İşçiler BES'ten çıkma telaşına düştü

Vedat YALVAÇ / Uğur ÖKDEMİR
İstanbul / Bursa

İşçilerin bugünlerdeki en büyük gündemi AKP Hükümeti tarafından 2017’nin başında devreye sokulan zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi (BES). Hemen herkes ücretlerinden kesinti yapılmasına neden olan BES’ten çıkmaya çalışıyor. Kendilerine sorulmadan sisteme alındıklarını anlatan işçiler, sistemden çıkma haklarını kullanmak için ise bağlandıkları sigorta şirketlerine telefon üstüne telefon açıyor. Ancak sonuç almakta zorluk yaşayan işçiler, hükümete tepkili. 

Kendilerine sorulmadan böyle bir uygulamaya başlanmasına tepki gösteren Arçelik işçileri, “Bize sormadan zorla paramızı kestiler. Biz ise çıkmak için uğraşıyoruz. Telefonla ayrılabiliyorsun. Verdikleri bir numarayı arayıp BES’ten ayrılmak istediğini söylüyorsun. Onlar da ‘Kaydınızı aldık biz size geri dönüş yapacağız’ diyorlar. Parayı keserken hiç böyle bir şey sormadılar ve beklemediler. Ama biz çıkmak için bin takla atıyoruz” diye konuştu. Yapılan kesintiyi hırsızlık olarak değerlendiren Arçelik işçileri, şöyle devam etti: “Bir de bu işleri patrona bırakmışlar. Bizi Koç’a bağlı Allianz’a, taşeron firmada çalışanları Garanti Bankasına bağladılar. Sabah 09.00 ile akşam 17.00 arasında ayrılabiliyorsun. Çok yoğunluk var. Arıyorsun saatlerce bekliyorsun.” 

'NE VERDİLER Kİ BES’LE GERİ ALIYORLAR?'

Fabrikada herkesin BES’e tepkili olduğunu aktaran Bursa Bosch işçileri de “Bize sormadan bir uygulama başlattılar ve her ay ortalama 100 liraya yakın bir para kesiliyor bizden. Zaten aldığımız para ortada. Ay sonunu bile zor getiriyoruz. Bir de bundan kesinti yapıyorlar. Fabrikanın çoğu bu uygulamadan ayrıldı. Burada biriken paraların ne olacağını kimse bilmiyor. Yarın öbür gün hükümet değişir yerine başkaları gelir. Burada biriken paraların akıbetinin ne olacağını kimse bilmeyecek. Bunun çok örneğini yaşadık biz. Çeşitli fonlar altında paralar birikti sonra ne oldu o biriken paralar gitti. BES’in de sonu bu olur. Zaten işçiye ne veriyorlar ki değişik adlar altında kesiyorlar. Asgari ücrete 104 lira zam yaptılar onu da geri alıyorlar. Temel tüketim mallarına yapılan zamlar da tuzu biberi. Yani zam yapmadılar zam yapıyormuş gibi gösterip maaşlarımızı düşürdüler” dedi.

CAYMA HAKKI NE ZAMAN VE NASIL KULLANILABİLECEK?

2 ay içinde cayma hakkının ne zaman ve nasıl kullanılabileceğine dair bilgi veren Sendika Uzmanı Onur Bakır yapılacakları şu şekilde sıraladı: “Düzenlemeye göre çalışanlar, emeklilik planına dahil olduklarının kendilerine bildirilmesini takip eden iki ay içinde sistemden çıkma hakkına sahip. İşverenin ilk katkı payını bireysel emeklilik şirketine yatırdığı günü takip eden ilk iş gününde şirket, çalışanı posta yoluyla veya kısa mesaj, elektronik posta, internet, telefon gibi bir güvenli elektronik iletişim aracıyla bilgilendirecek. İşte 2 aylık cayma süresi bu bildirim ile başlayacak. Çalışanlar, bu süre içinde cayma hakkını kullanabilecek. Cayma talebi çalışan tarafından posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla işverene veya şirkete bildirilecek. Cayma talebini içeren imzalı bir dilekçeyi, hem işverene hem şirkete göndermekte yarar var. Cayma bildiriminin ulaşmasının ardından 10 iş günü içinde ödenen tüm katkı payları, varsa yatırım getirileriyle birlikte çalışana iade edilecek.” 

2 AYDAN SONRA DA CAYMA HAKKI VAR AMA...

Mevzuata göre 2 aylık sürenin ardından da cayma hakkı olduğunu söyleyen Bakır, “Ancak burada, imzalanacak sözleşme gereği ek kesintilerin devreye girmesi söz konusu. Emeklilik Gözetim Merkezinin internet sitesinde ‘Cayma hakkı süreniz dolmadan önce, teklif formu ve giriş bilgi formunuzu okuyarak, sözleşmeniz kapsamında yapılacak kesintileri inceleyiniz’ şeklinde bir uyarı var. Muhtemelen bireysel emeklilik şirketleri, 2 aylık cayma süresinin ardından sistemden çıkmak isteyenleri caydıracak nitelikte hükümleri ve kesintileri sözleşmelere koyacaktır. Dolayısıyla kayba uğramamak için 2 aylık cayma süresi içinde sistemden çıkmak önem taşıyor” uyarısında bulundu.

HEDEF 14 MİLYON İŞÇİNİN SİSTEME DAHİL EDİLMESİ

14 milyon vatandaşın sisteme kademeli olarak geçişi öngörülen BES’e ilişkin yapılan yasal düzenleme gereği, 2017 yılından itibaren, 5 veya üstünde çalışanı olan işyerlerinde çalışan, 45 yaşın altında olan işçiler ve memurlar, yani tüm bağımlı çalışanlar, kendi istek ve iradeleri dışında, zorunlu olarak bireysel emeklilik sistemine sokulmuş olacaklar.

ÖRNEK CAYMA DİLEKÇESİ

Sayın ...... (Dilekçenin verileceği yerin ismi) 
Bireysel emekliliğe otomatik katılım kapsamında ......./......./....... tarihinde emeklilik planına dahil edildiğimi öğrendim. İlgili mevzuatın tarafıma tanıdığı iki ay içinde cayma hakkını kullanarak, şahsım adına işverenim tarafından ödenen katkı payının, varsa fon geliri ile birlikte tarafıma 10 işgünü içinde iade edilmesini talep ederim.