Resmi infazlar zinciri

Nevzat Onaran

1- TKF Reisi Mustafa Suphi ve yoldaşları Ankara’ya davet edildi (1920 yazı ve sonbaharı).
2- Mustafa Kemal ve Kazım Karabekir, Anadolu’da komünizmin taban bulduğu ve Rusya’nın ‘desteklediği’ gerçek TKF’nin Ankara’da varlığını bir risk olarak gördü.
3- Hedef seçilen Mustafa Suphi liderliğindeki TKF’yi imha planını Kazım Karabekir yaptı, Mustafa Kemal onayladı.
4- Davete güvenen Mustafa Suphi başkanlığındaki TKF heyeti şarktan Anadolu’ya girdi ve heyeti Kars’ta Kazım Karabekir karşıladı (28 Aralık 1920).
5- Suphi ve yoldaşlarını imhadan altı gün önce 22 Ocak 1923’te Mecliste gizli oturumda Hüseyin Avni, Mustafa Kemal’i hedef aldı, ama Şark Cephesi Ordu Kumandanı Kazım Karabekir ismini verdi ve şarka tetkik için heyet gönderilmesini istedi (22 Ocak 1921).
6- İmha planı Erzurum’dan itibaren yürürlüğe kondu; Trabzon’da Suphi ve yoldaşları Karadeniz’de Yahya Kahya ve adamları tarafından öldürüldü (28-29 Ocak 1921).
7- İmhayı yapan Yahya Kahya da, tutuklandıktan ve beraat ettikten sonra, Mustafa Kemal’in özel muhafızı İsmail Hakkı (Tekçe) tarafından kurşunlandı (3 Temmuz 1922). Yahya Kahya’yı susturmanın itirafı 56 yıl sonra yapıldı!
8- Yahya Kahya’nın, Çankaya’da Muhafız Birliği Komutanı Topal Osman’ın adamlarınca öldürüldüğünü öğrenen ve bunu çevresinde anlatan Trabzon Mebusu Ali Şükrü’yü Topal Osman boğarak öldürdü (27 Mart 1923).
9- Topal Osman, Mustafa Kemal’in Muhafız Taburu Kumandanı İsmail Hakkı ve askerlerle girdiği çatışmada öldürüldü (1 Nisan 1923).
Topal Osman’ın öldürülmesinden Mustafa Suphi’nin katledilmesine kadar geriye doğru gidildiğinde ve sorulara cevap arandığında, Mustafa Suphi ve yoldaşları, Kazım Karabekir’in tasarladığı ve Mustafa Kemal’in onayladığı imha planıyla öldürüldü!
Hâlâ Mustafa Kemal’in “Mustafa Suphi’yi ve yoldaşlarını öldürün” emrini içeren bir telgraf arayanlara şaşarım!

