23 Mart 2006 23:00
Yaş artıyor, maaş düşüyor
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Tasarısı'nın, Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'ndaki görüşmeleri devam ediyor. Tasarının, emeklilik yaşını 2048'den itibaren kadın ve erkeklerde 65'e, prim gün sayısını da kademeli olarak 9 bin güne çıkaran, maaş bağlama oranlarını yüzde 50'lere düşüren maddeleri kabul edildi.
Prim ödemede 9 bin gün koşulu Tasarının emeklilik hakkı ile ilgili kabul edilen maddesine göre, emeklilik yaşı 2036'ya kadar kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 olacak, 2036'dan sonra ise kademeli olarak 2048'e kadar birer yıl artırılıp kadın ve erkekler için 65 yapılacak. Ayrıca, emekliliğe hak kazanabilmek için en az 9 bin gün prim ödeme koşulu getiriliyor. Prim gün sayısı kademeli olarak 7 binden 9 bine çıkarılacak. Henüz kabul edilmeyen geçici 6'ncı maddede düzenlenen kademeli geçişe göre, 2007'de ilk defa sigortalı olanlar için 7 bin 100 olan prim gün sayısına, sonraki her takvim yılı için 100 gün eklenecek. Yaşlılık aylığından yararlanabilmek için ise en az 4 bin 500 prim gün sayısı ve normal emeklilik için gerekli yaştan üç yıl fazla olmak gerekiyor.
Aylık bağlama oranı değişiyor AKP'lilerin oyları ile kabul edilen "yaşlılık aylığının hesaplanması" başlıklı maddeye göre ise aylık bağlama oranları prim ödeme gün sayısının her 360 günü için 2015 yılı sonuna kadar yüzde 2,5; 2016'dan sonra ise yüzde 2 olarak uygulanacak. Bu, memurların daha önce yüzde 3 olan aylık bağlama katsayılarının, dolayısıyla emekli maaşlarının düşürülmesi anlamına geliyor.
Malullük zorlaştırıldı Tasarının, malullük aylığından yararlanma şartlarını zorlaştıran maddesi de kabul edildi. Maddeye göre en az on yıldan beri sigortalı olup, toplam bin 800 gün prim ödeyenler ancak malullük aylığı alabilecek. Mevcutta bu süre 5 yıl idi, ancak prim gün sayısı 3 bin 600 günden bin 800 güne indirilerek, süre on yıla çıkarıldı. Aynı maddede sürekli olarak başka birinin bakımına muhtaç derece malül olanlar için de şartlar zorlaştırılarak, en az beş yıl süre ve 900 gün prim şartı getirildi.
İş göremezlik aylığı Sigortalının sürekli iş göremezlik aylığı, aylık kazancının yüzde 70'i oranında olacak. Bu oran, sürekli bakıma muhtaçlar için ise yüzde 100 oranında hesaplanacak. Ancak iş göremezlik aylığından yararlanabilmek için Genel Sağlık Sigortası dahil prim ve her türlü borçlarının ödenmiş olması şartı aranıyor. Tasarıda iş göremezlik aylığı için özel sektör ve kamu için ayrı düzenlemeler yapıldı. Buna göre sürekli iş göremezlik ile sürekli tam iş göremezlik aylıkları arasındaki fark, kamuda çalışılan kurum tarafından karşılanacak. CHP'liler bu duruma itiraz ederek, "özel sektörde çalışanların sürekli iş göremezliklerinde tam aylık bağlama oranlarının uygulanması, aradaki farkın Hazine tarafından karşılanması" için önerge verdiler. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı Tuncay Teksöz, "özel sektöre böyle bir yükümlülüğü getiremeyiz" diyerek düzenlemeyi savundu. Önerge kabul edilmedi.
İşsizlerin primi fondan Bu arada CHP'lilerin verdiği "Sigortalıların işsizlik sigortası ödeneği aldıkları süre içinde malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi, prime esas asgari kazanç üzerinden hesaplanarak, işsizlik sigortası fonundan karşılanır" şeklindeki önerge, Çalışma Bakanı'nın katılmamasına karşın kabul edildi.
Çalışma Bakanı: Emekli maaşları yüksek Komisyonda konuşan Çalışma Bakanı Murat Başesgioğlu, Türkiye'deki emeklilik yaş ve prim gün sayısının, OECD ülkeleri içinde en düşüğü olduğunu ileri sürdü. Türkiye'de emeklilikten sonra hayatta kalma süresinin uzun olduğunu ileri süren Başesgioğlu, yeni düzenlemenin "çok esnek olduğunu ve yüklerin olabildiğince zamana yayıldığını" savundu. Önce emekli aylıklarının düşmeyeceğini ileri süren Başesgioğlu, örneklerin verilmesi üzerine de "Çok yüksek olan aylık bağlama katsayısını mutlaka düşürmemiz gerekiyordu, sistemi sürdürmemiz için. Böyle olması lazım, hakkaniyete uygun olan bu" diye konuştu.
