Irak açik cezaevi gibi

Irakli kadinlar, işgalciler tarafindan tutsak edildikten sonra bir daha haber alamadiklari eşlerinin, ogullarinin ve kardeşlerinin yasini tutuyor. Bagdat'in kuzeyindeki Ebu Sifa köyünde erkeklerin tamamina yakini tutsak edildiginden, zorlu köy işleri kadinlarin ve çocuklarin sirtinda. Misafir ettikleri New York Times muhabirine dert yanan kadinlardan Sabriye Kudi, oglunun dokuz ay önce Amerikali askerler tarafindan götürüldügünü ve onu bir türlü bulamadigini söyledi. 50'li yaşlarinda olan Kudi, bir oglunu Iran-Irak savaşinda, birini Kuveyt'te, üçüncüsünü de geçen yilki işgal sirasinda kaybetti. Eşini de yillar önce yitiren Irakli kadinin iki oglu da çatişmalarda sakat kaldi. Mobilyaci oglu Muhammed Kuti, 23 Haziran günü Ramadi'de bir kontrol noktasindan geçerken direnişçilerle işgal askerleri arasinda meydana gelen çatişmada, seken bir kurşun nedeniyle hafif yaralandi ve olayla ilgisi olmamasina ragmen tutsak edildi. O günden beri, Bagdat'taki Ebu Garib hapishanesi başta olmak üzere, Irakli tutsaklarin bulunabilecegi yerlere defalarca gidip gelen yaşli kadin, oglundan bir iz bulamadi. Köyde erkek kalmadi! Ebu Sifa'da geçen kasim ayinda düzenlenen bir operasyonda, 83 Irakli erkek, 'Baasçi olduklari' gerekçesiyle götürüldü. Köylülerden Munther Haddam, zaten köydeki herkesin Baas Partisi yandaşi oldugunu belirterek soruyor: "Buradaki hayvanlar bile Baasçidir. Ne istiyorlar bizden?" Dört oglu birden tutsak edilen Meleyke Hasan, Amerikali gazeteci yanindayken, "Essam gel buraya, evimizin yeni erkegini görsünler" diyerek, 10 yaşindaki torununu çagirdi. Köyün yaşlilarindan Saba Muhammed de, tutsak edilen onbir ögretmenlerin isimlerini tek tek saydiktan sonra, "Onbir ögretmen! Şimdi siz söyleyin bana, Amerikalilar hakkinda ne hissedelim?" diye sordu. Fadil Abdülhamid'in oglu ise üç hafta önce bir dügünde havaya ateş açilmasi nedeniyle tutsak edildi. Hâlâ ondan bir iz bulamayan Irakli yaşli adam, "Amerikalilarin gelip oglumu almalari beş dakika sürdü. Ama haftalardir onu bulamiyorum" diye konuştu.

Onbinlerce tutsak Resmi rakamlara göre, aralarinda birkaç yüz kadinin da bulundugu 10 bini aşkin Irakli, işgalciler tarafindan tutuluyor. Tutsaklarin en genci 11, en yaşlisi 75 yaşinda. Tamamina yakini, gece yarisi yapilan ev baskinlarinda "şüphe üzerine", başlarina çuval geçirilerek tutsak edilen bu Iraklilar hakkinda belli bir suçlama yok. Çok az bir kesimi, direniş eylemlerinden sorumlu tutuluyor. Internet hizmeti! Işgalciler, tutsaklarin yakinlarina yardimci olduklarini öne sürüyor ve "tutsaklarin durumuyla ilgili bilgilerin internetten yayinlandigini" söylüyorlar. Oysa, kirsal bölgelerdeki Iraklilar hayatlarinda bilgisayar dahi görmüş degil. Işgalcilerin bu 'hizmetinden' yararlanabilmek için Bagdat'a gidip ilgili yerlere başvurmak zorundalar. Sonuçta, yakinlarinin yerlerini ögrenebilmeleri düşük bir ihtimal. Tutsak yakinlarinin çilesinin en çok gözler önüne serildigi yer, kuşkusuz, Bagdat'taki Ebu Garib cezaevinin önü. Yüzlerce tutsak yakini her gün kapilar önünde bekleşip, yakinlarinin içeride olup olmadiklarini, içeridelerse durumlarini ögrenmeye çalişiyor.

Işkence gördüler Geçenlerde bu hapishaneden birakilan bir grup tutsak, neler yaşadiklarini anlattilar. Küçük, islak ve soguk odalarda tutulduklarini belirten tutsaklar, işgal askerlerinin dayagina maruz kaldiklarini söylediler. Irak'in bu manzarasini yorumlayan Irak Insan Haklari Örgütü çalişanlarindan Avukat Adil Allami'nin sözleri, fazla yoruma gerek birakmiyor: "Tutsaklarin hiçbir haklari yok. Çogunun ziyaret edilmesi yasak. Irak, büyük bir Guantanamo'ya döndü." ABD ordusunun denetimindeki Guantanamo üssünde, çogu Afganistan işgali sirasinda tutsak edilen 650'ye yakin kişi, neyle suçlandiklari dahi bilinmeksizin, "terörist olabilecekleri" şüphesiyle iki yili aşkin zamandir kafeslerde tutuluyor.