Saklı bir tarihi eser: Karsevan Kalesi

Artvin'in geçmişi, geleceği, sosyo-ekonomik ve kültürel sorunları değişik kesimlerce, farklı biçimde sıkça tartışılıyor. Özellikle Artvin'in kalkınması konusunda, "doğa turizmi" üzerinde duruluyor. Doğa turizminin özünü oluşturan tarihsel değerlere ne denli sahip çıkıldığı ise tartışma konusu. Artvin yöresinde turizmi ilgilendiren, kültürel miras özelliği taşıyan ve koruma altına alınması gereken birçok eser bulunuyor. Bunlardan biri de kaderine terk edilen Artvin Ardanuç'taki Karsevan Kalesi...

Karvesan bölgesi Karsevan Kalesi ile ilgili birçok efsanevi öykü var. Ancak yazılı kaynaklarda adına rastlanamıyor. Kale, Ardanuç'a 17 km. uzaklıkta bulunan Tosunlu (Usot) köyü sınırları içerisinde. Kalenin bulunduğu bölgeye, "Karsevan" deniliyor. Kale, Tosunlu köyünün doğusunda. Kaleye köy merkezinden çıkınca Loryolu, Büyükmeşe, Demirkapı ve İncedere güzergâhından, yaklaşık 3 kilometrelik bir yolla gidiliyor. Kalenin batıya bakan yüzeyi el yapımı duvarla örülü. Üstünde kimlere ve hangi zamana ait olduğu bilinmeyen mezarlar var. Kalenin zirvesinde 2 metrekare çapında, 1.5 metre derinliğinde, büyük olasılıkla gözcü sığınağı olarak kullanılmış, yan duvarları ustaca örülmüş bir oda bulunuyor. Odanın tabanı ne yazık ki defineciler tarafından tahrip edilmiş. Kalenin 300 m. doğusunda, Bulanık köyü sınırları içerisinde Balkayası diye anılan bir kayalık bulunuyor. Kayanın içerisinde geniş bir boşluk (mağara) olduğu söyleniyor. Kale ile Balkayası arasından bir dere geçiyor. Batısında yol güzergâhı üzerinde ve 1 km. uzağında Demir Kapı, güney batısında Petek Taşı, güneyinde tüm bölge coğrafyasına hakim bir kaya (Kâb), batısında Çatalkaya yer alıyor... Kalenin dört yanı ormanlarla kaplı. Kalenin yanında, bir bardağını bir seferde içilmesinin mümkün olmadığı, soğuk bir kaynak suyu akıyor. Kalenin 1 km. doğusunda Lori Yaylası, 1.5 km. güney batısında Tosunlu Yaylası, 1.5 km. kuzeyinde Ballı köyü (Gülica), 3 km. kuzey doğusunda Güleş köyü sınırları içerisinde çermik (Ğulğula), Gelin Kayaları , 5 km. kuzey batısında ise Bulanık köyü Rabat Kilisesi yer bulunuyor.

Kale için söylentiler Kalenin tarihi bilinmemekle birlikte söylentiye göre; civarı milattan önce yerleşim alanıymış. Kalenin karşısında, yaklaşık 500 metre ilerisinde Köse Çayır adlı bir çayır, bu çayırda bir de mağara bulunuyor. Suçlular bu mağarada mahkum edilerek cezalarını çekerlermiş. Kalede, Kar adlı bir delikanlı yaşıyormuş. Kalenin karşısında Bulanık köyü sınırları içinde kalan Balkayası'nda da Şirin adlı bir kız otururmuş. Kale ile kaya arasından Bulanık Deresi geçmektedir. Söylentiye göre o zaman burası denizmiş; karşıdan karşıya geçmek olanaksızmış. Kız karşıda cecim (cicim) dokur (örer), delikanlı kalede saz çalarmış. Kızla delikanlı birbirlerini karşıdan görerek aşık olmuşlar. Ancak bir türlü kavuşamamışlar. Bir söylentiye göre karşıdan karşıya geçme olanağı bulamamışlar. Bir söylentiye göre de kızın babası kızı Kar'a vermemiş, onun için kavuşamamışlar. Yine bir başka söylentiye göre, Balkayası'ndan yukarıda adından söz edilen Demir Kapı civarına çıkan bir tünel varmış. Şirin ile Kar tünelin çıkışında buluşarak kaçmaya karar vermişler. Ancak Şirin çıkışa geldiğinde, tünelin çıkışında demirden bir kapı olduğunu görmüş ve kapıyı açamamışlar. Bölgenin isminin bu yüzden "Demir Kapı" olarak adlandırıldığı söyleniyor.