08 Ocak 2022 00:12

Esnaf karamsar, "Tepkimizi hep birlikte göstermeliyiz" diyor

Gelen zamların kendilerine nasıl yansıdığını konuştuğumuz Karşıyaka esnafı, müşteriyi kaçırma korkusu ile kendilerinin zam yapamadığını söylerken, çözümün birlikte tepki koymaktan geçtiğini belirtti.

Fotoğraf: Evrensel

Reklam

İzmir Karşıyaka’da esnaf ile son gelen zamların kendilerine nasıl yansıdığını konuştuk. Kontrolsüz bir şekilde gelen zamların sonunun nereye varacağının belli olmadığını dile getiren esnaflar, müşteriyi kaçırma korkusu ile kendilerinin zam yapamadığını, artan masraflarını aile bireylerinin emekli maaşı ile kapatmaya çalıştıklarını anlattı.

Bunun sonunun ödenemeyen banka kredileri, yoksullaşma, hacizler ve en sonunda kapanma olacağını ifade eden esnaf, herkesin tepkili olmasına rağmen eskisi gibi bunu sokağa yansıtamadığını dile getirdi. Bunda örgütsüz olmanın en önemli etken olduğunu ifade eden esnaf, çözümün birlikte tepki koymaktan geçtiğini belirtti.

"EŞİM VE OĞLUMUN KAZANCINI DA BURAYA HARCIYORUZ"

Kafe işleten Derya isimli esnaf, yazın ayranın kolisini 8 liraya alırken en son 30 liraya aldığını, kutu kolayı müşteriye 5 liraya verirken kendisine 5.75’e geldiğini söyledi. “10 liraya satmam lazım ki bir şey kazanayım. 10 liraya kim alır, ben almam. Suyun kolisi 12.5 idi, 24 lira diyorlar. 30 liraya aldığım kahve 120 lira oldu. Yüzde 36 enflasyon açıkladılar. Bu enflasyon yüzde 36 mı” diye sordu. En son dükkan sahibinin de kiraya zam yaptığını belirten Derya şunları söyledi: “Bizim de zam yapmamız lazım yapamıyoruz, 4 tane müşterimiz var onlar da bırakıp gidecek. Oğlum ve eşim başka yerde çalışıyor. Onların kazancını da üzerine koyuyoruz burası açık kalsın diye”.

“Ne yapmak gerekir” diye sorduğumuzda, “Ayağa kalkması lazım insanların, alışveriş yapmamak lazım. İki gün kuru ekmek, soğan-ekmek yemek lazım. İki-üç gün markete gitmeyelim, almayalım, çürüsün gitsin mallar. Bir şey yapmıyoruz anca konuşuyoruz” dedi.

"BAŞKA YERDE ZAMLAR BU KADAR KOLAY KABULLENİLMİYOR"

Cemal isimli tekel bayi işletmecisi ise, “Kontrolsüz zamlar geliyor, sonu yok. Nereye gideceği belli değil. ‘Doları durdurduk’ diyorlar ama zamların arkası kesilmiyor. Küçük esnaf olarak çok zorlanıyoruz. 20 yıldır esnafım kendimi bildim bileli ilk defa ülkenin bu kadar sıkıntılı bir süreçten geçtiğini görüyorum. Halk örgütlenemiyor benim gördüğüm. Başka ülkelerde görüyoruz zamlar bu kadar kolay kabullenilmiyor. İnsanlar direniyor. Bizde herkes benim söylediğimi söylüyor, tepki gösteriyor ama meydana çıkan çok az. Örgütlü olmamaktan kaynaklı. Bir zam geliyor insanlar anca stok yapmaya bakıyor. Akaryakıt zammında istasyonda kuyruk oluşuyor. Bunlar çok kısa vadeli çözümler. Tabakalar arası mesafe çok açıldı bir de. Kimisi parasını nasıl yetireceğini düşünürken kimisi de nerede harcayacağını düşünüyor. Biraz önce müşteri 3 paket sigara aldı 76.5 liraya. Bunun herhalde 70 lirası vergiye gidiyor. Vergiler de müteahhitlere gidiyor.

