Sanat eğitimin bir parçası...

Gösterim sanatları arasında en ilgisiz ve denetimsiz bırakılan alan hiç kuşkusuz çocuklara yönelik yapılan tiyatro etkinliklerinde görülüyor. Kendi içinde bir türlü kurumsal yapıyı ve örgütlülüğü oluşturamayan çocuk tiyatroları, ciddi sorunlar yaşıyorlar. Yıllardan beri özellikle büyük kentlerde her önüne gelenin çocuk tiyatrosu yapmaya yeltenmesi ve bir sezonluk da olsa küçük maddi çıkarlar için bu alana amatörce ve bilinçsizce dalması bir başka kirliliği beraberinde getiriyor. Çocuk tiyatrosundaki bu pespayelik en azından yetkin ve donanımlı, pedagojik anlamda sorumluluk sahibi tiyatroların önünü tıkadığı gibi aynı zamanda çocuk seyircilerin yanlış yönlendirilmesine sebep oluyor. Çocuk tiyatrosu, yazarlığından rejisine, oyunculuktan sahne tasarımına kadar bütün unsurları ile uzmanlık gerektiren bir sanat etkinliği olmasının yanında aynı zamanda pedagojik bir süreçtir. Ancak nedense Türkiye'de çocuk tiyatrosu hiç de bu anlamda algılanmaz ve etkinlik, salt içi boş bir eğlenceye indirgenerek, çocuklar, sahnede kaba saba hareketlerin üzerine bindirilmiş müziklerle oyalanırlar. Bu durum karşısında okul idarecilerinden, velilerden, eğitim uzmanlarından, sanat eğitimi veren okullardan ve eğitim fakültelerinden hiçbir ses çıkmıyor ve itiraz gelmiyor. İlginç olan, sorunun kanıksanmış olması ve çözümlenemezmiş gibi davranılıp boşta bırakılması.

Tiyatro Yeniden Uzunca bir giriş oldu. Esasında bu yazıda çocuk tiyatrosu alanında, çocuklara, profesyonelce etkinlik üretmenin çabasında olan "Tiyatro Yeniden" topluluğundan ve oyunlarından söz edecektim. Ankara'da yaklaşık 20 yıllık bir çocuk tiyatrosu birikiminin üzerine etkinliklerini İstanbul'a taşıyan "Tiyatro Yeniden", Zeytinburnu semtinde UPS Kültür Merkezi'nde gösterimlerine devam ediyor. Dersu Yavuz Altun'un yönetiminde çalışmalarını sürdüren topluluk, cumartesi ve pazar günleri iki farklı oyunu çocuk seyircilerle buluşturuyor. Dersu Yavuz'un yazdığı ve yönettiği "Benim Güzel Pabuçlarım" ve "Uçan Adam" adlı oyunların gösterimleriyle topluluk, çocuk tiyatrosunda profesyonel bir anlayışı yerleştirmenin amacını taşıdıklarını belirtiyorlar. Benim Güzel Pabuçlarım'da, konu kısaca şöyle: Günün birinde sirke bir robot palyaço getirilir ve yaşlı palyaço sirkten kovulur ve pabuçları elinden alınır. Yaşlı Palyaço pabuçlarını almak için iş aramaya başlar. Bulduğu işlerden, çocuksu duyarlılığı nedeniyle uzaklaştırılır. Pabuçlarına kavuşamadığı için umutsuzluğa kapılan Palyaço'nun yardımına çocuklar yetişir ve tekrar pabuçlarına kavuşarak çocuklarla birlikte gösterisini gerçekleştirir. Yönetmen Yavuz, oyun hakkında şunları söylüyor; "Çocuklar için oynanan oyunlar, pedagojik anlamda, eğlence ve eğitsel dengesi iyi ayarlandığı ve profesyonelce kurgulandığı ölçüde, onların zihinsel ve duygusal gelişmeleri için vazgeçilmez sanat etkinlikleridir. İçerik ve biçim yönünden özenle ve sorumluluk bilinciyle yazılmış oyunlar, çocukların eğitsel süreçlerine sanatsal yönden ciddi katkı sunduğu bilinir, çocukların bu ihtiyaçlarını doğru ve bilimsel bir zeminde karşılamak üzere kendimizi sorumlu sayıyoruz ve çalışmalarımızı bu anlamda yürütüyoruz."

Şiddetin sebebi Okullarda ve sokaklardaki çocuk şiddetinin bir sebebini de çocukların sanatsız bırakılmasına bağlayan Yavuz, çocukların bugün tek meşguliyetlerinin görsel medya ve dijital oyunlar olduğunu belirterek medyadan pompalanan şiddet histerisinden çocukların uzak tutulmalarının sağlıklı birey ve sağlıklı toplum yaratma açısından önemini vurguluyor. Tiyatro Yeniden'in Uçan Adam adlı oyunu ise hurafelere karşı bilimin ve aklın yolunun tek öğretici yöntem olduğu anlayışını pekiştiren vurgusuyla önemli konunun altını çiziyor. Son zamanlarda kimi tarikat yobazlarının yaratılış kuramını ve benzeri safsataların çocuklar ve toplum üzerinde propagandası yapılırken aklın ve bilimin ışığını öne çıkaran yorumuyla Uçan Adam oyunu, sanat alanında küçük çaplı da olsa önemli bir karşı çıkışın yansıması olarak izleniyor. Çocuk tiyatrosunda yaşanan kargaşa ve kaosun giderilmesi için, Tiyatro Yeniden gibi toplulukların çoğalması ve etkinliklerini artırması umudunu taşıyarak son sözü Dersu Yavuz'a bırakıyorum: "Çocuk tiyatrosunda iyi kurgulanmış oyun ve iyi seyirci ilişkisi kurulabilirse tiyatro, sanatsal ve toplumsal sorumluluğunu daha rahat yerine getirebilecektir. Unutulmamalı ki tarih boyunca sanat, eğitimin bir parçası olarak var oldu ve bugünlere kadar gelebildi". (Tiyatro Yeniden, Zeytinburnu UPS Kültür Merkezi, Seyitnizam Tramvay Durağı Yanı; 0212-416 83 82)