Kuralsız, güvencesiz çalışmanın adresi: Posco Assan

Arzu ERKAN
Kocaeli

Posco Assan, faaliyete geçtiği ilk yıllarda “ücreti ve çalışma koşulları daha iyi olduğu” söylentisiyle işçiler için işbaşı yapmanın arzu edildiği fabrikaların başında geliyordu. Ancak işçiler gerçeğin böyle olmadığının kısa sürede anladı. Günde 12 saati bulan çalışma, kimi bölümlerde işçilerin ara dinlenme hakkının gasbı, tutulmayan iş kazası tutanakları, bel fıtığı olup, belinde korse ile çalışmak zorunda bırakılan, fizik tedaviye gidip gece işe çağrılan işçiler, itiraz edenin kapı önüne konulması, çay demleme, temizlik… İşçilere göre Posco demek “kuralsız ve güvencesiz çalışmak” demek. Konuyla ilgili fabrikadan ise iş yasası kapsamında faaliyet gösterildiği açıklaması yapıldı

İŞTE POSCO ASSAN GERÇEĞİ...

Fabrikada fazla mesailerle günde 12 saat çalışmanın olağan hale geldiğini ifade eden bir Posco Assan işçisi, çalışma koşullarını “8-4 vardiyasında işe geliyorsun. 8 saat çalıştın, gece 24.00’da tekrar çağırıyorlar. Dinlenme hakkın yok. ‘Mesai var. Sabah 8, akşam 8 çalışılacak’ denildiğinde itiraz etme şansın yok. Çok az sayıda mekanik bakımcı var fabrikada. Bu arkadaşlar zaman geliyor aralıksız 36 saat çalıştırılıyorlar. Haftalık 45 saat hesabı üzerinden geri kalan zamanda izin kullandırıyorlar. Böylece fazla mesai ücreti de ödemiyorlar. Bir ay boyunca hafta tatili yapmadan çalışan arkadaşlarımız oldu. Kuralsızlık diz boyu” sözleriyle anlattı. 

‘HANIMIN YÜZÜNÜ GÖRMÜYORUM…’

Fabrikada hafta tatilinin Perşembe, Cuma, Cumartesi ve Pazar günleri dönüşümlü olarak kullandırıldığını dile getiren Posco işçisi, şöyle devam etti: “Eş, dost akraba görmeden, çocukları ile vakit geçiremeden çalışan arkadaşlarımız var. Ben bekarım, evli arkadaşlarımız için durum çok daha zor. Bir arkadaşımız yeni evlenmişti. Eşi de çalışıyordu. Eşinin tatili pazar gün olduğu için görüşemiyorlar. Gelip yanıma ‘Devrem vardiya değişelim mi? Hanımın yüzünü görmüyorum’ demişti. Her iki ayda bir gün ileriye kayıyor hafta tatili. Bekle ki pazar günü gelsin.” 

YEMEĞİ ÜRETİM HATTINDA YİYORLAR

Fabrikada 3 vardiya 24 saat kesintisiz üretim yapıldığını, kimi bölümlerin dönüşümlü olarak yemeğe çıktığını, APF hattında çalışan işçilerin ise ara dinlenme hakkının bile gasbedildiğini anlatan başka bir Posco Assan işçisi “TLL, STL hatlarında yemeğe dönüşümlü olarak çıkılıyor. Dönüşüm sırasında 3 kişinin çalışması gereken yere 1 kişiyi veriyorlar. APF diye bir hattımız var. Orada durum daha vahim. Bu hatta çalışan arkadaşlarımızı yemekhaneye göndermiyorlar. Yemekler tabldotlarla hatlara getiriliyor. Arkadaşlar hatta yemeğini yiyor ve çalışmaya devam ediyor” diye konuştu.

YAĞMUR ALTINDA ÇALIŞMA

Üretim sahasının ısısının 15 derecenin altına düşmemesi gerektiğini söyleyen Posco Assan işçisi, şunları söyledi: “Bizde bırakın 15 dereceyi, eksiye bile düştüğü oldu. Yeri geldi sular dondu, borular patladı ama o soğukta bile çalışmaya devam ettik. Fabrikada güya klima var. 400 mitrikare etrafı açık alana klima koysan ne olur? Yazın sıcak, kışın soğuk. Yağmurlu havalarda kimi bölümlerde yağmur suyu çatıdan içeriye akıyor. Üstü kapalı alan olmasına rağmen işçiler aşağıda ıslanıyor, üşüyor. Makineler yağmur suyundan zarar görmesin, ıslanmasın diye üzerlerine naylon seriyoruz. Yönetimin bulduğu formülse çatıda akan yerlerin üzerine naylon germek. İşte biz bu ortamda çalışıyoruz.” 

ADAMIN RAPORU VAR AMA BEN DİKKATE ALMAM DENİYOR

Fabrikada işçi sağlığı, iş güvenliği önlemlerinin yeterince alınmadığını belirten Posco Assan işçisi “Baretin altındaki ipi takıp takmadığına dikkat ediyorlar ama işin organizasyonundaki eksikliklere dikkat etmiyorlar. Örneğin depoda aks aralarında bobinlerin devrilme riski var ve yeterli güvenlik önlemi alınmış durumda değil. Bu da ciddi riskler içeriyor. İrili, ufaklı sık sık iş kazası yaşanıyor. İş kazası raporu tutturmadıkları, iş kazası geçiren işçileri ofiste oturttukları bile oldu” dedi. Hadde yağının egzamaya neden olduğunu söyleyen işçi, devam etti: “Haddehanede çalışıp, cilt hastası olmama ihtimalin yok. Bir sürü eldiven denediler ama sorun çözülmedi. Bel fıtığı olan arkadaşlarımız var. Bu durumdaki arkadaşlarımızın hatlarını değiştirip daha hafif işlere vermeleri gerekiyor. Lakin uzman doktordan rapor alsa da işyeri hekimi ‘Ben bu raporu dikkate almam’ diyebiliyor. Adam bel fıtığı, elinde raporu var, dikkate alınmıyor. Ne yapacak çalışmak zorunda. Belinde korse ile hatta çalışan arkadaşlarımız oldu. Fizik tedaviye giden, akşam çalışmaya çağrılan arkadaşlarımız oldu.” 

