UZUN MESAFE

Ya?am?m?zda yaz?l? olmasa da insan eliyle olu?turulmu? ilk yasalar muhtemeldir ki annelerimizin yasalar?d?r. ?yle anonim c?mleler vard?r ki i?lerinde sonras?nda ne zaman duysak her birimizi i?inde anne s?ca?? sakl? o g?nlere g?t?r?r. 'Terli terli su i?me, ?slak elle elektrik ve priz d??melerine dokunma.'
Bir ihtimal ?lkemizin t?m erkekleri eri?kin ya?lar?nda bu c?mlelerle yeniden bulu?tuklar? askerlik g?nlerinde yasaktan rahats?z olmak yerine i?lerindeki ?ocuksu duyarl?l??? yitirmemenin tela??n? tercih ettiler. ?yle olmasayd? bu g?ne de?in erkeklerin spor d???nda kendilerince geyik muhabbeti olarak adland?r?lan sohbetlerinde annelerimizin Murphy yasalar?na askerde uymaman?n ceza tehdidinin 3 aydan 2 y?la kadar hapis cezas? istemi ile yarg?lanmak oldu?unu duymu? olurduk.
Ge?en hafta Askeri Yarg?tay karar?n? haber yapan gazete man?etlerinden birisi 'Terli terli so?uk su i?en askerler yarg?lanmayacak' olmu?tu. Karar, hakk?nda bir?ok kli?e yarg? olu?turulmu? askerlik g?nlerine dairdi. Hani 'askerli?i bitirmek istiyorsan mant?k aramayacaks?n' veya ba?ka bir s?ylemle 'askere gelen mant???n? kap?da b?rakacak arkada?' c?mlelerinin tavsiye niteli?ine b?r?nd??? g?nlere!
Bu c?mleler ister istemez insan?n akl?na terhis olan ?lkemiz erkeklerinin mant?klar?n? kap?dan al?p geri geldikleri beklentisini yarat?yor. Bende bu beklentiyle son hali Ocak 2008'e ertelenen Genel Sa?l?k Sigortas? (GSS) ve emeklilik yasalar?n?n mant???na birlikte g?z atmay? ?neriyorum. Hatta daha ?ncesinde ??kart?lan Ceza ?nfaz Yasas??n?n sa?l?k ceza tehdidi ili?kisine ne dersiniz?
Askerler i?in yaz?m?za konu olmu? yasaklar erin kendisine sa?l???n? korumay? g?rev ve emir olarak tan?mlay?p emre uymayanlar?n yani sa?l???n? ilgili ba?l?klarda koruyamayanlar?n daha sa?l?ks?z ko?ullarda ya?ama cezas? ile cezaland?r?lmalar?na yol a?m??t?. ?stelik D?nya Sa?l?k ?rg?t??n?n 'sa?l?k sadece bedensel iyilik hali olmay?p ayn? zamanda ruhsal ve sosyal iyilik halidir' tan?m? e?li?inde cezaevlerinin hi? de sa?l?kl? mekanlar olmad??? bilinmesine kar??n.
Konu askeri cezaevlerinden a??lm?? olsa da konuyu siville?tirmek i?in bir ba?ka ge?ici hal mahpus g?nlerinde yasalar?n ?zg?rl???nden mahkum b?rak?lm?? tutuklu ve h?k?ml?lerin sa?l???na nas?l bakt???n? kar??la?t?rmal? olarak ele almaya ne dersiniz? Ceza ?nfaz Yasas? son haliyle farkl? ??ksa da TBMM'de ilgili komisyonlarda baz? hekim milletvekillerinin ?erhlerine g?z atmakta yarar var. O itirazlarda cumhuriyet tarihinde ilk kez sa?l???n ?dev olarak tan?mland??? ve sa?l???n? koruma ?devini yerine getiremeyen tutuklu ve h?k?ml?lerin sonu ek hapis cezalar?na varabilecek ceza tehdidi ile kar?? kar??ya b?rak?lmak istendi?ini dillendiriyorlard?. Muhtemeldir ki sa?l???m?za dair bu gasp giri?imini ya duymad?k ya da 'bize dokunmayan bir y?lan' olarak ge?i?tirdik. Derken geldik GSS'ye. TBMM sa?l?k komisyonlar?nda tart???lan taslaklar?nda salt SSK, Ba?-Kur, Emekli Sand???, Tar?m Sigorta ve Ye?il Kart?n de?il ?lkede ya?ayan herkesin sa?l?k karnelerini ellerinden al?p tek bir sa?l?k sigortas?nda birle?tirilece?ini yeni yeni duymaya ba?lam??ken bir anda sa?l???n bu kez bir ba?ka yasada GSS'de ?deve indirgendi?ini fark ettik. Hekim ?nerisine yani sa?l?k ?devlerine uymayan hastalar?n ilgili hastal?klar?n?n sa?l?k sigortas? kapsam? d???na ??kart?laca?? tasarlan?yordu bu kez.
