Geleceğe dair ne hayal ne de imkan var

Metin Berk SÜER
İstanbul

Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencisi Enes Kara’nın intiharı üzerine gündeme gelen cemaat yurtlarındaki dini baskılar ve gelecek kaygısı binlerce gencin ortak sorunu. İstanbul ve Ankara’da görüştüğümüz lise öğrencilerinin anlatımları ve sorunu tarif ediş biçimleri çok benzer.

İstanbul Sultangazi’de bulunan Küçükköy Anadolu İmam Hatip Lisesi ve Şehit Servet Asmaz Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencileri ile sohbetimiz geleceğe dair planlarıyla başlıyor. Pek öğrenci genel bir gelecek kaygısından bahsederken kimileri de “Hangi gelecek?​” diye soruyor.

Küçükköy Anadolu İmam Hatip Lisesinden bir öğrenci, “Geleceğe dair birçok planım var; fakat bunları gerçekleştirecek bir sistem yok. Orta gelirli bir aileye sahibim. Bu nedenle planlarımın çoğunu bütçe yetersizliğinden iptal ettim. BESYO’ya hazırlanıyorum fakat okulum elverişli olmadığı için spor salonuna gidiyorum ve bayağı para ödüyorum” diyor.

Küçükköy Anadolu İmam Hatip Lisesinden bir başka öğrenci ise üniversite kazanmanın bir anlamı olmadığını düşünüyor: “Eline bir diploma al, gir bir işe çalış, yaşlan, emekli ol, hop mezara.”

Üniversite planlarını konuşmaya başladığımızda ise gündemin odak noktası ekonomik kaygılar oluyor. Bir öğrenci “Üniversitenin yol parasını düşündüğümde ayrı dert, anneme ve babama yük olmak ayrı dert. Diyelim ev tuttuk kiralar ayrı dert” diyerek ifade ediyor bu kaygılarını.

Üniversite için ailesinden destek alacağını söyleyen bir başka öğrenci ise “Maddi açıdan geçinemeyeceğimi biliyorum. Ailem ‘Destek vereceğiz’ diyor ama 4 yıl boyunca nereye kadar destek verebilecekler?​” diye soruyor.

"NE CEMAAT YURDU, ÖLMEK İSTEMİYORUM"

Barınma sorununu gündem ettiğimizde Küçükköy Anadolu İmam Hatip Lisesinden bir öğrenci şakayla karışık “Manyak mısın ne cemaat yurdu? Ölmek istemiyorum, daha yaşayacak çok zamanım var” diye giriyor söze.

Küçükköy Anadolu İmam Hatip Lisesinden bir başka öğrenci ise “Cemaat yurtları aslında İslam adı altında kölelik uygulanan bir yer. Bazı kişiler ne derse desin, sen laik bir ülkedesin. Ne cemaati? Devlet yurtlarının yeterli olması lazım. Devletin öğrencilere gözü gibi bakması lazım” önerisinde bulunuyor.

Aynı okuldan bir başka öğrenci ise “Ailem ne kadar istese de sokakta yatar cemaat yurdunda kalmam” diyerek ifade ediyor tepkisini.

Şehit Servet Asmaz Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencileri için de durum benzer. Biri “Kalacak yer sıkıntısı yaşayacağımı düşünüyorum ama asla cemaat yurtlarında kalmam” diyor. Bir diğer öğrenci de “Allah’ın izniyle cemaat yurtlarında kalmam” diye ifade ediyor bu tutumunu.

İmam hatipliler buna karşın cemaat yurtlarının maddi imkansızlıklar yaşayan pek çok öğrenci açısından barınma ihtiyacını karşıladığını düşünüyor.

"SADECE GÜNÜ BİTİRMEYE ÇALIŞIYORUM"

Barış AKKUŞ
Ömer Faruk ADIGÜZEL
İstanbul

İstanbul Sultangazi’de bulunan Şair Abay Konanbay Anadolu Lisesi öğrencileri ve üniversite sınavına hazırlanan gençler de tarikat yurtları ve gelecek kaygısı konusunda benzer düşüncede.