‘HAMİLE HEMŞİREYİ BİLE İŞTEN ATTILAR’

Fabrikada işçi sağlığı, iş güvenliği yönünde kimi olumlu adımlar atıldıysa bunun da bundan önce çalışan işyeri hekimi sayesinde olduğunu kaydeden başka bir Posco Assan işçisi “Çiğdem hanım vardı, doktorumuz. İşçilerin hakkını savunduğu, gerçekten işçilerin sağlığını düşündüğü için önce baskı yapıldı, sonra da işten atıldı. Bu fabrika hamile bir hemşireyi bile işten atmış bir fabrika. Bu hukuksuzluklar nedeniyle her iki arkadaşımızda fabrikaya dava açtı” dedi.

‘TEMİZLİĞİ YAPIYOR, ÇAYI BİZ DEMLİYORUZ’

Son 1 yıldır, fabrikada temizlik işleri, çay yapımı ve dağıtımında görevli personellerin sayısının azaltılması nedeniyle bu işlerin bir bölümü bizzat işçilerce yapılmaya başlandığını aktaran Posco işçisi “Pulpit adı verilen, kendi çalıştığımız ofisleri kendimiz temizlemeye, çayı kendimiz demlemeye başladık” diye konuştu.

Söz verilen ödeme yapılmayınca işçi yemeğe çıkmadı 

Fabrikada işçi ücretleri ortalama 2 bin lira civarında. Saat ücretleri ise çalıştıkları hatta göre değişiyor. Bir Posco Assan işçisi “Hattına göre 100, 200, 300 lira fark var ücretlerde. Kıdem farkı çok da gözetilmiyor. Genel olarak ücretler 2 bin liranın seviyesinde. Tabi bu rakamın içinde ikramiye de var. Yılda 1 kere yakacak parası veriyorlar. Onu da eylül ayında tam çalışanlara” dedi.

2017 yılı başında fabrikada yeni bir uygulamanın başladığını aktaran Posco Assan işçisi şunları dile getirdi: “CEO bizleri konferans salonunda toplayarak yönetim olarak yeni bir karar aldıklarını, fabrikanın bu yıl içindeki kârının yüzde 4’ünün işçilere 3 aylık dilimler halinde eşit olarak dağıtılacağını söyledi. İlk iki dönem sorunsuz bir şekilde yapıldı bu ödeme. Üçüncü döneme gelindiğinde ise şirketin zarar ettiği söylenerek ödeme yapılmadı. Bu durum bizleri ciddi anlamda mağdur etti. Borcunu bu ödemeye göre ayarlayan, Kurban Bayramı’nda bu paraya güvenerek borca girip kurban alan arkadaşlarımız oldu. İşte bu bizim için bardağı taşıran son damla oldu.” 

İŞTEN ATMALAR BAŞLADI

Bunun üzerine kendi aralarında konuşarak fabrikanın tutumunu protesto etmek için yemeğe gitmeme kararı aldıklarını anlatan başka bir Posco Assan işçisi “İki vardiya yemeğe gidilmedi. Yemeğe gitmeyen arkadaşlarımıza amirlerce baskı yapıldı. Eylem kırıldı. İki ay sonra da işten atmalar başladı. Kendilerince bir ayıklama işine giriştiler. Fabrikada yaşanan sorunlara itiraz eden işçilerden başladılar. Kimi arkadaşlarımız performans gerekçe gösterilip, tazminatsız işten atıldı. Bu atılan arkadaşlarımız arasında en iyi performans kriteri olan, A puanı alan, yılın çalışanı seçilen arkadaşlarımız var. Kendince içerdeki işçilere gözdağı vermeye çalışıyorlar” diye konuştu.

YEREL GAZETECİLER GÜNEY KORE’DE ‘AĞIRLANDI’

POSCO Assan TST Çelik Sanayi; Güney Koreli çelik tekeli Posco, Daewoo International ve Kibar Holding ortaklığı ile Kocaeli’nin Ali Kahya beldesinde 2013 yılı Temmuz ayında üretime başladı. Temel atma töreni 2011 yılı Eylül ayında gerçekleştirilen fabrika, Ali Kahya beldesinde yöre halkının tüm tepkilerine rağmen tarım arazileri üzerine inşa edildi. Kent halkının “Kocaeli sanayiye doymuştur, yeni tesislerin açılmasına izin verilmemelidir” diyerek yapımına karşı çıktığı Posco Assan, yöre halkının eylemlere dönüşen tepkisini kırmak için çeşitli yöntemlere başvurmuştu. Şirketin “çevre dostu” olduğu iddiası Güney Kore’de misafir edilen yerel gazete sahipleri aracılığıyla ballandıra ballandıra anlatılmış, üstelik şirketin yeni istihdam yaratacağı söylenerek Ali Kayhalının tepkisi de yatıştırılmıştı. Şirket eliyle sürdürülen bu yoğun propagandanın da etkisi ile Posco işçiler arasında “ücretlerin diğer fabrikalara göre yüksek olduğu”, soğuk haddeleme yöntemi ile çelik üretildiği için çalışma koşullarının kentte faaliyet gösteren demir çelik fabrikalarından “daha iyi” olduğu yönünde bir algı oluşturuldu.