Cerrahlar uyarıyor: Performans yıkım getirecek

Türk Cerrahi Derneği (TCD)’nin düzenlediği “Genel Cerrahide Performans Sistemi Çalıştayı 2010” kitap haline getirildi. Kitapta, üniversite hastanelerinde uygulanmaya başlayan performansa göre ücretlendirmenin hekim hasta ilişkisini bir daha düzeltilemeyecek biçimde bozabileceği uyarısı yapıldı.

26 Aralık 2010’da yapılan ve Prof. Dr. Cem Terzi ve Prof. Dr. Fatih Ağalar tarafından hazırlanan “Genel Cerrahide Performans Sistemi Çalıştayı”nın kitabının sunuş yazısında,  “performansa göre ödeme sistemi: Etik değil! Akılcı değil! Adil değil! Yararlı değil! Üstelik dünyada yaygın bir uygulama da değil!” deniliyor. Performans sisteminin, uzun vadede sağlık hizmetlerine nasıl etkide bulunacağının bilinmediğine atıf yapılan yazıda, performansa göre ödemenin (PGÖ) ağır hastaları tedavi eden hekimleri cezalandırır gibi ters teşvik edici durumlara yol açtığı belirtiliyor.

‘HEKİMLER YARIŞTIRILIYOR’

“Tıp mesleği ontolojik olarak insanlara hizmet etme idealine dayanır. Oysa PGÖ sistemi, hekimin sağlık hizmeti / hasta bakımı ile ilgili düşünce ve davranışlarını ekonomik teşviklerle yönetmekte ve hekimlik idealleri ile bir çelişkiye düşmektedir” denilen yazıda, performans uygulamasının hekimlerin insana hizmet etme güdülerine aykırı olduğunun altı çiziliyor. PGÖ sisteminin, hasta-hekim arasındaki ilişkiyi rekabetçi primleri ile de bozduğu bildirilen yazıda, “bu ödeme sistemi hekimleri birbirleri ile yarışmaya itmektedir. Önceden belirlenmiş göstergelere göre performansta artış sağlayabilenler ödüllendirilmektedir” deniliyor.

‘AKADEMİK MERKEZLER İFLAS ETTİ’

ABD’de 1990’lı yıllarda hayata geçirilen performansa göre ödeme sistemi nedeniyle, hastanelerden sağlık hizmeti satın alındığını ve bu nedenle hastanelerin çok yüksek oranda gelir kaybına uğradığı da bildirilen yazıda, “birincil amacı kar olmayan sağlık kuruluşları el değiştirdi. Kar amaçlı kuruluşlara dönüştürüldüler. Akademik merkezlerin çoğu iflas etti. Tüm piyasaya sigorta şirketleri egemen oldu” deniliyor. Bu sistemin daha fazla büyüme istemiyle dünyaya yayıldığına dikkat çekilen yazıda, gelişmiş ülkelerin kabul etmemesine karşın Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde kabul gördüğü ifade ediliyor.

Türkiye’de sağlık alanında özel sektörün hızla geliştiği, devletin ise aksine sağlık alanından çekilmeye çalışıldığı bildirilen yazıda, “hastaneler hızla şirketleşmeye zorlanmaktadır. Son aşamanın özelleştirme olacağı öngörülmektedir. Kamu Hastaneleri Birlikleri Yasası bu çalışmaya imkan tanımaktadır” görüşü belirtiliyor. TCD’nin hazırladığı raporların da yer aldığı kitapta, çarpıcı tespitler yer alıyor. Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerde, “daha fazla hasta muayene etmek için her bir hastaya düşen muayene süresinde azalma, cerrahlar hakkındaki şikayet ve adli olaylarda artış, cerrahın iş yükünde artma ve buna bağlı olarak dikkatlerinde azalma, performans puanı nedeniyle diğer branş hekimleriyle geçimsizlik, meslektaşlar ile dayanışma yerine rekabete girme ve rekabette etik dışı davranışlarda artış”ın gözlendiği belirtiliyor. Sağlık Bakanlığı’na bağlı Eğitim ve Araştırma Hastaneleri’nde ise, “hastalara gereksiz tetkik yazılması, birden fazla genel cerrahi eğitim kliniği olan hastanelerde, doktorların aynı emek ve zamanı harcamasına rağmen, farklı performans ücreti alması, hastanelerde, özellikle de cerrahlar arasında çalışma barışının bozulması ve etik kuralları zorlayan uygulamalarda artış” yaşandığı da dile getiriliyor.

‘TOPLUM SAĞLIĞI ÖNEMSENMİYOR’

PGÖ’nün toplum sağlığını da bozucu etkilerine değinilen raporlarda, koruyucu sağlık hizmetlerinin önemsenmez duruma geldiği bildiriliyor. “Kısa muayene zamanı, bol tetkik, geniş ameliyat endikasyonu şeklindeki döngünün halk sağlığını olumsuz etkilemesi kaçınılmazdır” denilen raporlarda, “hastalarda hekimlere karşı güven azalması yaşanmaya başlamıştır. Yeni yetişen cerrahların eğitimindeki yetersizlik halk sağlığını daha da olumsuz etkileyecektir” uyarısı yapılıyor. (Ankara/EVRENSEL)