25 Aralık 2002 22:00

Yasadışı fişleme operasyonu

İsveç'te üç yıldan bu yana çalışmalarını sürdüren Gerçek Komisyonu, 3226 sayfalık raporunu kamuoyuna açıkladı. Raporda, insanların siyasal görüşleri nedeniyle fişlendiği bildirildi. Genellikle sosyal demokrat hükümetler döneminde yürütülen fişleme politikası, mevcut hükümetin başını epey ağrıtıyor. Kendini temize çıkarmak isteyen hükümet, suçlamaların araştırılması için önce Enn Kokk adlı sosyal demokrat yetkiliyi görevlendirildi. Kokk tarafından yazılan "Beyaz Kitap" Savunma Bakanlığı bünyesinde sınıf bilinçli işçi ve emekçileri belirlemek amacıyla kurulan Enformasyon Bürosu (IB) ile sosyal demokrat parti arasında herhangi bir bağ bulunmadığını öne sürüyordu.

Yeni komisyon "Beyaz Kitap" emekçiler ve kitle örgütleri tarafından büyük tepki ile karşılandı. Muhalefet partileri de bağımsız bir komisyon oluşturularak iddiaların bir kez daha araştırılmasını talep etti. Sosyal Demokrat ve Ilımlı Parti'nin karşı çıkmasına rağmen, komisyonun oluşturulması önerisi meclis tarafından kabul edildi. 6 araştırmacının yer aldığı Gerçek Komisyonu'nun Başkanı Gunnar Brodin, raporunu sunduğu basın toplantısında, raporun "gözetim İsveç'inin ayrıntılı ve kapsamlı bir resmi" olduğunu söyledi. Brodin, 1960'lı yıllarda 100 bini aşkın İşveçli'nin "komünist" oldukları şüphesiyle ve yasalara aykırı olarak, çoğu kez sosyal demokrat muhbirlerin verdikleri bilgiler sayesinde fişlendiğini belirtti. Raporda, ordunun ve sosyal demokratların ortaklaşa kurduğu IB ile istihbarat örgütü SEPO arasında fişlemeler konusunda yoğun bir bilgi alışverişi olduğu belirtiliyor.

Sosyal demokratlar kullanıldı Rapora göre, fabrikalardaki sosyal demokrat işçi temsilcileri, IB tarafından muhbir olarak kullanıldı. Sosyal demokrat parti ve sendika yöneticileri, fabrika ve işyerlerinde komünistlerin faaliyetlerinin kendilerine iletilmesini istediler. Bu bilgilerin, partileri tarafından IB'ye verildiğinden haberi olmayan sosyal demokrat işçiler, bilgileri iletti. Raporda, fişlemelerin bu derece kapsamlı olmasında 1960 ve 70'li yıllarda hükümette bulunan sosyal demokratların büyük sorumluluğu olduğu belirtiliyor. Bu yıllarda güvenlik güçleri ve polise, birbirleriyle çelişen emir ve mesajlar gönderildi. Sosyal demokrat hükümet içinde yer alan Olof Palme, 1968 yılında Stockholm'da yapılan Vietnam savaşı karşıtı gösteriye Kuzey Vietnam'ın Moskova Büyükelçisi ile birlikte kol kola katıldı. Ama diğer yandan, savaş karşıtı eylemlere katılanlar, Palme'nin bilgisi dahilinde fişlendiler.

Hedef sosyalistler Aynı yıllarda, sol parti ve örgütler hedef olarak seçildi. KFML, SKP, KPML(r) gibi partilerin üyeleri fişlendi, çalışmaları takibe alındı. Bazı komünist partiler ve barış örgütleri içine ajanlar gönderildi. Bu örgütlerin lokalleri ve yöneticilerinin telefonları polis tarafından dinlendi. İsveç Komünist Partisi'nin (SKP) Stockholm'da bulunan merkezine yerleştirilen mikrofonlar sayesinde partinin tüm toplantıları takip edildi. Afrika ülkeleri için kullanılmış eşya toplayan Emmaus adlı yardım kuruluşu, kültür ve sanat dergisi "Ord Front", hatta Gerçek Komisyonu'nun üyelerinden Anita Klum da fişlenenler arasında.

Tutuklanacaklar listesi Polis ayrıca, "ülkenin güvenliğinin dış veya iç güçler tarafından tehdit edilmesi durumunda" tutuklanacak olanların listesini hazırladı. Bu kişilerin ev ve işyeri adresleri, ilişkide oldukları insanlar ayrıntılı olarak belirlendi. Yapılan planlara göre, olağanüstü bir durumda bu kişilerin hepsi aynı gün tutuklanacaktı. 1967 yılında hazırlanan ve Stockholm'de tutuklanacakların adının yer aldığı liste, 217 isimden oluşuyordu. Bu sayı daha sonra 400'e çıktı, 1982'de ise 99'a düştü. 1993 yılında, listede çoğunluğu İsveç Komünist Partisi Marksist-Leninist (Devrimci) üyesi olan 45 kişi bulunuyordu. İsveç radyo ve televizyonunda çalışan 240 kişi de, fişlenmiş. Komisyon üyeleri, bugün bile bu faaliyetin devam ettiği kaygısını taşıdıklarını açıkça belirttiler.

Evrensel'i Takip Et