evrensel olmak

Yakla??k 2003'ten bu yana devletimizin niteli?ini hedef alan yak??t?rma, bas?nda ve kimi ?rg?tlerde s?rekli tart???lmakta. Anla??lan bu hamur daha ?ok su kald?racakt?r: Il?ml? ?slam Devleti. Bilindi?i gibi, altm?? y?l ?nce bizi 'ye?il ku?ak'la ba?layan ABD'nin yeni bir atraksiyonudur bu. D?nyada ya?ayan yakla??k 1.2 milyar M?sl?man?n hangisine sorulsa "Elhamd?lillah ?slam dinindenim" diyecektir. ??nk? b?t?n dinler gibi ?slamda da "az biraz" ya da "?l?ml?" ?l??s? duyulmu? bir ?ey de?ildir. S?zgeli?i ?l?ml? H?ristiyan ya da ?l?ml? Yahudi s?z?n? duyan?n?z var m??
(Bir ?a?r???m i?te: Mizah a??rl?kl? bir tiyatro oyununda kad?n kahraman kendini tan?t?rken ?unu der: Ayr?ca ben biraz hamileyim.)
***
Birka? g?n ?nce Ba?bakan Erdo?an, '?l?ml? ?slama ili?kin g?r???n? ??yle noktalad?: "Bu bir defa dinimize sayg?s?zl?kt?r, hakarettir. ?slam?n ?l?ml?s? ?l?ms?z? falan olmaz. ?slam ?slamd?r, o kadar!"
San?yorum Ba?bakan ortam? uygun bulsa ?unu da ekleyecektir: "Hem M?sl?man?m diyeceksin hem de ?eriata kar?? olacaks?n. ?yle ?ey olmaz!" Ard?ndan da ?imdi Meclis'te ba??ms?z milletvekili olarak bulunan hem?ehrisine, her ?eye kar??n sevgiyle bakarak konu?acakt?r: "Ankara'da bir k?s?m laik kad?n?n ??eriata Kar??? y?r?y???n?n, d?nemin ba?bakan? Mesut Y?lmaz (1994 olabilir) taraf?ndan ?nlenmeye ?al???ld???n? hat?rl?yoruz."
Bu s?z? de elhak do?ruydu!
***
Ka? y?l ?nce, ?ankaya'dan ayr?laca?? s?ralarda Demirel, bir grup bas?n mensubuyla s?yle?isinde; neden, nereden gerektiyse bir ara a?a?? yukar? ??yle demi?ti: "Hadisler i?inde Peygamberimize ait oldu?u ku?kulu olanlar?n yan? s?ra bir?ok da tekrar var; toplam 200 oldu?u s?yleniyor. Bunlar?n art?k Hadis kitaplar?ndan ??kar?lmas?nda fayda vard?r diye d???n?yorum."
Bu s?z?n ?zerinden iki g?n ge?medi; Kanal 7'de, d?rd? din profes?r?, biri dinci yazar; dindarl???ndan, dine hizmetinden herhalde kimsenin ku?ku duymayaca?? Demirel'i salvoya tuttular. ?lkemizin bu g?zide ulemas? a??z birli?i etmi??esine, ?zetin ?ok ?zeti olarak ?unu s?ylediler: "Hadislerden bir harf bile ??kar?lamaz!" Bu kadar i?te?
***
Bu tepkinin alt?nda yatan, k?rk elli y?l ?nce s?k?a duyulan "dinde reform" tart??malar?n?n b?ylelikle yeniden g?ndeme getirilmesi korkusudur. ??nk? '?l?ml?' nitelemesi, kimilerince kat? say?lan baz? dini kurallar?n bir bak?ma g?ncelle?tirilmesi olarak da alg?lanabilir. Bu konuya ???k tutacak ?nl? bir hadis de vard?r: ?Zaman sana uymazsa sen zamana uy.?
Daha yak?n zamanlarda Ba?bakan Erdo?an'?n gitti?i baz? Ortado?u ?lkelerinde (ya da onlar ?lkemize geldi?inde) sorumlu y?neticilerle yapt??? ?zel s?yle?ilerde, bir punduna getirip demokrasi ve ?a?da? ya?am ?zerine 'laik bir devletin m?sl?man lideri'olarak a?abeyce tavsiyelerde bulundu?unu bas?ndan, TV'den ??rendik. ?imdi Erdo?an'?n zengin/yoksul M?sl?man devlet ?nderlerine yapmak gere?ini duydu?u bu ?a?da?la?ma ve demokrasi ?nerilerini nas?l okumal?y?z?
