İran’da internet yasağı kalktı, katliamlar ortaya çıktı

E. Ava

İran’da 15 Kasım’da benzin fiyatının yüzde 300 oranında artırılmasından sonra 100’ü aşkın kentte sokaklara çıkan halkın eylemleri çeşitli şekillerde devam ediyor.

Ahvaz’dan başlayan eylemler İsfahan, Tebriz, Tahran, Şiraz, Kermanşah, Raşt ve Behbahan gibi kentlere yayılmış ve kitleselleşmişti. Süreç içerisinde internet erişimi tüm ülkede kesilerek İran’dan haber almak zorlaştırılmış ancak ulaşan bazı videolarda ağır polis saldırısı, doğrudan halka ateş açma gibi tutumlar net şekilde görülebilmişti. Uluslararası Af Örgütü ve toplumsal baskı ile İnternet erişimi bir süre sonra yeniden sağlandı. 

13 ÇOCUĞUN ÖLDÜRÜLMESİ BÜYÜK TEPKİ GÖRDÜ

İran yönetimi ölümlere dair iddiaları yalanlasa da 2 Aralık’ta protestolara yönelik saldırılarda öldürülenlerin sayısının 208’e çıktığı belirtiliyor. En çok tepki gören olay ise farklı kentlerde 15-20 Kasım tarihleri arasında 13 çocuğun polis tarafından ateş edilerek öldürülmesi oldu. Öldürülen çocukların 12’sinin isimleri: Amirreza Abdollahi (13), Pejman Gholipur (18), Pedram Jafari (18), Khaled Ghazlavi, Reza Neysi (16), Mohammad Barihi, Mohammadreza Ahmadi, Ariyan Racabi, Sasan Eydivend, Amirhosin Dadvand (17), Armin Ghaderi (15) ve Nikita Esfandani (14) olarak açıklandı.  

Çocukların aileleri susmaları için bir süre baskı altına alındı ama başarılı olunamadı. Nikita Esfendani’nin annesi verdiği bir röportajda: “Biliyorsunuz ki İran’da idam edilenlerden ya da eylemlerde ve protestolarda ölenlerden devlet ailelerden kan parası alıyor. Fakat bizi bir süre susmamız için tehdit edip baskı altında tutuktan sonra devlet sanki bir lütuf yapıyormuş gibi ‘Nikita 18’den küçük diye sizden kan parası almayacağız’ dedi” diye konuştu. 

Öte yandan protestolarda öldürülen kişilerin çoğunluğunun 18-30 yaş arası olduğu belirtiliyor ve sayı gün geçtikçe artıyor.

Süreci ele alan İran’ın kimi medya kuruluşlarında Kur’an’a atıf yapılarak “Tutuklananların idamla yargılanmaları gerek”, “Öncesinde parmaklarının kesilmesi lazım”, “Biz yumuşak davranıyoruz” gibi ibarelerin bulunduğu haberlerin yer alması ise dikkat çekiyor. 

MAHSHAHR’DA KATLİAM

İran’dan haber alınamadığı günlerde Mahshahr kentinde yaşanan bir olay ise toplumu oldukça sarstı. Bu kentteki protesto eylemine karşı silah, helikopter ve tankla saldıran polis güçleri halkı kentin yakınındaki kamışlık bölgeye kadar sürükledi ve burada ateş açtı. Aileler üç gün boyunca protestoya katılan yakınlarından haber alamadı. Kamışlıktan yükselen “ceset kokusu”yla korkunç olay ortaya çıktı.

Gazeteci Shahed Alavi, 100’e yakın kişinin burada öldürülmüş olduğunu yazdı: “Sanki kalmışlık kan gölü olmuştu. Aileler bana gelip kokudan bulduk evlatlarımızı diyorlardı” 

İŞÇİ VE ÖĞRENCİLERDEN AÇIKLAMALAR

Öte yandan protestolar durgunlaşırken Huzistan eyaletindeki Şuş kentindeki Yedi Tepe Şeker Fabrikası işçilerinin bildirisi yeni bir canlanma işareti olarak gündeme geldi. Açıklamada “Açlığa ve yoksulluğa karşı sesimizi duyurmak için böyle baskı görüyorsak buna karşı tek bir diyeceğimiz var: Mücadeleye devam. Ölmek var dönmek yok” denildi. Hakları için iki yıldır grev ve protestolara devam eden ve çeşitli cezalar almalarına rağmen geri adım atamayan işçiler, meydanları boşaltmayacaklarını vurguladılar.

4 Aralık sabahı ise Tebriz Üniversitesinin kampüsünde öğrencilerin, talepleri doğrultusunda açıklamalar yaptığı ve “Haklarımızı söke söke alacağız” sloganı ile okulda süreci protesto ettiği görüntüler yayımlandı.

Son günlerde yaşananlara bakıldığında ölenlerin ailelerinden gelen mücadeleye devam sözleri, çeşitli okullardan, üniversitelerden ve işçilerden yayımlanan mektuplar ve açıklamalar protestoların tamamen bastırılamadığını gösteriyor. Öte yandan Irak’ta protestolarda İran konsolosluğunun yakılması ve Lübnan’da İran yönetimine karşı benzeri tepkiler de İran rejimin artık Ortadoğu’da meşruiyetinin ciddi şekilde sorgulandığını gösteriyor.