Danıştay binlerce 12 Eylül mağdurunun hakkını iade etti

12 Eylül döneminde, Emekli Sandığı Yasası’na 29 Ocak 1982’de eklenen geçici bir maddeyle re'sen emekliliğe sevkedilen 33 merkez valisinin de aralarında bulunduğu 1300 bürokrat ve kamu çalışanı, 1000 civarında asker ile 1402’liklerin de aralarında bulunduğu binlerce kişi, Danıştay 11. Dairesi’nin verdiği emsal kararla haklarına kavuşabilecek. Bu hukuk mücadelesini veren ise Antalya eski Valisi Güngör Aydın.

Güngör Aydın’ın 2001 yılından beri sürdürdüğü hukuk mücadelesi sonucu Danıştay 2559 sayılı re'sen emeklilik yasasının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuş, Anayasa Mahkemesi de 12 Eylül yönetiminin çıkardığı 2559 sayılı re'sen emeklilik yasasını iptal etmişti. Danıştay onbirinci dairenin oy birliği ile verdiği son karar ise yasanın iptali ile doğan boşluğu da doldurdu; bu karar,  tüm 12 Eylülzedelere emsal oluşturacak bir karar oldu.

DAVANIN SEYRİ

Bu uzun hukuk mücadelesini kazanan Güngör Aydın Merkez Valisi olarak görev yaptığı dönemde, 5434 sayılı Yasaya 2559 sayılı Yasa ile eklenen Ek Geçici 2’nci madde uyarınca  29 Ocak 1982 günlü Bakanlar Kurulu Kararı ile re’sen emekliye sevk edildi. Kararın tebliğ edildiği Aydın, “Olağan hukuk kanalları açıldığında kazanılmış tüm haklarımı arama hakkım saklı kalmak koşulu ile” şerhini düştü. Güngör Aydın, 25 Mayıs 1990’da 8 yıl 3 ay 22 gün süren bir emeklilik döneminden sonra, idarenin; “Olağandışı bir atama yöntemine başvurarak ve şahsa bağlı özel kadro ihdas ederek, işlemin keyfi ve hukuka aykırı bir tasarruf olduğunu, kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun bulunmadığını ve hizmet kusuru oluşturduğunu” kabul etmesiyle görevine geri döndü. Aydın, ardından da 12 Eylül Milli Güvenlik Konseyi döneminde hakkında verilen ve hiçbir geçerli ve haklı nedene dayalı olmayan, hukukun, temel hakların, nedenini öğrenme ve kutsal savunma hakkının gereklerine uyulmaksızın uygulanan, haksız, yanlış ve hukuki dayanaktan yoksun re’sen emeklilik kararının kaldırılması ve emeklilikte geçen sürenin fiili hizmetine sayılması talebiyle Danıştay’a dava açtı.

Anayasa’da 2001 yılında yapılan değişiklik uyarınca, Milli Güvenlik Konseyi döneminde çıkarılan kanunlar, kararnameler, alınan karar ve yapılan tasarruflar hakkında hak arama ve yargı yolunun açılmasıyla, Aydın da yargı yoluna başvurdu. 11 Aralık 2001’de İçişleri Bakanlığı ve Başbakanlık’tan başvurularına yanıt alamayan  Aydın, 29 Aralık 2002’de konuyu yeniden Danıştay’a götürdü. Davası Danıştay Onbirinci Daire tarafından 18 Mart 2005’de oybirliği ile reddedilen Aydın, temyiz ederek, konunun Anayasa Mahkemesi’ne götürülmesini istedi.

Danıştay Dava Daireleri Kurulu temyiz istemini kabul edip kararı bozdu. Bu bağlayıcı karar üzerine Danıştay Onbirinci Daire 2009’da oybirliği ile “itiraz yolu ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurma kararı” verdi. Anayasa Mahkemesi bu başvuru üzerine 3 Haziran 2010’da verdiği karar ile 2559 sayılı resen emeklilik yasasını oybirliği ile iptal etti. Karar 23 Ekim 2010’da Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. Danıştay Onbirinci Daire, davayı açan emekli vali Güngör Aydın’ın haklarının verilmesi istemiyle 22 Aralık 2010’da davayı noktalamış oldu.

BİNLERCE MAĞDURU İLGİLENDİRİYOR

Tüm 12 Eylülzedelerin haklarına kavuşabilmesinin yolunu açan, emsal niteliğindeki bu karar 1300 re’sen emekliyi ilgilendirdiği gibi, o dönem görevlerine son verilen 1000 civarında subayı, 1402’likleri ve diğer kamu görevlilerini de ilgilendiriyor.  Kararı gazetemize değerlendiren Güngör Aydın, 2001 yılından beri verdiği hukuk mücadelesinin bu şekilde sonuçlanmasının oldukça önemli ve büyük bir kazanım olduğunu söyledi. Anayasa Mahkemesi’nin ilgili yasayı iptal etmesinin ardından idarenin, Anayasa’nın 137. maddesi gereğince, yasa iptal edildiği için yeniden düzenleme yapıp, hakların iadesini sağlaması gerektiğini hatırlatan Aydın, “Bu yapılmadığı gibi Anayasa Mahkemesi kararları geriye işlemez diye bütün işlemleri reddetti” dedi.

‘TARİHİ BİR KARAR’

Aydın, Danıştay’ın verdiği bu kararın, zamanaşımı ve Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye işlemeyeceği tartışmalarına da son verdiğinin altını çizdi. Aydın, “Zamanaşımı işlemez, çünkü o zaman hukuksal yargı yolu kapalı idi. Yargısal denetim yapılamıyordu. 2001’den sonra yapılan değişiklikle geçici 15. maddenin son fıkrası çıkarılınca, yargı yolu açılmış oldu” dedi. “Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye işlemeyeceğine” gerekçesine de bu kararın cevap olduğunu belirten Aydın, çünkü yasanın iptali ile zaten hukuksal temeli ortadan kalmıştır. Danıştay bu kararı ile hukuksuzluğu ortadan kaldırmıştır. Danıştay’ın bu kararı ile zaten hukuksal temeli olmayan bu kararların yasal dayanağını da ortadan kaldırmıştır” dedi. (Ankara/EVRENSEL)