Prim ödemede 9 bin gün koşulu Tasarının emeklilik hakkı ile ilgili kabul edilen maddesine göre, emeklilik yaşı 2036'ya kadar kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 olacak, 2036'dan sonra ise kademeli olarak 2048'e kadar birer yıl artırılıp kadın ve erkekler için 65 yapılacak. Ayrıca, emekliliğe hak kazanabilmek için en az 9 bin gün prim ödeme koşulu getiriliyor. Prim gün sayısı kademeli olarak 7 binden 9 bine çıkarılacak. Henüz kabul edilmeyen geçici 6'ncı maddede düzenlenen kademeli geçişe göre, 2007'de ilk defa sigortalı olanlar için 7 bin 100 olan prim gün sayısına, sonraki her takvim yılı için 100 gün eklenecek. Yaşlılık aylığından yararlanabilmek için ise en az 4 bin 500 prim gün sayısı ve normal emeklilik için gerekli yaştan üç yıl fazla olmak gerekiyor.
Aylık bağlama oranı değişiyor AKP'lilerin oyları ile kabul edilen "yaşlılık aylığının hesaplanması" başlıklı maddeye göre ise aylık bağlama oranları prim ödeme gün sayısının her 360 günü için 2015 yılı sonuna kadar yüzde 2,5; 2016'dan sonra ise yüzde 2 olarak uygulanacak. Bu, memurların daha önce yüzde 3 olan aylık bağlama katsayılarının, dolayısıyla emekli maaşlarının düşürülmesi anlamına geliyor.
Malullük zorlaştırıldı Tasarının, malullük aylığından yararlanma şartlarını zorlaştıran maddesi de kabul edildi. Maddeye göre en az on yıldan beri sigortalı olup, toplam bin 800 gün prim ödeyenler ancak malullük aylığı alabilecek. Mevcutta bu süre 5 yıl idi, ancak prim gün sayısı 3 bin 600 günden bin 800 güne indirilerek, süre on yıla çıkarıldı. Aynı maddede sürekli olarak başka birinin bakımına muhtaç derece malül olanlar için de şartlar zorlaştırılarak, en az beş yıl süre ve 900 gün prim şartı getirildi.
İş göremezlik aylığı Sigortalının sürekli iş göremezlik aylığı, aylık kazancının yüzde 70'i oranında olacak. Bu oran, sürekli bakıma muhtaçlar için ise yüzde 100 oranında hesaplanacak. Ancak iş göremezlik aylığından yararlanabilmek için Genel Sağlık Sigortası dahil prim ve her türlü borçlarının ödenmiş olması şartı aranıyor. Tasarıda iş göremezlik aylığı için özel sektör ve kamu için ayrı düzenlemeler yapıldı. Buna göre sürekli iş göremezlik ile sürekli tam iş göremezlik aylıkları arasındaki fark, kamuda çalışılan kurum tarafından karşılanacak. CHP'liler bu duruma itiraz ederek, "özel sektörde çalışanların sürekli iş göremezliklerinde tam aylık bağlama oranlarının uygulanması, aradaki farkın Hazine tarafından karşılanması" için önerge verdiler. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı Tuncay Teksöz, "özel sektöre böyle bir yükümlülüğü getiremeyiz" diyerek düzenlemeyi savundu. Önerge kabul edilmedi.
İşsizlerin primi fondan Bu arada CHP'lilerin verdiği "Sigortalıların işsizlik sigortası ödeneği aldıkları süre içinde malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi, prime esas asgari kazanç üzerinden hesaplanarak, işsizlik sigortası fonundan karşılanır" şeklindeki önerge, Çalışma Bakanı'nın katılmamasına karşın kabul edildi.
Çalışma Bakanı: Emekli maaşları yüksek Komisyonda konuşan Çalışma Bakanı Murat Başesgioğlu, Türkiye'deki emeklilik yaş ve prim gün sayısının, OECD ülkeleri içinde en düşüğü olduğunu ileri sürdü. Türkiye'de emeklilikten sonra hayatta kalma süresinin uzun olduğunu ileri süren Başesgioğlu, yeni düzenlemenin "çok esnek olduğunu ve yüklerin olabildiğince zamana yayıldığını" savundu. Önce emekli aylıklarının düşmeyeceğini ileri süren Başesgioğlu, örneklerin verilmesi üzerine de "Çok yüksek olan aylık bağlama katsayısını mutlaka düşürmemiz gerekiyordu, sistemi sürdürmemiz için. Böyle olması lazım, hakkaniyete uygun olan bu" diye konuştu.
Evrensel'i Takip Et