Arçelik işçileri Türk Metal’e ve patrona öfkeli: Artan üretimin karşılığı çikolata

Yasemin ÖZTÜRK
Ankara

Ankara’daki Arçelik Fabrikası işçileri asgari ücretin eski işçilere yansıtılmamasına tepkili. Türk Metal Sendikası’nın asgari ücret konusunda uzlaşmacı tavrını eleştiren işçiler, asgari ücret artışının kendi ücretlerine de yansıtılmasını istiyor. Üretimi arttırınca kendilerine ücret artışı yapılmadığını belirten işçiler, kendilerinin çocuk gibi kandırılmaya çalışıldığına dikkat çekerek, “Üretim fazla olunca bize çikolata dağıtıyorlar. Yani, affedersiniz, hayvanın önüne yem atar gibi” diyor.

Arçelik Fabrikası içinde yaşanan her sorunda, işveren temsilcilerinden önce Türk Metal Sendikası’nın karşılarına engel olarak çıktığını dile getiren işçiler, asgari ücret konusunda takındığı uzlaşmacı tavrı da değerlendirdi. Beş yıllık Arçelik işçisi şunları söyledi: “Bazı rahatsızlıklarımız oluyor, pazar günü mesaisi gibi. Bir de şimdi asgari ücret bin 300 lira olunca; ‘Eskilere nasıl yansıyacak? Yansıyacak mı?’ diye fabrikada konuşuldu. Birkaç arkadaş asgari ücretteki artışın eski işçilere de yansıtılması gerektiğini söyledi. Tabii bu konuşmalar bölümde yaygınlaşınca sendikacıların kulağına gitmiş. Bir arkadaşı hemen sendika temsilciliği odasına çektiler, artık siz anlayın ne yaptıklarını, işten atmakla tehdit ettiler, uyarı cezası verdiler. Sen çok konuşuyorsun demişler. Biz bir sorunumuz olduğunda işverenden önce sendika ile karşı karşıya geliyoruz. Bazı işçiler sendika aracılığıyla işe yerleştiriliyor. Onlar da sendikanın sayesinde iş sahibi olduk diye düşünüp, ne duyarlarsa temsilciliğe yetiştiriyorlar. Biz onları biliyoruz.”

‘TEMSİLCİLİK ODASINA ÇEKİLİYORUZ’

Türk Metal’in kendilerini fabrika içerisinde tehdit ettiğini dile getiren bir başka Arçelik işçisi de; “Sendika temsilcisi seçimlerimiz oldu. Açıkçası ben sendikaya karşı çok tavır alan biri değildim. Sendika temsilciliği seçiminde sendikanın adayını desteklemedim. Benim haklarımı savunacağına inanmadım, biraz ses çıkaran olunca fabrika içindeki temsilcilik odasına çekiliyor, tehdit ediliyoruz. Bizim bir araya gelmemiz, örgütlenmemiz gerekiyor, bu kesin. Ancak sendika bizim önümüzde engel. Yılbaşından sonra gelin konuşalım, şimdi biz beklemedeyiz, sendika bu konuda bir şey yapmayacak belli. Görelim uygulama nasıl olacak.”

‘PATRON TOPU HÜKÜMETE ATACAK’

Evrensel’e değerlendirmelerde bulunan işçiler asgari ücret konusunu kendi aralarında tartıştıklarını ancak şuan için beklemede olduklarını ifade ettiler. Eski işçilerin çoğu, işe yeni başlayanların 1300 lira almalarının işçiler arasında bir bölünmeye neden olmayacağını söylüyor. Fabrikada yıllardır çalışan bir işçi: “Yeni başlayanlar 1300 lira alsın hatta daha fazla alsınlar, taban 2000 liradan başlasın hatta. Her şeye, her ay zam geliyor. Nedir ki 1300 lira. Bu durumda yeni başlayan arkadaşlarımızı sorumlu tutmayız. Patron ‘Ne yapalım, hükümet böyle istedi’ diyecek, topu hükümete atacak, daha önceki yıllarda benzer bir durum yaşanmıştı, işte bu noktada sendikanın devreye girmesi gerekiyor, sendika ile konuşmadık bu konuyu, konuşamayız. Bakacağız, tepkisiz kalmayacağız, az yada çok. Zaten açıkça söylediler, asgari ücret artışı eski işçilere yansıtılmayacakmış. Beş, altı yılın üzerindeki işçiler için bu durum sorun yaratacak.”

