Panoto'da sendikalaşan işçiye kara liste tehdidi

Vedat YALVAÇ
İstanbul

Beylükdüzü Bakır ve Pirinççiler Sanayi sitesinde yaklaşık 200 işçinin çalıştığı Panoto’da işçilerin sendikalaşmasını hazmedemeyen patron, işçileri tek tek odasına çağırarak “Sizin sendika seçme özgürlüğünüz var. Ama benim de sendikayı istememe özgürlüğüm var. Sendikalı olanları tespit eder kara listeye alırım. Onları başka işyerlerine de ifşa ederim” sözleriyle tehdit etti. Patron bir yandan da sendikalaştıklarını tespit ettiği işçileri işten atmaya başladı. Atılan işçiler tazminatlarının ve içeride kalan tüm ücretlerinin ödenmemesi durumunda fabrika önünde eyleme başlayacaklarını duyurdu. Öte yandan konuyla ilgili firmayı aradığımızda, “Telefonunuzu bırakın biz sizi arayacağız” denmesine rağmen, herhangi bir dönüş yapılmadı.

'NEDEN KULAKLARINI ÇEKİP TOKAT ATMADINIZ?'

Fabrikadaki çalışma koşulları ve düşük ücret nedeniyle Çelik-İş’te örgütlenmeye karar verdiklerini aktaran işçiler, sonrasında yaşananları şöyle aktardı: “60’a yakın işçinin üye olmasıyla birlikte patron tarafından sendikalaştığımız duyuldu. Bunun üzerine Patron Hikmet Kaya, üretimi durdurarak bizimle toplantı yaptı ve şunları söyledi: ‘Bazı kimseler gidip sendikaya üye olmuşlar. Bu benim açımdan bir ihanettir. Ben bunu hazmedemiyorum. Ne istediniz de vermedim. Toplantı sırasında ‘Eski işçiler öne yeni işçiler arkada otursun’ diyerek işçileri ayrı ayrı oturtan patron, eski işçileri de azarladı ve ‘Siz eski işçilersiniz. Siz bu fabrikanın abilerisiniz. Onlar yanlış yaptılar. Siz bu yanlışı gördüğünüzde kulaklarını çekip tokat atmanız gerekirdi’ dedi.”

İşyerinin daha önce sendikalı olduğunu ve patronun sendikayı çıkarabilmek için Gümüşhane’den kendi köylülerini getirdiğini anlatan işçiler, şunları anlattı: “O dönem sendikayı fabrikadan çıkarmış. Çıktıktan sonra da işçiler arasında kendine bir ekip kurmuş bir daha tekrar sendikalaşma yaşanmaması için. Bizim önümüze barikat kuranlar da bu işçiler oldu. İşte bu işçileri patron ‘Bunlar olurken siz ne yapıyordunuz, nasıl bunları fark etmediniz’ diyerek azarlamış.”

'SİZİ BAŞKA İŞYERLERİNE DE İFŞA EDERİM'

Kaya’nın daha sonra da fabrika müdürünü ve idari kadroyu kötülediğini söyleyen işçiler, “Genel müdüre güvenmediği için geniş yetkiler vermediğini, Bize zam yapmalarını, işçilerin hal hatırını sormalarını istediğini ancak onların söylediklerinin tam tersini yaptıklarını iddia etti. Biz söylediklerine inanmıyoruz tabii. Çünkü Hikmet Kaya’nın izni olmadan kimse bir çiviyi bir yerden kaldırıp başka bir yere koyamaz” dedi. Bu toplantının ardından herkesle tek tek konuşulduğunu da belirten işçiler, şöyle devam etti: “Tek tek bizimle konuştuğunda. Sizin sendika seçme özgürlüğünüz var. Ama benim de sendikayı istememe özgürlüğüm var. Sendikalı olanları tespit eder kara listeye alırım. Onları başka işyerlerine de ifşa ederim” diye konuştu.

İşçilerin sendikaya gitmemeleri halinde yılbaşı gelmeden ücretlere 200 ile 400 lira arası zam yapacağı ve hatalarını düzelteceği sözü veren Kaya, diğer yandan sendikalaşan işçileri işten atmaya başladı. 

HAKLARIMIZ VERİLMEZSE EYLEMLER YAPACAĞIZ

Fabrika içinde baskıların arttığına dikkat çeken işçiler, patronun “Ben inşaatla uğraşıyorum. Gerekirse burayı kapatırım. Burayı satarım. Buranın parasına ihtiyacım yok” diyerek tehdit ettiğini aktardı. Bunun tamamen işçileri mücadeleden vazgeçirmek için söylendiğini ifade eden işçiler, “Bir taraftan daralma gerekçesiyle bizi çıkardı. Öte yandan mülakatlar yaparak işçi almaya çalışıyor. Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu” dedi. Patronu uyaran işçiler tazminatlarının ve içeride kalan tüm ücretlerinin ödenmemesi durumunda fabrika önünde eyleme başlayacaklarını duyurdu.

BÜYÜK FİRMALARA ÜRETİM YAPIYOR

Man, Volvo Penta, Mitsubishi CAT, gibi büyük firmalara üretim yapan Panoto farklı dizel motorlara göre değişen, Prime ve Emergency durumlarında çalışan Jenaratör ve UPS sistemlerine yönelik radyatör tasarımı ve üretimi yapıyor.

İŞÇİLER NEDEN SENDİKALAŞTI?

Kötü çalışma koşullarının ve düşük ücretin kendilerini sendikalaşmaya ittiğini aktaran işçiler örgütlenmeye giden süreci şöyle anlattı: “Sabah 08.00’den akşam 06.00’ya kadar  çalışıyoruz. Asgari ücret alıyoruz. Hiçbir sosyal hakkımız yok. Fabrikada işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemleri çok az. Fabrika içerisinde gaz salınımı çok yüksek. Buna karşılık havalandırma da çok yetersiz. Fabrikanın çok eksiği var yani. Bu nedenle de herkes yakınıyordu bu çalışma koşullarından. Böyle olunca biz de sendikalaşmaya karar verdik. İlk olarak Disk Birleşik Metal-İş’e gittik. Ancak daha sonra bazı arkadaşların DİSK konusundaki fikirleri nedeniyle Çelik-İş’te karar kıldık. Komite kurduk. Örgütlenerek 55 üyeye ulaştık.”

6 AYDAN 2 YILA KADAR CEZASI VAR

Konuya ilişkin gazetemize değerlendirmelerde bulunan Avukat Devrim Avcı da şunları söyledi: “Öncelikle belirtmek gerekir ki, bir kişinin sendikaya üye olmasını engellemek, Türk ceza Kanunu anlamında da suç olarak düzenlenmektedir. ‘Sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi’ başlıklı TCK madde 118’deki düzenlemeye göre; bir kimseye karşı bir sendikaya üye olmaya veya olmamaya, sendikanın faaliyetlerine katılmaya veya katılmamaya, sendikadan veya sendika yönetimindeki görevinden ayrılmaya zorlamak amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Sendikaya üye olma hakkı, anayasal bir haktır. Dolayısıyla, anayasal bir hakkın kullanılması için, benim de sendikayı istememe hakkım var denilemez. Bir işveren nasıl iş kolunun bulunduğu alandaki bir işveren sendikasına üye olabiliyorsa, aynı durum işçiler açısından da geçerlidir.”