"KİRALARI EŞİMİN EMEKLİ AYLIĞI İLE ÖDÜYORUZ"

Eşi ile birlikte tekel bayi işleten bir kadın esnaf kendilerine yönelik baskıları da dile getirerek, “İnsanlar artık hiçbir şey almıyor. Boş boş oturuyoruz. Bize bir de çok baskı yapılıyor. Kamera taktırma zorunluluğu getirdiler. Saat 22.00’den sonraki içki satışı yasağının delinip delinmediğini tespit için. Müşteri geldi, iki bira sattın o da yasak yani, ceza yiyoruz. Önceleri gece 02.00’ye kadardı. Sonra 24.00’e çektiler, sonra 22.00’ye düşürdüler. Zaten şu an 24.00’te kapanıyor dükkan. Kiraları eşimin emekli aylığı ile ödüyoruz. Esnaf odası vardı, dünyanın aidat parasını yatırıyoruz, yılda bir ajanda veriyordu, başka bir faydasını görmedik. Eşim de ödemiyor artık. Pandemide esnafa destek verdiler güya. 25 bin liralık kredi kartı, 25 bin lira da nakit verdiler. Kredi kartını toparlayıp kapattık ama diğerini ödeyemedik. Şimdi ona yapılandırma geldi. Çoğu esnaf da ödeyemedi. Bu sorunlar bu iktidar baştan gitmediği sürece çözülmez. İnsanlar gerçek anlamda kan ağlıyor. Düşünün bir kilo un 11 lira. Sorun büyük”.

"FİYATI DUYUNCA ÜRÜNÜ BIRAKIP GİDİYORLAR"

Başka bir tekel bayisi, müşteriyi kaybetmemek için herkesin kendi kârından feragat ettiğini dile getirerek şunları söyledi: “Son zam yüzde 47 ama devletin bizim mal aldığımız firmalara yüklediği zam bu. Firmalar ölçtü biçti yüzde 25 olarak yansıtabildi bunu. Biraya 6.5 lira zam geldi. 15 lira iken 21.5 oldu. Müşteri iki biranın 43 lira olduğunu öğrenince, ‘kusura bakma’ deyip geri bıraktı. 3 gündür bunu yaşıyoruz. Sigara iyi kötü satıyorduk ama son zamlardan sonra kaçağa yönelim daha da artacak. Bankadan, yasal tefecilerden kredi çekeceğiz. Boynumu dik tutmak için gösterdiğim gayret bana eksi sermaye olarak geri dönecek. Banka kredi faizi yüzde 24’e çıktı, geçen ay yüzde 18 idi. Sonun başlangıcı bizim için. Yıllar önce başlamıştı aslında ama bu kadar derin hissetmemiştik. ’99’dan beri bu işi yapıyorum. O zamanlar her şey daha olabilir idi. Adam çıktı yazarkasa attı, atabildi. Şimdi olmamasının sebebi 20 yılda yaratılan korku iklimi”.

"BİR AY DÜKKANLARI KAPATALIM, ÖDEMELERİ YAPMAYALIM"

Dükkanları bir ay kapatma önerisi getiren esnaf, “‘Ödemeleri dükkanı açtıktan sonra yaparım’ derim, resti de çekerim. Baştaki bir örgütlenme bize bunu sağlarsa biz ondan güç alırız. Bizim yapacağımız eylem bu ise hadi yapalım ama hep beraber. Ülkede bir hafta kimse akaryakıt istasyonlarından akaryakıt almasa ne olur? Bütün dengeler değişir” dedi.

27 yıldır esnaflık yapan bir beyaz eşyacı, “Ülkedeki herkesin durumu kötü, işçi, emekli maaşını alacak ki bu esnafa yansıyacak. Dijital satışlar, AVM’lerin açılması, vatandaşın alım gücünün düşmesi vs. gibi çok etken var bize olumsuz yansıyan. Ürünü burada beğeniyor, kodunu alıyor, gidip internetten aynı ürünü 100 lira daha ucuza bulduğunda alıyor. Ben BAĞ-KUR ödüyorum, SGK ödüyorum, eleman çalıştırıyorum. Küçük üreticiyi desteklemedikleri gibi esnafı da desteklemiyor, korumuyorlar. Örgütlü mücadele, örgütlü halk, birey çok iyi bir şeydir. Ama yok. İnsanlar çok borçlu. İşsiz kalmaktan, ödeyememekten korkuyor. Fazlasıyla bölünmüş durumdayız. Adaletsizlik, eşitsizlik var diyorsak, mesele bu aslında, burada birleşmeliyiz. Böyle bir zamanda iktidarı değiştiremiyorsak ne zaman değiştireceğiz” dedi. (İzmir/EVRENSEL)

Reklam