05 Nisan 2015 10:07

Ey TDK, sen nelere müsaitsin!

Tercüme edecek olursak “Kusura bakmayın, 32 yıl önce bu anlamda kullanılıyormuş. Biz de uyumuşuz bu zamana kadar” diyorlar. Ey Türk Dil Kurumu, ne işle meşgul olursun sen? 32 yıldır da 332 yıldır da zihniyet aynı. İktidarın zihniyeti devlet kurumlarında böyle vuku buluyor.

NİSAN 2015

Paylaş

Elif Ekin SALTIK

‘Müsait’ kelimesinin Türk Dil Kurumu sözlüğünde yer alan anlamı, başta kadınlar olmak üzere birçok kesimi fazlasıyla öfkelendirdi. (TDK Güncel Türkçe Sözlük/Müsait: Flört etmeye hazır olan, kolayca flört edebilen-kadın) Daha birçok sözcük ve atasözlerinin anlamı kadınları harekete geçirirken konu Meclis kürsülerine de taşındı...
Biri biterken öbürü başlar gibi en son esnaf (Kötü yola sapmış olan kadın) sözcüğü dikkat çekti. Ama TDK bunca tepkiye rağmen ne siteden kaldırdı bu anlamları, ne bir özür diledi, ne de düzgün bir açıklama yaptı.
‘Müsait’ kelimesini hepimiz çok kullanırız. Ve tabii ki hiçbirimiz böyle bir anlamı olduğunu bilmiyorduk. Günlük dilde bu anlamıyla kullanıldığını hiç duymamıştık. Ama benim aklıma takılan, neden sadece kadınların müsait olduğu?
TDK’ye göre erkek müsait olmuyor herhalde! Ne de olsa ‘erkek adam’ yani. TDK yetkilileri sözcüğün 1983’ten beri sözlüklerde olduğu açıklamaları yaparak savunmaya geçti. 30 küsur yıldır, bu durumu fark edip değiştirme ihtiyacı duymamışlar. Tercüme edecek olursak “Kusura bakmayın, 32 yıl önce bu anlamda kullanılıyormuş. Biz de uyumuşuz bu zamana kadar” diyorlar. Ey Türk Dil Kurumu, ne işle meşgul olursun sen? 32 yıldır da 332 yıldır da zihniyet aynı. İktidarın zihniyeti devlet kurumlarında böyle vuku buluyor.

BEN ŞAHSEN ÇOK MÜSAİTİM
Dili, dildeki sözcüklerin, atasözlerinin anlamlarını şöyle bir düşündüğümüzde aşağılayıcı sözlerin, örneklerin kadınlar üzerinden verildiğini görüyoruz. Örneğin, “On beş yaşında kız, ya erde gerek ya yerde”, “Kızını dövmeyen dizini döver”, “Kadının karnından sıpayı, sırtından sopayı eksik etme”... “Kalıplaşmış, atalardan gelen sözler” diye savunulsa da değiştirmek istediğimiz zihniyetin değişmemek için direnen halleri aslında. Bunları bir tarafa koyalım.
Ben müsait kelimesinin anlamına öfke dolu bakmadığımda kolayca flört etmenin öyle kötü bir şey olmadığını düşünüyorum. Hem flört etme işini tek başımıza gerçekleştirmiyoruz ki. Ben ‘müsait’ bir kadın olmaktan rahatsızlık duymuyorum. Flört etmek ruhu ve zihni açar:) Zaten hayat fazlasıyla zor ve sıkıcı. Müsait olmaktan bilhassa korkmayalım.
Dil canlıdır, değişkendir. TDK -her ne kadar 12 Eylül askeri darbesi sonrası tartışmalı bir yapıya bürünmüş olsa da- bir sözcüğün halk arasında kullanılan bütün anlamlarını derleyip aktarmaya çalışır; argo, kaba sözler vb. söz varlığı içerisinde yerini alır. Fakat her bakışın, her aklın, her algılayışın erkek egemenliği üzerinden şekillenmesi ve nice 32 yıldır bu anlamın değişmemiş olması biz kadınlarca kabul edilebilir bir şey değil. Giderek daha fazla köşeye sıkıştırılmaya çalışan, aşağılanan, horlanan kadınlar her alanda olduğu gibi dilden zihniyete (ya da zihniyetten dile) yerleşen, devlet politikası halini alan her tür kötü hitaba karşı mücadesini sürdürecek. Yollu, hafifmeşrep, esnaf, avrat gibi tabirleri yok edip, bu zehirli algıya, sadece kadın olduğunu eminim ki öğretecektir.