Mustafa Suphi ve yoldaşlarını öldüren Çete Lideri Yahya Kahya, Kazım Karabekir tarafından tutuklandı, Askeri Mahkemede yargılandı ve beraat etti; ama, ardından 3 Temmuz 1922’de Mustafa Kemal’in özel muhafızı İsmail Hakkı (Tekçe) ve Topal Osman’ın iki adamı tarafından öldürüldü. Sonradan General İsmail Hakkı Tekçe, Muhafız Alay Komutanı oldu. İnfazlar sürdü: Trabzon Mebusu Ali Şükrü, 1923 ilkbaharında Topal Osman tarafından ve ardından Topal Osman da askerlerce öldürüldü. (Mete Tunçay, age, s. 102, 154, Belgeler,
s. 352-353; Yavuz Aslan, age, s. 353-354).
Trabzon Mebusu Ali Şükrü’nün kaybolduğu için Meclisteki görüşmede Lazistan Mebusu Ziya Hurşid, hükümetin yetersizliğini eleştirerek, Yahya Kahya’nın öldürülmesini hatırlattı:
“Hükümeti milliyemiz zamanında vukua gelen bir suikast meselesinden dolayı uzun uzadıya dedikodular olmuştur. Ve uzun uzadıya tahkikat yapılmıştır. Hükümetin, kışlaların yanında yapılan, güpegündüz alafranga saat 4.5 raddelerinde 300 kurşun atılmak suretiyle yapılan bir suikasdın faillerini, katillerini, Rauf Beyefendi o zaman da Hükümet Reisi idi, va’düvaitte (kesin vadde) bulundular, hala va’düvaidini bekliyoruz ve böyle bekliyoruz ve böyle bekleyeceğiz.” (TBMM ZC, devre: 1, içtimai sene: 4, cilt: 28, 29 Mart 1339 tarihi, s. 231).
Emekli General İsmail Hakkı Tekçe, Yahya Kahya’yı öldürdüğü gerçeğini ise 56 yıl sonra açıkladı (Günaydın, 4 Aralık 1977, aktaran Mete Tunçay, age, s. 154 ve Yavuz Aslan, age,
s. 353-354).
Demek ki 56 yıl boyunca ne senaryolar yazılmıştır!
Çankaya’da Mustafa Kemal’in özel muhafızı İsmail Hakkı (Tekçe), Yahya Kahya’yı niye öldürdü?
Muhafız İsmail Hakkı’ya, Yahya Kahya’yı öldürme emrini kim verdi?
Muhafız İsmail Hakkı, görevi gereği Mustafa Kemal dışında bir başka kimseden emir alabilir mi?
Peki Yahya Kahya’yı öldürme emri niye verildi?
Yahya Kahya niye susturuldu?
Ve Topal Osman, Mebus Ali Şükrü’yü niye boğdu?

