11 Şubat 2018 01:22

İtalya, seçim dönemecinde: Adaylar kim, tartışmalar neler?

İtalya 4 Mart'ta sandık başına gidiyor. Peki seçime kimler giriyor, vaatleri neler, tahminler ne diyor, seçim sistemi nasıl işliyor?

Paylaş

Avrupa’nın en büyük ekonomilerinden İtalya’da 4 Mart 2018 genel seçimlerine sayılı günler kala ülkede siyasi gündem, seçim yarışı ve öne çıkanları The Guardian gazetesi derledi: 

İtalya, 4 Mart pazar günü yeni ve daha önce denenmemiş bir seçim yasası ile genel seçime gidecek. Gözlemcilerin birçoğu tek başına kazananın olmayabileceğini ve belirsiz bir parlamento sonucuyla karşılaşılacağına işaret ediyor.

Gayrısafi milli gelirinin yüzde 135’ine ve tüm Avrupa Birliği bölgesinin sahip olduğu borcun da yüzde 20’sine denk gelen 2.3 trilyon avro tutarındaki borç yükü, sonu gelmeyen mali açıkları, durgun ve gelişemeyen ekonomisi, sallantılı bankaları ve siyaseti istila etmiş popülizmin gölgesinde İtalya -bazı partilerin geçmişte avro para biriminden çıkılması yönündeki çağrıları artık bitmiş de olsa- bugün yalnızca kendisi için değil AB için de risk olarak görülüyor.

KARARSIZ SEÇMEN ORANI YÜZDE 40

31 yaşındaki Luigi Di Maio liderliğindeki “Beş Yıldız Hareketi” seçime tek başına giren en büyük parti konumundayken, Forza İtalya’nın 81 yaşındaki lideri Silvio Berlusconi’nin önderliğindeki; içinde aşırı sağcı grupların da bulunduğu sağcı partiler koalisyonu yaklaşık 10 puan önde görünüyor.

Ancak yüzde 40’a yakın kararsız seçmenin bulunduğu ülkede sonuç oldukça belirsiz ve ikna edici olmayan bir seçim sonucu da yalnızca istikrarsızlığı körükleyecek.

Hükümet kurma görüşmelerinin de oldukça dolambaçlı olacağı ve istikrarsız bir sol-sağ koalisyonu oluşabileceği tahmin ediliyor.

BU NOKTAYA NASIL GELİNDİ?

Merkez sol Demokrat Partili Eski Başbakan Matteo Renzi, umut bağladığı anayasa değişikliği için yapılan referandumu kaybetmesinin ardından 2016 sonlarında istifa etmişti. (Anayasa değişikliği seçim sistemini iktidar partisi lehine değiştiriyor, başbakana ‘tek adam’ yetkileri veriyordu) 

Koltuğu emanetçi başbakan olarak devralan aynı partiden Paolo Gentiloni bu görevi seçim sonuçları kesinleşene kadar sürdürecek. Renzi’nin kabul edilmeyen yasa teklifleri ülkede alt ve üst meclisler için yapılan seçimler arasındaki farkları ortadan kaldırmayı amaçlıyordu. Başbakan Gentiloni 2017 yılının neredeyse tamamını yeni seçim kanununu hazırlayarak geçirdi. Kanun geçtiğimiz ekim ayında kabul edildi. Matteo Renzi yeni seçime yine Demokrat Partinin lideri olarak katılıyor.

YENİ SİSTEMİN İŞLEYİŞİ NASIL?

Yeni seçim kanunu, üst ve alt meclis üyelerinin yaklaşık üçte birinin alınan oya göre, geri kalan kısmının da parti listeleri üzerinde nispi temsil yöntemiyle belirlendiği karma bir sistem getiriyor. Sisteme göre yüzde 3 oranını aşan partiler meclise tek başlarına girebildikleri gibi seçim koalisyonu kurarak yüzde 10’luk bir barajı aştıkları durumda temsil hakkı kazanıyorlar. Eski yasada yer alan yüzde 40 oy alan bir parti ya da koalisyonun otomatik çoğunluk hakkı kazanması uygulaması kaldırıldı. 

Artık alt mecliste toplam 232 sandalye oy çokluğuyla, 386 sandalye listelere verilen oylarla ve 12 sandalye de deniz aşırı seçmenlerden gelen oylara göre belirlenecek. Bu sandalyelerin senatodaki karşılığı sırasıyla 102, 207 ve 6  koltuğa denk gelilyor.

ÇÖZÜM BEKLEYEN TEMEL MESELELER NELER?

Ülkenin halihazırdaki en yakıcı sorunlarından olan göçmenler meselesi şubat ayında 6 Afrikalının aşırı sağcı bir radikal tarfından vurulmasıyla siyasi gündemin üst sırasına yerleşti:  Berlusconi hiç vakit kaybetmeden konuyu “Patlamaya hazır bir sosyal bomba” olarak tanımladı ve seçimi kazanması durumunda 600 bin göçmeni sınır dışı edeceğini açıkladı.

Öte yandan güncel olarak büyümede artış gözlense de İtalya ekonomisinin uzun ve önü alınamayan gerileyişi, sürekli yüksek işsizlik (25 yaş altı iş gücünün üçte biri işsiz) ve özellikle güneyde yolsuzluk sorunu gibi meseleler çözüm bekliyor.  Avrupa ve para birimi avro da kapıda bekleyen sıcak gündem maddeleri. Ancak İtalyan seçim kampanyası yine de somut önerilerden ve özenle oluşturulmuş siyasetten daha çok kimin kimi desteklediği, kime saldırdığı ya da terk ettiği tartışmaları tarafından şekillendiriliyor.

