Tamer Arda ERŞİN
Ankara
Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın (SSM) verilerine göre 2014 yılı itibarıyla, içilerinde kan ve gözyaşı getiricek olanların da bulunduğu 356 projenin maliyeti 59 milyar 323 milyon 973 bin 964 lira oldu. Projelerin bedeli, 21 bakanlıktan 19’nun 1 yıllık bütçelerini aşıyor. Üstelik bu harcamalar gerçek manada bir denetime tabi değil ve yapılan harcamalardan milletvekillerinin bile haberi olmuyor.
Türkiye uçakları Suriye ve Irak’ta içlerinde sivil yerleşimlerin de bulunduğu çeşitli yerleri bombalamaya başladı. Bombalamaların yurttaşlara maliyeti ise SSM’nin 2014 yılı faaliyet raporlarında gizli.
Yurttaşların cebinden alınan vergilerle oluşturulan Müsteşarlık bütçesinden 59 milyarı aşan harcama yapılmış. Sadece 2014 yılı içerisinde sözleşmesi imzalanmış 10 projenin toplam maliyeti 7 milyar. Müsteşarlığın 2014 yılı savunma harcamaları içerisinde 5 milyar 891 milyon 589 bin 78 liralık bir tutar ‘stratejik amaçlar’ başlığında yer alıyor. Yine aynı yıl 3 adet, yaklaşık 34 milyon lira bedelli olan AR-GE projesi imzalanmış.
ÖLÜM MAKİNELERİNE FON
Savunma Sanayii Destekleme Fonu (SSDF) 2014 yılı geliri 3 milyar 347 milyon olmuş, gideri ise
3 milyar 607 milyon lira olarak gerçekleşmiş. Bu rakamlara ise Milli Savunma Bakanlığı bütçesinden ve diğer kurum bütçelerinden aktarılan tutarlar ve bu kapsamda yapılan ödemeler dahil değil.
Hatta Hazine Müsteşarlığından 5.7 milyar ABD doları fona aktarılması bekleniyor.
EN BÜYÜK FON AMA DENETLENMİYOR
Söz konusu fondan yapılan harcamalardan milletvekillerinin dahi haberi olmadığına dikkat çeken İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, fon hakkında şu bilgileri verdi: “Savunma sanayi fonu bütçe dışı bir fon ve bütçe gelir giderlerinde yer almıyor. Birçok faaliyetten de buraya kesintiler yapılıyor. Bütçe kanunu Mecliste kabul edilirken bu fondan yapılan harcamalardan milletvekillerinin bile haberi olmuyor. Doğrudan doğruya siyasi iktidarın denetiminde olan ve silah harcamalarının yapıldığı bir fon. Öncelikle yapılması gereken bu fonun bütçe içerisine alınıp Meclis denetiminin yapılması lazım. Fon bütçe dışı olduğu için ne Sayıştayın denetimine tabi ne de milletvekillerinin. En büyük fon bu olmasına rağmen bütçe dışında tutuluyor ve denetimi yapılmıyor. Başbakanlık Teftiş Kurulu denetleyebiliyor; yani gerçek manada denetime tabi değil.”
OTORİTERLİK GÖSTERGESİ
Savunmaya ve silaha yapılan harcamaların siyasi tercih olduğuna vurgu yapan Türkdoğan, bunun otoriterliğin göstergesi olduğunu belirtiyor: “Barıştan yana politik bir tutum takınırsanız ülke gelirlerini barıştan yana kullanırsınız ve insani harcamalarda bulunursunuz. Eğitim, sağlık, sosyal güvenlik gibi insanların ihtiyacı olan şeylere harcama yaparsınız. Bu harcama siyasi bir tercihtir. Türkiye gibi otoriter yönetimin olduğu yerde, bu otoriterlik güvenlik birimlerine yapılan harcamalarla sağlınıyor. Orduyu, polisi, istihbaratı güçlendirerek otoriterlik sağlanıyor. Bu kurumlar güçlendirildikçe Türkiye’deki otoriterlik artıyor. Bir ara Genel Kurmayın tepki çeken bir sloganı vardı ‘Güçlü Ordu Güçlü Türkiye’ diye. Biz konuya Genel Kurmay gibi bakmıyoruz. Önce insan diyoruz. Bütün toplumun yarattığı değerleri önce insana harcayacaksınız ve insanın ihtiyaçlarını karşılayacaksınız. Özgürlük politikaları için bu harcamaları yapacaksınız. Bizim bakış açımız önce özgürlük sonra güvenlik. Ancak siyasal iktidarın bakış açısı bu değil.”