San?r?m sizler de fark ettiniz. ?ocuklu?umuzda bir terle ba?layan annemizin sa?l???m?z? korumak ad?na zaman zaman sonu yapt?r?m veya cezaland?rmalara varan korumac? uygulamalar? ya?am i?inde bak?n nerelere evirildi ve sa?l???m?z? korunmas?z b?rakt?. Askerde g?rev olarak tan?mlanan sa?l???m?z, Ceza ?nfaz ve GSS yasalar?n?n ??plak hali taslaklar?nda ?deve d?n??t?r?lerek hak olmaktan ??kart?l?p az kals?n cezaya d?n??t?r?l?yordu.
T?m bunlar?n ?????nda bir ?ocuk ?ark?s?ndan esinle ?lkemiz erkeklerine soras?m geliyor 'Mant???m?z nerede?
Ve bir son s?z. Sa?l?k ve sosyal g?venlikte y?k?m demek olan GSS ve Emeklilik Yasas? haz?r mahkeme karar? ile durdurulmu? ve se?im kayg?s?yla s?re? 2008 Ocak??na ?telenmi?ken bir ?eyler yapmak, en az?ndan iktidar?n oylar?nda art??a neden oldu?u s?ylenen ancak kendilerinin de bildi?i zay?f noktalar? daha fazla te?hir etmek gerekiyor. ?yleyse haydi ortak ?abaya!
...
Ya?l?lar ve yolculuk
Ya?l?lar, uzun yolculuk ve sa?l?k denince akl?m?za art?k hac ve son y?llar?n trendi inan? ve kapl?ca turizmi de gelmeli. ?zellikle ya?ad??? kente bile nadiren gidebilmi? ge?mi?in k?t kanaat ya?ama mahkum Anadolu kad?nlar?n?n tek ailevi nedenlere dayanmayan uzun seyahat imkan? hacca gitmek. Buna bir de kapl?calar? ekleyebiliriz.
Bir hekim olarak y?llarca ya?l?lar?n mevcut hastal?klar?n?n tan?mlar?nda hac olarak yer alan uzun yolculuklara engel olaca??n? belirten sa?l?k raporlar?na itirazlar?n? ve ger?e?e ayk?r? rapor taleplerini anlayamam??t?m. ?yle ya; kendi inan? sistemleri i?inde sevaba do?ru ko?arken hekimi yalan raporla g?naha davet ediyorlard?.
Kapl?caya gitmek isteyen ya?l?lar?n kalp, hipertansiyon vb. ek hastal?klar? nedeniyle bu seyahat ve tedavi program?n?n uygun olmad???n? s?yledi?imizde hekim olarak ayn? tepkiyi almak ve 'sen sa?lam yaz biz kendimize dikkat ederiz' c?mlesi son y?llarda yayg?nla??nca ?lkemizde ?zellikle k?rsal kesim ya?l?lar?n?n seyahate olan yakla??mlar?n? daha iyi hissedebildim. San?r?m art?k ya?l? ve hasta anne babay? uzak kentte oturan ?ocuklar? ge?ici de olsa yanlar?na almaya pek niyetli de?iller. Hal b?yle olunca sosyal dayan??ma ?ocuklar? ?zerinden bile azalan ya?l?lar i?in din ve hastal?k ba?lam?nda kapl?calar birer s???na?a d?n???yor. Biz hekimlere ise g?rev olarak san?r?m yolculu?a onay de?il de daha ziyade en az zararla yolculu?un sonu?lanmas?n? sa?lamak d???yor. Seyahat ?ncesi daha s?k? sa?l?k kontrol?, yolculu?un tamam?nda yetecek ila? temini, d?n??te ertelenmemesi gereken kontrol ?nerisi, belli b?lgeler i?in a??, d?? ?lkelere seyahatte en az?ndan ?ngilizce'ye ?evrilmi? ki?isel sa?l?k ?yk?s? metni ise ?nemsenmesi gereken ayr?nt?lar.
Dr. Zeki G?l