SEÇİME KİMLER GİRİYOR NE VADEDİYOR?

Merkez Sağ: 

Forza İtalya direksiyonunda vergi yolsuzluğundan hüküm giydiği için adaylığını koyma hakkı olmamasına karşın Berlusconi var. Geçmişte dört dönem başbakanlık yapmış Berlusconi’nin ülke içinde yeni bir “paralel para birimi” oluşturarak avronun uluslararası ticarette kullanılmaya devam edeceği bir sistem kurma, hem şirketler hem de bireyler için tek ve aynı oranlı gelir vergisi uygulaması, iskan, veraset ve yol vergilerinin kaldırılması, emekli maaşlarının iki katına çıkarılması, asgari ücretin 1000 avroya çekilmesi ve yeni göçmen girişlerinin önlenmesi vaatleri  var.

Radikal Sağ: 

Kuzey Birliği. Lideri Matteo Salvini. Paralel para birimi oluşturacaklarını, AB ile imzalanan ve borcu yüksek ülkelerin bütçelerinde önemli kısıtlamalar koyan mali anlaşmaları lağvedeceklerini, tüm kesimler için vergi oranını yüzde 15 olarak sabitleyeceklerini, erken emekliliğin önünü açacaklarını, göçmenlere ilişkin en sıkı önlemlerin alınacağını ve yılda 100 bin göçmeni ülkelerine geri göndereceklerini, hukuksal cezaları ağırlaştıracaklarını, Rusya ile ilişkileri ilerleteceklerini ve ülkede genelevleri yeniden açacaklarını ilan ediyorlar.

İtalya’nın Kardeşleri: 

Başında Giorgia Meloni bulunan ve Kuzey Birliğinin  güneydeki eşi olan, neofaşist kökenlere sahip parti. Vadettikleri de kuzeyli kardeşleriyle hemen hemen aynı.

Beş Yıldız Hareketi: 

Di Maio tarafından yönetiliyor. Vaatleri arasında asgari ücretin aylık 780 avroya çekilmesi, bütçe açığının yükseltilmesi, AB mali anlaşmasının gözden geçirilmesi, erken emekliliğin önünün açılması ve işten çıkarmanın kolaylaşması için çalışma ve emeklilik yasalarının da içinde bulunduğu 400 “işe yaramaz” yasanın feshedilmesi, enerji şirketlerine uygulanan vergilerin artırılması ve Rusya ile ilişkilerin geliştirilmesi var.

Merkez Sol: 

Demokrat Parti seçime Eski Başbakan Renzi liderliğinde giriyor.  Vaatleri arasında asgari ücretin yükseltilmesi, AB mali yükümlülüklerinin kaldırılması, vergilerin kısılıp yatırımın artırılabilmesi için bütçe açığının milli gelirin yüzde 3’ü seviyesine çıkarılması yer alıyor.

Özgür ve Eşit:  

Pietro Grasso liderliğindeki ve Renzi’nin Demokrat Partisinden ayrılan küçük grupların bir araya geldiği yeni bir parti. Çalışma yaşamını ve emekliliği hedefleyen yasaların kaldırılmasını kamu harcamalarının artırılması taleplerini öne çıkarıyor.

SEÇİMİ KİM KAZANIR?

Beş Yıldız Hareketi yüzde 27-29 oy aralığında ve seçime tek başına giren en büyük parti ancak geleneksel partilerin hiçbiriyle ortaklık oluşturmama kararı aldı. Yine de son günlerde istemedikleri bir tablo ortaya çıkarsa kararlarını gözden geçirebilecekleri konuşuluyor.

Berlusconi’nin ‘Forza Italya’sı ise tahminlere göre yüzde 16-18 aralığında. Kuzey Birliği yüzde 12-14, İtalya’nın kardeşleri yüzde 5-6 ve “İtalya ve Biz” partisi yüzde 2-3.  Koalisyonun bu şekilde  yüzde 40’a ulaşacağı tahmin ediliyor. 

Diğer yanda Renzi’nin merkez sol ortaklığının yüzde 26 -28 oranlarına ulaşabileceği değerlendiriliyor. Demokrat Partinin oy oranı yüzde 22-23 bandında ve destekleyen küçük partilerin toplam oranı yaklaşık yüzde 6 görünmekte. Geçtiğimiz kasımda Sicilya’da yapılan bölgesel bir seçimde Berlusconi’nin desteklediği aday yüzde 40 oy kazanmış, Demokrat Parti adayı ise yüzde 20’nin altında kalmıştı. Yine bu seçimde merkez sağ oylarını artırmış Beş Yıldız Hareketi ise umduğunu bulamamıştı. Halen kararsız durumda bulunan seçmenlerin oranının yüksek olmasını da eklerseniz bu yılın sonunda Italya’yı kimin yönetiyor olacağını tahmin etmek neredeyse imkansız görünüyor. 

(Çeviren: Ali Karataş)

ÖNCEKİ HABER

İhsan Şenocak: Genç kaynananın elini öpmek şehvet uyandırır

SONRAKİ HABER

'Savaşın faturasını vergiyle ve zamla emekçilere kesecekler'

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...