‘ÜÇ YILLIK TOPLUSÖZLEŞME KANAYAN YARA’

Türk Metal Sendikası üzerine değerlendirmelerde bulunan bir başka deneyimli işçi ise “Parayla susturulduk, şimdilerde yeniden bu konuyu düşünür olduk. Verilen ek para elimizden geldi geçti. Esas önemli olan iki yıllık toplusözleşmeydi. Tabii bir de sırtımızda taşıdığımız sendikadan kurtulmak. Ben sendika olmasın demiyorum, sendika olmalı ama böyle değil. Her ay aidatlarımız ücretlerimizi almadan otamatikman kesiliyor. Türk-İş Genel Kurulu’nda gördük, şatafatı. Bu işler böyle gitmemeli. Güvendiğimiz arkadaşlarla fabrikada konuşuyoruz. Biz cesur davranmadık” diyor. 

Asgari ücret artışının, Toplu İş Sözlemesi döneminde kesin gündeme geleceğine dikkat çeken deneyimli işçi sözlerini şöyle sürdürdü: “Arçelik patronu, bu asgari ücretin tepkisini yani Ocak ayını atlatırsa, önümüzdeki toplusözleşme dönemi böyle kolay geçmez. Üç yıllık toplusözleşme bizim içimizde kanayan yara gibi. Fabrikada şimdiden bu konu konuşulmaya başlandı. Şimdi konuşuyoruz, zamanla üç yılın acısı daha da artacak, tepki büyür, konuşmakla olmaz, birbirimize güvenmemiz lazım.” 

10 yıldır Arçelik’te çalıştığını belirten bir başka işçi, metal direnişlerinin ardından sendikacıların; “Bakın direnen işçilerin başını çekenler işten atıldı” diyerek işçilere gözdağı vermeye çalıştığını aktardı ve şunları söyledi: “Ben bu fabrikada işe başladığımdan beri üretim hep arttı, işçi sayısı azaldı. Ancak ciddi bir teknoloji yenilemesi de yapılmadı, ufak tefek şeyler. Bizler daha çok çalıştırıldık daha fazla mesaiye bırakıldık. İşçi sayısı üçte bir azaldı, düşünebiliyor musun? Biz emeğimizin karşılığını istiyoruz, çikolataları onların olsun. Metal grevi bize işçilerin gücünü gösterdi, ne yapmamız gerektiğini biliyoruz.” 

İŞÇİLER ÇİKOLATAYI ALMIYOR

Metal grevinden sonraki gelişmeleri anlatan genç bir Arçelik işçi şöyle konuştu: “Arçelik patronu, bizim fabrikaya sıçrayacak diye çok korktu, Bursa’daki işçiler bin lira alınca hemen bize biner lira ek para verdiler, o zaman iş bırakmamızı açıkçası engelledi. Sonrası için de ‘3 bin 500 lira ek para vereceğiz’ dediler, parça parça ve her seferinde 300, 400 lira civarında kesintilerle, parayı verdiler. Bizi oldukça rahat bıraktılar. Eskiden tuvalete gitmemiz bile sorundu, bu konuda hiç karışmadılar. Mesaiye kalmamız için çok baskı yapılırdı, mesaiye kalmazsak işten atılırız korkusu vardı. Bu konularda da bizi sıkıştırmadılar, isteyen kalıyor. Bizim fabrikada bulaşık makinesi üretiyoruz. Hedeflenen üretim  5 bin ancak mesailerle bu 7 bine hatta bazen 8 bine kadar çıkıyor. Üretim fazla olunca bize çikolata dağıtıyorlar. Yani, affedersiniz, hayvanın önüne yem atar gibi. Arkadaşların bir kısmı çikolatayı almıyor. Verdikleri ek paralar da hep sus payı, ‘siz uslu çocuklarsınız’ deniyor. Kendi adıma zoruma gidiyor, utanıyorum.”