***
Ya?anan bin y?ll?k Anadolu M?sl?manl??? ?zerinde ?ok?a d???n?lmelidir. ??nk? Osmanl?'n?n yap?s?n? belirleyen tarihi, co?rafi ve sosyal ko?ullar?nda, T?rk olmayan M?sl?manlarla M?sl?man olmayan T?rkler (tebaa, daha sonra yurtta? olarak) y?zy?llarca bir arada ya?am??t?r. Hilafeti (peygamber vekili) temsil eden padi?ahlardan hi?biri, 'hac?' olmak ?zere Hicaz'a gitmedi?i gibi denebilir ki hi?birinin kar?s? da M?sl?man de?ildir. 1839'dan ba?layarak Osmanl?'da ba?lat?lan reform ?al??malar?, y?zy?l?n sonuna gelindi?inde adliye, askeriye, sa?l?k, e?itim, g?zel sanatlar vs. kurumlarda dikkat ?ekici ilerlemelere tan?k olunmu?tur. D?neminde hi?bir ?slam toplulu?unda g?r?lmeyen toplumsal geli?meler ya?anm??t?r.
***
Resmi istatistiklere g?re n?fusun y?zde 99.9'u (yaz?yla: y?zde doksan dokuz onda dokuzu) M?sl?man olan bir ?lkede ya??yoruz. Ne Arap?a bilen ne de Kuran'?n T?rk?e ?evirisini okuyan Anadolu insan?, bir ?ekilde kendisine ??retilmi? (nakledilmi?) ?ok s?n?rl? dua ve efsanelerle M?sl?man olarak ayakta kalmaya ?al???yor. Do?ar do?maz kendisine sunulmu? M?sl?manl???n ko?ullar?n? da zamanla yerine getirerek; kendisiyle, ?evresiyle bar???k bir yurtta? olarak ya?ay?p gider. Tabii tarikatlar ve onlar?n kankas? siyasi ?slamc?lar?n kendisini bulmas?na kadar? 1946'dan itibaren ?rg?tlenmeye kald??? yerden ba?layan, daha sonra da ABD'nin ye?il ku?ak ?engeli?nesinde ya?ama ustal??? g?steren 100'e yak?n tarikat zincirinden kurtulmak bir mucize? Bir de bu konuda inan?lmaz bir s?z ve zeka g?sterisine imza atm??t?r tarikat ?eyhleri. Arkas?z, duldas?z M?sl?man gariban?n?n kula??na bir ?ekilde yakla?m??t?r: Unutma, ?eyhi olmayan?n ?eytan? olur!
***
Daha sonraki tarihlerde kendisinden, ?al??malar?ndan s?z edece?im Mehmed Emin Bozarslan'? ?imdi k?saca anmak istiyorum. 1960'larda Diyarbak?r'?n Kulp il?esinde m?ft?l?k yaparken yazd??? "?slamiyet A??s?ndan ?eyhlik-A?al?k" adl? ?nemli ?al??mas?n? yay?nlam??t?m: (Toplum Yay?nlar?, Ankara 1964) Kuran'dan ba?layarak inceledi?i b?t?n kaynaklarda ?slamiyette (ruhban s?n?f? gibi) '?eyhlik' ve 'a?al?k' kurumlar?n?n olmad???n? g?zler ?n?ne seriyordu. Kitap ??kt?ktan sonra gen? din adam?n?n ba??na gelmeyen kalmad?. Kulp'tan ba?layarak Trakya b?lgesine dek s?ren tayin ve s?rg?nlerden b?kan Bozarslan, sonunda istifa edip Diyarbak?r'da kitap/k?rtasiye ?zerine bir d?kk?n a?mak zorunda kalm??t?. Daha sonra te'lif ve ?eviri pek ?ok kitap yazan Bozarslan (D.1934), otuz y?la yak?nd?r ailesiyle birlikte ?sve?'te ya??yor; K?rt dili ve edebiyat? ?zerine de?erli ?al??malar?yla tan?n?yor.
Aziz dostum Turan Dursun, meslekta?? ve akran? Bozarslan kadar ?ansl? de?ildi. Ayd?nlanmac? ki?ili?inin ve ?retken kaleminin doru?unda '?slamc?lar' taraf?ndan ?slam ad?na (?!) ?ld?r?ld?. (1934-4 Eyl?l 1990)
Kalanlara selam olsun!
Remzi ?nan