'Okullardaki asbest tehlikesi araştırılmalı'

Ramis SAĞLAM
İzmir  

Kentsel dönüşümler ve depremler sonrası yıkılan binalardaki asbest ve tehlikeli maddeler Türkiye’nin gündeminden düşmüyor. Ege’de 30 Ekim 2020 tarihinde, 6 Şubat’ta ise Maraş merkezli 11 ilde yaşanan yıkımlar sonrası özellikle asbest ve tehlikeli atıklar gündemdeki yerini korurken, Birleşik Krallık’ta yayımlanan bir araştırma asbest tehlikesini bir kez daha gözler önüne serdi.

Araştırmaya göre, sınıflardaki asbestin kırk yılda 10 bin öğrenci ve öğretmeni öldürdüğü, 21 bin okulun ise hâlâ ölümcül zehirli liflerle dolu olduğu belirtildi. Araştırmayı, sonuçlarını ve asbest tehlikesini konuştuğumuz Asbest ve Tehlikeli Atıklar Derneği (ASTA) Başkanı Cafer Fidan, Türkiye’deki okullarda asbest tehlikesinin acilen araştırılması gerektiğini söyledi.  

ARAŞTIRMANIN ÇARPICI SONUÇLARI 

Araştırmanın 1980-2017 yılları arasındaki 43 yılı kapsadığını belirten Fidan, “Birleşik Birlik Asbest Komitesi, 1980 ile 2017 yılları arasında zehirli maddenin şaşırtıcı sayıda ölüme yol açtığını tahmin ediyor. Birleşik Krallık’ta asbest kullanımı 1999’da yasaklanmış olmasına rağmen, 21 bin 500 okulun hâlâ asbest içerebileceğine dair endişeler bulunuyor” dedi. 

İlk tasarım ömrünü tamamlamış ve bozulmaya başlayabilecek 24 bine yakın okul binası olabileceğinin tahmin edildiğini söyleyen Fidan, “Birleşik Krallık’taki 8 öğretim birliğini temsil eden komite ölümlerin mezotelyoma (akciğer zarı kanseri) sonucu olduğunu iddia ediyor” diye ekledi.

MEZOTELYOMA TEHLİKESİ ARTIYOR 

Ülkemizde de mezotelyoma tehlikesi farklı alanlarda kendini gösterirken, Yargıtay 10’uncu Hukuk Dairesi, Zafer Genç davasıyla mezotelyomayı meslek hastalığı olarak kabul etmişti. Akciğerlerin astarını ve alt sindirim sistemini çevreleyen astarı etkileyen bir kanser türü olan mezotelyoma, uzmanların söylediğine göre asbest maruziyeti ile ilişkili olduğu için devamlı ölümcül sonuçlara neden olabiliyor.

Fidan, “Binalardan asbesti çıkarmak için girişimler yapılmazsa önümüzdeki yıllarda kanser vakalarında yoğun bir artış olacağını tahmin ediyoruz” dedi. Birleşik Krallık’ta 2019 yılında yayımlanan raporun çok önemli ipuçları verdiğini dile getiren Fidan, “Bugün ülkemizdeki hastaneler ve okullar benzer tehlikenin varlığını sürdürebileceği için acilen araştırılmalı” diye konuştu.

AB KURALLARINI REVİZE ETTİ

Avrupa Birliği (AB) geçtiğimiz haziran ayında, işçilerin daha iyi korunması anlaşmasını revize etti. Konuyu değerlendiren Fidan, “Asbest, binalarımızın birçoğunda hâlâ bulunuyor. AB’de birçok önlenebilir ölümden sorumlu olan, oldukça tehlikeli, kansere neden olan bir madde olarak tanımlanmaya devam ediyor. Anlaşma kapsamında ve en son bilimsel kanıtlarla uyumlu olarak, yeni kurallar geçiş döneminde hiçbir işçinin santimetreküp (f/cm³) başına 0.01 asbest lifi yoğunlaşmasından daha fazla bir yoğunlaşmaya maruz kalmamasını sağlayacak. Bu, önceki maruz kalma sınırından on kat daha düşük olacak. Anlaşmanın Avrupa Parlamentosu ve Konseyi tarafından resmi olarak onaylanmasından sonra üye devletlerin AB direktifini ulusal yasalarına uygulamaları iki yılı bulacak” dedi.