Dolar tutulmuyor piyasalar durulmuyor

ABD ve AB kaynaklı olarak küresel piyasalarda yaşanan olumsuz gelişmelerin etkisiyle önceki gün 1.77 TL ile tarihi doruk noktasına ulaşan dolar kuru, dün de artışını sürdürerek 1.79’u aştı. avro da dolardaki kadar hızlı olmasa da yükseliş gösterdi.
ABD borsaları, General Motors’un iflasını istemek zorunda kalabileceği yönündeki uyarısı ve bankacılık sektöründeki belirsizlikler sonunda yatırımcıların riskten kaçınmalarıyla düşerken, Dow Jones ve S&P 500 endeksi son 12 yılın en düşük değerlerine ulaştı.
Dünya borsalar endeksi altı yılın en düşük seviyesine ulaşırken, Japonya’nın Nikkei endeksi yüzde 3’ün üzerinde değer kaybetti. Nikkei’deki düşüşten en çok etkilenenler ise büyük ihracatçı şirketler ve bankalar oldu.
Doların bundan sonraki seyrinin global piyasalardaki riskten kaçınma eğilimine paralel olarak devam edeceği belirtiliyor. Dışarıda ise toparlanmaya ilişkin bir işaret yok. Dışarıdan fon gelmiyor, yerliler satmıyor. Kurun çıkması son üç-dört yıldır dövizle borçlanan kurumların ve bireylerin durumlarını iyice zora sokmuş durumda. Söz konusu şirketler ve bireyler arasında batanlar bile olabilir. Bu olasılığın gerçekleşmesi durumunda, bu durumun dönüp dolaşıp bankacılık sektörünü vurması kaçınılmaz gözüküyor. Bir çok uzman, “reel sektörden bankacılığa geçen bir sorun ortaya çıkabilir” yorumunu yapıyor.
BİR ZAMANLAR DEVDİ 1 DOLARLIK OLDU
ABD’nin en büyük otomotiv şirketi General Motors, mali yetersizlik yaşaması halinde iflas yasasına başvurabileceğini açıklaması piyasalardaki olumsuzluğu tetiklerken, bir kötü haber de bir zamanlar dünyanın en değerli bankası olan Citigroup’tan geldi.
Citigroup’un hisseleri 97 sente kadar düştü ve ilk defa 1 dolar sınırının altında işlem gördü.
Citigroup hisse senedi, 2006 yılında 56 dolara kadar çıkmış, piyasa değeri 277 milyar doları aşmıştı. Dünü 1 dolar 2 sentte tamamlayan Citigroup’un piyasa değeri de 6 milyar doların altına geriledi.
Japonya’nın Yomiuri gazetesinde yayımlanan bir haberde, Citigroup’un Japonya’da faaliyet gösteren internet broker şirketi Monex Group’taki yüzde 26 hissesini nakit kaynak yaratmak amacıyla satmayı planladığı belirtildi. Citigroup aynı zamanda Japonya’daki holding şirketi Nikko Cordial Holdings’i satmaya çalışıyor.
YÜZDE 36’SI DEVLETTE
ABD’nin Citigroup’a milyarlarca dolar akıtması, bankanın değer kaybetmesinin önüne geçemedi. ABD devleti şu ana kadar Citigroup’a 45 milyar dolar kredi verdi, 300 milyar dolarlık riskli varlığını da garanti altına aldı.
Citigroup, geçen hafta, ABD hükümetiyle, devlete ait imtiyazlı Citigroup hisselerinin adi hisseye çevrilmesi konusunda anlaşmaya vardı.
Citigroup, hisse çevrimi sonucu hükümetin, bankanın yaklaşık yüzde 36 hissesine sahip olacağını açıkladı. Banka, Singapur hükümeti ve diğer yatırımcıların da hisse değişimine katılacağını belirtti.
Yönetici kadrosunu değiştireceğini açıklayan Citiıgorup, tüm temettü ödemelerini de durdurduğunu duyurdu.
OLUR BÖYLE ŞEYLER
Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan, bir gazetecinin "dolar rekor düzeyde yükseliyor bu konuda ne düşünüyorsunuz?" şeklindeki sorusuna karşılık Bakan Çağlayan 'olur böyle şeyle' anlamında bir cevap verdi: “Bunlar General Motors ile ilgili gelişmeler ve dünyada bir süredir devam eden küresel krizin ortaya çıkardığı sonuçlardır. Böyle iniş çıkışlar olur” (EKONOMİ SERVİSİ)

---

DOLAR NEDEN YÜKSELİYOR?
Bir ay önce 1.60 lira düzeyinde olan dolar bugün 1.79’un da üzerine çıktı. Dolarda son bir aydaki değer artışı yüzde 11’i aştı. Peki doların bir aydaki yükselişinde neler etkili oldu?
>ABD’li bankacılık grubu Citigroup’a ilişkin haberler dünyada tansiyonun yükselmesine neden oldu. Bank of America ve Citigroup’un kamulaştırılacağına yönelik endişelerle global piyasalarda tedirginlik arttı. Bankacılık hisseleri de lokomotif hisseler olduğu için borsalarda sert kayıplar yaşandı. Bu da hisseden kaçan yatırımcıyı, dolara yöneltti. ABD hükümeti bankadaki hisse oranını yüzde 36’ya çıkardı.
>Bir diğer neden AIG’ye ilişkin kaygılar oldu. AIG’nin batacağı korkusuyla yine tedirginlik arttı, borsalarda düşüş hızlandı. Bunun sonucunda AIG’ye 30 milyar dolar daha maddi destek verilmesi kararlaştırıldı. Böylece AIG üçüncü kez kurtarılmış oldu.
>Piyasalarda tansiyonu yükselten son gelişme GM’den gelen açıklamalar oldu. Şirketin iflas başvurusunda bulunabileceğini açıklaması hisseleri aşağı çekerken, doları yukarı çekti.
>Son dönemde Doğu Avrupa ülkelerine ilişkin endişe de doların yukarı gelmesinde bir diğer etken. Çek Cumhuriyeti, Polonya ve Macaristan gibi ülkelerde durgunluğun ağır olacağına ilişkin beklentiler, ülkelerin para birimlerinde çıkışa neden oldu. Bu rüzgar benzer kategoride olan TL’de de kayıplara neden oldu.