10 günlük ‘umut’a 100 yıllık ödül

ABD Başkanı Barack Obama’ya Nobel Barış Ödülü verilmesi bazı “olumlu” tepkilerin yanı sıra şaşkınlık ve sert eleştirileri beraberinde getirdi. Eleştiriler, genel olarak göreve başlayalı henüz 9 ay olan Obama’nın dikkate değer bir dış politika başarısı göstermediği yönünde. 1900 yılından bu yana verilen Nobel Barış Ödülü adaylığı için başvuru süresinin 1 Şubat’ta sona erdiği ve Obama’nın 20 Ocak’ta göreve başladığı düşünülürse, ödülü iki haftada “hak ettiği” anlaşılıyor. Obama’nın amcasından bu ödülü daha önce alan Nelson Mandela’ya, siyasetçisinden, insan hakları örgütü liderlerine, işçisinden ev kadınına, daha önce Vietnam’da savaşmış olanından opera sanatçısına, öğrencisine kadar dünyanın dört bir yanından Barış Ödülü’nün Obama’ya verilmesine yönelik değişik tepkiler geldi. SEVİNEN DE OLDU TEPKİ GÖSTEREN DE Obama, George W. Bush’tan miras aldığı iki işgali de sürdürüyor, kapatacağı sözünü verdiği ‘işkence üssü’ Guantanamo ise hâlâ açık. Buna rağmen yine de Obama’nın bu ödülü hak ettiğini düşünenler de var. Nobel Komitesi Başkanı Thorbjoern Jagland gazetecilerin, Obama’ya ödülün vaktinden önce verilip verilmediği yönündeki sorularına, “Obama’nın şu ana kadar yaptıklarıyla ödülü hak ettiğini ve bu ödülün onun yapmaya çalıştıklarına katkıda bulunmasını umdukları” cevabını verdi. Nobel Komitesinin kararı, Nobel Barış Ödülü sahibi Nelson Mandela ve Mihail Gorbaçov tarafından olumlu karşılanırken, Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid’in tepkisi ise, “Nobel Barış Ödülü mü? Obama’ya şiddeti artırma ve sivilleri öldürme ödülü verilmeli” şeklinde oldu. Pakistan’daki İslam Cemaati Grubunun Liderlerinden Liyakat Baluh ise, tepkisini “Bu bir şaka. Barış için hiçbir şey yapmayan birini ödüllendirmek utanç verici. Obama, Irak’ta Ortadoğu’da ya da Afganistan’da ne değiştirdi?” sözleriyle gösterdi. Japonya ve Almanya Başbakanları Yukio Hatoyama ve Angela Merkel, ödülün Obama’nın dünyayı nükleer silahlardan arındırma çabasında ona yardım etmek için herkesi cesaretlendirmesi gerektiğini söylediler. Hatoyama, “Bence barış ödülü, böyle bir umutla verildi” derken; Merkel, Obama’nın çok kısa bir zamanda diyaloğun tonunu değiştirdiğini söyledi. Ödülün en güçlü adaylarından biri olarak gösterilen Zimbabve Başbakanı Morgan Tsvangirai, Obama’nın ödülü hak eden bir aday ve sıra dışı bir örnek olduğunu belirtti. Obama’nın Kenya’daki amcası Said Obama da, “Barack’ın onurunu paylaşıyor ve tebrik ediyoruz” dedi. Endonezya’daki en büyük Müslüman örgüt olan Nathadul Ulema’nın Lideri Masdar Mesudi, “Sanırım bu ödül ona uygun çünkü Obama, bize barış getiren tek ABD Başkanı” ifadesini kullandı. Lübnan’daki Hizbullah Lideri Hasan Fadlallah, Obama’nın bugüne kadar barışa yönelik herhangi bir anlaşma imzaladığını görmediğini söyledi. Fadlallah, “Biz ondan eylem bekliyorduk, kısa sürede gözden kaybolan sözler değil” dedi. Uluslararası Af örgütü Genel Sekreteri Irene Khan ise, ödülün Obama’nın umutlarını yükselttiğini söyledi. Khan, “Ortadoğu’da barışla birlikte adaleti de sağlayacak sonuç üzerinde etkili olabilecek eylemler ve bir ekonomik kriz zamanında yoksullukla mücadeleyi güçlendirme ve terörizm karşıtlığı adı altında insan haklarının geri çekilmesindeki son için ona bakıyoruz” dedi. NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ SAHİPLERİ NE DEDİ? Nobel Barış Ödülü sahibi isimlerden de Obama’ya bu ödülün verilmesine farklı tepkiler geldi. ABD’nin eski başkanlarından ve 2002 yılında aynı ödülü alan Jimmy Carter, Obama’nın bu ödülü almasının dünya çapında ilham kaynağı olduğunu gösterdiğini söyledi, “Bu, onun vizyonu, barışa bağlılığı ve uluslararası ilişkilerdeki uyumu için uluslararası desteğin cesur bir ifadesidir” dedi. Güney Afrikalı Rahip Desmond Tutu, ödülün Obama’dan gelecek yıllarda çok büyük işler beklendiğinin göstergesi olduğunu söyledi. Tutu ödülün, “Obama’nın, yıllarca devam eden düşmanlığın ardından Arap dünyasına ulaşma çabalarının anlaşılması” olduğunu belirtirken, Atom Enerjisi Kurumu Başkanı ve Nobel Barış Ödülü Sahibi Muhammed El Baradei, “Obama bir yıldan az bir sürede kendimize ve yaşadığımız dünyaya bakışımızı değiştirdi ve barış içinde bir dünya umudumuzu yeniden yeşertti” diye konuştu. Norveç Başbakanı Jens Stoltenberg ise, “Bu ödülün önemi, barışa katkıda bulunabilecek güce sahip birisine verilmesidir” yorumunu yaptı. 1983’te aynı ödülü alanlardan ve Obama’nın gerçekten değişim getirmediğini düşünen bir siyasetçi de Polonyalı Lech Walesa. Welasa, “Bu kadar çabuk mu? Bu çok erken oldu. Değişime dair henüz gerçek bir girişi yok. Öneriyor, başlıyor ama henüz bir şey yapmış değil” dedi. (DIŞ HABERLER)