19 BAKANLIĞIN BÜTÇELERİ O KADAR YOK
Silah, tank, insansız havaaracı vb. üretim için yürütülen projelerin tutarı 21 bakanlıkta 19’nun 1 yıllık bütçesini aşıyor. Projelerin maliyeti 59 milyar 323 milyon 973 bin 964 lirayken bakanlıkların 2015 yılı bütçeleri şöyle:“Adalet Bakanlığı, 8 milyar 628 milyon 648 bin lira; Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 18 milyar 249 milyon 634 bin lira; Avrupa Birliği Bakanlığı, 291 milyon 238 bin lira; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 3 milyar 25 milyon 593 bin lira ;Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 30 milyar 278 milyon 105 bin lira; Çevre, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, 11 milyar 712 milyon 65 bin lira; Dışişleri Bakanlığı, 2 milyar 80 milyon 968 bin lira; Ekonomi Bakanlığı, 1 milyar 481 milyon 672 bin lira; Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, 1 milyar 890 milyon 23 bin lira; Gençlik ve Spor Bakanlığı, 7 milyar 202 milyon 780 bin lira; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 14 milyar 698 milyon 518 bin lira; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı;İçişleri Bakanlığı, 764 milyon 447 bin lira; Kalkınma Bakanlığı, 2 milyar 182 milyon 320 bin lira; Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2 milyar 297 milyon 536 bin lira; Milli Savunma Bakanlığı, 22 milyar 764 milyon 255 bin lira; Sağlık Bakanlığı, 2 milyar 762 milyon 657 bin lira; Ulaştırma Bakanlığı;Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 1 milyar 358 milyon 916 bin lira. Maliye Bakanlığı, 127 milyar 254 milyon 13 bin 500 lira; Milli Eğitim Bakanlığı, 62 milyar 248 bin lira. ”
SİLAH ÜRETTİRMEYE PARA DAYANMIYOR
Müsteşarlık ülke içerisinde silah üretimi için destek sağladığı fonun yetmediğini ve bunun için dış krediye bile başvurulmak istendiğini ise 2015 yılı performans programında şöyle itiraf ediyor: “Savunma Sanayii Destekleme Fonu gelirleri incelendiğinde, özelleştirmelerin de etkisiyle kurulduğu döneme nazaran gelir kalemlerinde önemli bir azalma gözlemlenmektedir. Gelirlerde oluşan bu kayıp, Milli Savunma Bakanlığı bütçesinden her yıl proje bazlı olarak Fona kaynak aktarılmak suretiyle telafi edilmektedir. Gelir kaybındaki bu sorun önemli projelerin finansmanı için dış kredi seçeneklerinin gündeme gelmesine neden olmaktadır. Müşterek Taarruz Uçağı (JSF), Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi, Havuzlu Çıkarma Gemisi gibi finansmanı kredi olarak öngörülen projeler, Fondan finanse edilen projeler kadar önemli bir payı içermektedir. Dış kredi yoluyla finansman, faiz, sigorta, taahhüt ücreti gibi ilave maliyetleri de içerdiğinden projelerin maliyetini yükseltmektedir.”
PERSONEL MALİYETİ BİLE MİLYARLARI BULUYOR
SSM’nin 2015 yılı performans programında yer alan bilgiler de ise bir projenin sadece personel maliyetinin ne kadar olduğu gözüküyor. Müsteşarlığın projeler için 2015 yılında yapacağı harcama rakamlarında bazıları performans programında açıklanıyor. Bu projelerden birkaç örnek harcama: 1 Adet Prototip Modern Tank üretimi için sadece personele harcayacağı para 423 bin 893 lira, Muharip Gemi (MİLGEM seri üretim, Özgün Denizaltı Geliştirme Fizibilitesi) işinin 2015 yılı kapsamında yapılacak olan personel harcaması 1 milyon 874 bin 49 lira, Helikopter (Genel Maksat, ATAK, Özgün Hafif Genel Maksat Helikopteri (GMH)Tasarımı) işi için yapacağı personel harcaması 702 milyon 769 lira.
Evrensel'i Takip Et