Üniversite sınavına hazırlanan bir genç, geleceke dair kaygısını “İleride işsiz kalma korkum var. Para kazanabilmek için sevmediğim işi yapmak zorunda kalacağım” dedi. İstediği mesleği yapmasının çok zor olduğunu düşünen bir başka genç ise “Önümü göremiyorum” diyerek kayısını ifade ediyor. Şair Abay Anadolu Lisesinden bir 12. sınıf öğrencisi ise “Şu an bir şey düşünmemeye çalışıyorum çünkü içinden çıkılmaz bir halde olduğunu hissediyorum” diyor.

Şehir dışında üniversite kazanması durumunda ekonomik problemler yaşayacağını söyleyen bir genç, “Verilen burslar geri ödemeli olduğu için geçinmek ve sonrasını düşünmek zor oluyor” diyor. Üniversite sınavına hazırlanan bir genç ise şu an bile ekonomik zorluklar yaşadığını ifade ederek “Üniversitede ihtiyaçlarımı hiç karşılayamam, çalışmayı düşünüyorum” diyor.

“Gezmek, yurt dışına gitmek gibi planların artık hayal olduğunu söyleyen bir genç ise, “Sadece günü bitirmeye çalışıyorum” diyerek özetliyor beklentilerini. Şair Abay Anadolu Lisesinden bir öğrenci de “Daha az para harcamak için ailemin yanında kalmayı düşünüyorum” diyor.

Sınava hazırlanan gençlere cemaat yurtlarını sorduğumuzda ise yanıtları bu yurtları tercih etmeyecekleri yönünde. Bir genç, bu yurtlarda kesinlikle kalmayacağını ifade ederken “Büyük ihtimalle okulu bırakırım” diyor. Sınava hazırlanan bir diğer genç ise, “Mecburi olarak başımı sokabileceğim bir araç olarak görüyorum” diyor. Aynı gencin cemaat yurtlarına ilişkin değerlendirmesi ise şöyle: “Öğrencileri din uğruna sömüren ve mecburiyetlerini kullanan bir yapı.”

"NEYE UMUT BAĞLAYACAĞIMI BİLMİYORUM"

Ankara

Ankara’nın farklı ilçelerinden görüştüğümüz lise öğrencilerinin anlattıkları da benzer bir tabloyu karşımıza çıkarıyor. Mobil Anadolu Lisesinden bir son sınıf öğrencisi, “Sürekli ev, okul, dershane üçgenindeyiz. Artık garanti meslek diye bir şey de yok. O kadar çalışıyorum ama neye umut bağlayacağımı bile bilmiyorum” diyor. Aynı liseden bir 9. sınıf öğrencisi ise Enes Kara’nın intiharını şöyle yorumluyor: “Tıp okuyan biri de bu ülkede gelecek kaygısı güdüyor. Geleceğimiz artık çok bulanık.”

Gazi Anadolu Lisesinden bir 10. sınıf öğrencisi ise pandeminin kaygılarını artırdığını vurgulayarak “Sosyal olarak çok sıkıştık. Eskiden bu kaygıları aşabileceğimiz daha çok yer vardı” diyor.

"BİREYSEL BİR SORUN DEĞİL"

Atatürk Anadolu Lisesinden bir öğrenci, “Yaşanılan sıkışmışlığın ve gelecek kaygısının bireysel bir durum olduğunu düşünmüyorum. Bunun sebebi şu an ülkemizin içerisindeki durum. En ufak özgürlüklerimiz şu an yok. Bunun değişmesi için hükümetin değişmesinin tek başına yeterli olacağını düşünmüyorum” diyor.

"SADECE REHBERLİK SERVİSİ İLE ÖĞRENCİLER BAŞ EDEMEZ"

Lise öğrencileriyle çalışan Psikolojik Danışman Mehmet Aydoğdu ile gençler arasında yaygın olan gelecek kaygısını konuştuk. Liselilerin önemli bölümünün üniversite mezunlarının iş bulamadığını konuştuğunu söyleyen Aydoğdu, “Geleceğe kuşku ile bakıyorlar. Gelecek kaygısı yaşanan bir ülke, gençliğe bir şey vadedemez” ifadelerini kullandı.