözaltı merkezi İstanbul ve Van Emniyet Müdürlükleri oldu.

Rapora göre başvurucuların önemli kısmının birden çok işkence yöntemine maruz kaldıkları görüldü. 10 başvurucudan 8’inin hakaret ve aşağılamaya, 10 kişiden 7’sinin fiziksel müdahaleye maruz kaldığı belirlenirken, 10 kişiden 5’i de cinsel işkence gördüğünü ifade etti. 10 başvurucudan en az 9’unda travma sonrası stres belirtileri tespit edildi. 14 kişinin tedavi sürecinde cerrahi müdahaleye gereksinim duyulduğuna dikkat çekildi.