Mustafa Kemal’in muhafızlarından Topal Osman, II. Grup liderlerinden Trabzon Mebusu Ali Şükrü’yü (Ali Fuat Cebesoy, Siyasi Hatıralar, cilt: 1, Hazırlayan: Osmanı Selim Kocahanoğlu, Temel Yayınları, İstanbul-2002, s. 327) 27 Mart 1923’te boğarak öldürdü. Kazım Karabekir ve Topal Osman’ın adamı verdiği ifadede, Ali Şükrü’nün öldürülmesinin nedeni olarak aynı gerekçeyi öne sürdü.
Şark Cephesi Kumandanı Kazım Karabekir anılarında, Yahya Kahya’nın öldürülmesinden kendisinin suçlandığını, hatta Meclise geldiğinde siyah tahtaya krokiler çizerek, ‘katiller yakalanmadı’ diye yazıldığına dikkat çekerek, Yahya Kahya’nın katillerinin Ankara’dan giden Topal Osman’ın adamı olduğunu öğrenen Trabzon Mebusu Ali Şükrü’nün de öldürüldüğünü yazar (Kazım Karabekir, İstiklal Harbimizde İttihat Terakki ve Enver Paşa, Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Orhan Hülangü, cilt: 2, Emre Yayınları, 1. baskı, İstanbul-2001, s.251).
27 Mart 1923’de kaybolan ve cesedi 1 Nisan 1923’te bulunan Trabzon Mebusu Ali Şükrü’nün durumu Mecliste tartışılır:
29 Mart 1339 (1923) günü Mecliste Erzurum Mebusu Hüseyin Avni, 27 Marttan beri haber alınamayan Trabzon Mebusu Ali Şükrü’nün bulunmasıyla ilgili İcra Vekilleri Heyeti’nin yetersizliğine dikkat çekti. İcra Vekilleri Reisi (Başbakan) Rauf, gerekli tahkikatın sürdürüldüğünü belirtmesinden sonra söz alan Lazistan Mebusu Ziya Hurşid de, hükümeti yetersiz bulur (TBMM ZC, devre: 1, içtimai sene: 4, cilt: 28, 29 Mart 1339, s. 227-231).
31 Mart 1339 (1923) günü Mecliste Lazistan Mebusu Necati’nin Ali Şükrü kaybolması konusunda izahat verilsin takriri üzerine, Adliye Vekili Rifat da, dairenin yaptığı bütün cereyanlarının hafi (çalışmalarının gizli) olduğu için bilgi veremeyeceğini söyledi. (TBMM ZC, cilt: 28, 31 Mart 1339, s. 243-244).
2 Nisan 1339 (1923) günü Mecliste İcra Vekilleri Heyeti Reisi Rauf [Orbay] yaptığı konuşmada, dün (1 Nisan) bulunan Ali Şükrü’nün cesedinin hastaneye kaldırıldığını ve adliyenin takibatı sonucunda Ayrancı Bağları Papazınbağı’nda Giresun Alay Kumandanı Topal Osman ve birkaç refiki ile şiddetli müsademe (çatışma) sonucunda öldüğünü söyledi. (TBMM ZC, cilt: 28, 2 Nisan 1339, s. 305).
Rauf, Meclisteki bu konuşmasında, Topal Osman’ın birliğinin Mustafa Kemal’in muhafız kıtasını oluşturduğuna (Falih Rıfkı Atay, Çankaya, Bateş Atatürk Dizisi, İstanbul-1998,
s. 262) hiç değinmez.
Anılarında, Ali Şükrü’nün durumu hakkında daha geniş bilgiye yer veren Rauf (Orbay), Topal Osman’ın adamı olan Mustafa Kemal Kaptan ifadesinde, mebus Ali Şükrü’nün Osman Ağa’nın Yahya Kahya’yı öldürttüğünü şurada burada söylediğini duyan ağanın, teşvik ve tertibiyle Ali Şükrü’nün kahveden alınıp ağanın evine götürüldüğünü ve orada boğulduğunu anlattığını yazar. Hemen Mustafa Kemal’le görüştüğünü kaydeden Rauf, sonunda Mustafa Kemal’in Muhafız Taburu Kumandanı İsmail Hakkı’yı görevlendirdiğini ve Topal Osman’ın bulunduğu Ayrancı’da olacak çatışmanın bizzat krokisini de Çankaya köşkünde Mustafa Kemal’in çizdiğini ifade eder. (Rauf Orbay, Cehennem Değirmeni, cilt: 2, Emre Yayınları, 2. Baskı, İstanbul-2000, s. 127-129).
1 Nisan 1923’te Ali Şükrü’nün katil zanlısı olarak öldürülen Topal Osman, özel muhafız olmazdan önce Karadeniz’de Pontos kırımı ve Koçgiri’deki zulmün de failidir.
9 Nisan 1339 günü Lazistan Mebusu Necati’nin Ali Şükrü’nün zevcesiyle çocuklarına nakdi yardım yapılması ve çocuklarının leyli mektebinde meccanen (parasız) okutulması teklifi görüşmenin ardından Maliye Encümenine havale edildi. (TBMM ZC, devre: 1, içtimai sene: 4, cilt: 29, 9 Nisan 1339, s. 3).
16 Nisan 1339 günü teklifle ilgili Maliye Encümeni’nin mazbatası görüşüldü. Mebus Ali Şükrü’nün ailesine yardım yapılması yönünde konuşmaların ardından oylamaya geçilir ve 128 mebus iştirak eder, mebuslar 89 kabul, 36 ret, 3 müstenkif (çekimser) oy verdi. Ama oturumu yöneten Reis Ali Fuat (Cebesoy), nisap (yeter sayısı) olmadığını öne sürerek, yoklama yapacağını açıkladı. Mebuslar birkaç gün önce yapılan oylamaya dikkat çekerek, itiraz ederse de, parasal meselenin reyi işari (yazılı rey sunma) olamayacağını iddia eden Reis Ali Fuat, Evkaf Vekaleti’ne avans verilmesi teklifinin 146 kabul, 2 ret ve 3 müstenkifle kabul edildiğini beyan etti. (TBMM ZC, devre: 1, içtimai sene: 4, cilt: 29, 9 Nisan 1339, s. 226-229, 234).
Ali Şükrü’nün ailesine yardım teklifi nisap yok denilerek reddedilirken, Evkaf Vekaleti’ne avans için aynı prensip öne sürülmedi.
16 Nisan 1339’da BMM’de yapılan toplantı, birinci devrenin son çalışma günüdür. Mecliste, öldürülen mebus Ali Şükrü’nün ailesinin mağduriyetini giderecek teklif oylamada kabul edilirse de, Reis Ali Fuat Paşanın nisap yetersiz gerekçesiyle teklif kanunlaşamaz!

BİTTİ