---

ABD’LİLER ŞAŞKIN Obama’nın kendi ülkesinden gelen tepkiler de şaşkınlık hakimdi. Örneğin, New York’tan 82 yaşındaki İngilizce Profesörü Claire Sprague, “Eğer neden kazandığını anlasaydım harika olurdu. Tahminimce onu onurlandırmak istediler ama bunu niçin yaptıklarını anlamıyorum” diyor. Başka bir New Yorklu 33 yaşındaki Itya Silverio ise “İlk aklıma gelen bu ödülün ona siyah olduğu için verildiği. Ödülü alacak kadar büyük ne yaptı? Hatta henüz görevinde bir yılını doldurmadı bile” ifadelerini kullandı. Bir Vietnam gazisi olan 62 yaşındaki Robert Schultz Obama’nın ödülü hak etmediğini düşündüğünü, “Ödülü aldı ama ne için? Bu adam, herhangi bir yerde herhangi bir çatışmayı çözmedi. Öyleyse nasıl barış ödülü alabilir? Eğer onu tekrar seçersek hepimiz aptal gibi görüneceğiz çünkü dünya ona yağ çekiyor” sözleriyle açıkladı. Obama’ya bu ödülün verilmesinin Nobel’in güvenilirliğini yıktığını düşünen ABD’liler de var. Örneğin Atlanta’da bir tarih profesörü olan ve önümüzdeki günlerde Obama üzerine bir kitabı basılacak olan William Jelani Cobb bu düşüncede. Cobb, ABD’nin Küba’daki ‘işkence üssü’ Guantanamo’ya da göndermede bulunarak, “Guantanamo hâlâ kapatılmadı, Afganistan’daki askerlerin sayısını artırmaya çalışıyorlar. Obama bu ödülü hak etmiyor” dedi. Houston’daki bir Yatırım Şirketinin Başkanı Haag Sherman da ödülün verilme nedeninin politik olduğunu düşünüyor. Sherman, “Büyük ölçüde sola yaslanmış ABD liderleri, bu tür ödüller aldılar. Sağ taraftan bakınca ödülün politik olduğu açıkça görülüyor. Bu, ABD’nin hâlâ dünya genelinde bir güç olduğunu gösteriyor ve gerçekten de dünya ABD ile bağ kurmanın yollarını arıyor” dedi. Bir opera sanatçısı olan 30 yaşındaki Carissa March ise Obama’nın ödül almasına şaşırdığını ancak yine de bu ödülün Obama’nın daha önce başlattığı bazı şeylerde kendine yardım etmesi gerektiğini söyledi.