Habur'da ABD parmağı mı var?

Genelkurmay 2. Başkanı Yaşar Büyükanıt'ın Habur'un akaryakıt ithalatına kapatılmasını istemesinin tartışmaları sürüyor. Batman Milletvekili Alaattin Sever Aydın'dan sonra İstanbul milletvekili Azmi Ateş de konuyla ilgili Meclis Başkanlığı'na Başbakan Bülent Ecevit'in yanıtlaması istemiyle bir soru önergesi verdi. 18 Eylül'den itibaren motorin ithalatının durdurulması üzerine Meclis Başkanlığı'na soru önergesi veren İstanbul Milletvekili Azmi Ateş, bu kararın neden ABD'deki 11 Eylül sonrası alındığını sordu. Ateş, soru önergesinde Habur'daki akaryakıt ithalatı konusunda ipleri elinde tutan Türkiye Petrolleri Uluslararası Şirketi (TPIC) yönetiminden de "kaçakçılık yapıldığı" iddiaları nedeniyle açıklamalar yapmasını istedi. Genelkurmay 2. Başkanı Yaşar Büyükanıt'ın, akaryakıt ile ilgili tüm işlemlerin TPIC yönetiminin hakimiyetinde olmasına karşın "kaçakçılık yapıldığı" ve "PKK'nin kazanç sağladığı" gerekçeleriyle ham petrol ve motorin ithalatının durdurulması kararının alınmasını istemesi bölge halkının da tepkisini çekti. Hayvancılık ve tarımın bitirildiği bölgede halkın tek geçim kaynağı olan akaryakıt ithalatının durdurulması zaten zor durumda olan 50 bin kamyoncunun ve bölge halkının perişan olması anlamına geliyor.

Neden 11 Eylül? Bu gelişme üzerine Meclis Başkanlığı'na Başbakan Bülent Ecevit'in yanıtlaması için soru önergesi veren İstanbul Milletvekili Azmi Ateş ilk olarak, "Habur Sınır Kapısı üzerinden yapılan motorin ithalatı, ABD'deki 11 Eylül saldırısının ardından 18 Eylül tarihinden itibaren neden bıçakla keser gibi bir anda durdu" sorusunu yöneltti. Olabilecek kaçakçılıkların da engellenerek ithalatın devam ettirilmesinin bölge halkı ve ülke için daha iyi olup olmayacağını soran Ateş, "Bu durumun gerekçesi olarak Irak'ın günde 4 milyon litre motorini Musul'dan Suriye'ye vermeye devam ettiği bilindiği bir ortamda merkezi Irak'ın Kuzey Irak'a motorin vermeyi durdurması gösterilebilir mi?" diyerek durumun böyle olması halinde gerekçelerin açıklanmasını istedi.

İzahı var mı? Sınır ticareti yapılmadığı için çürümeye terk edilen 50 bin 265 aracın vergi ve amortisman dahil yıllık zararının hesaplanmasını isteyen Azmi Ateş, yöre insanının yaptığı yatırımlarında hesap edilerek, Türkiye'nin yıllık vergi kaybını sordu. Oda başkanlarıyla yapılan görüşmenin ardından 50 gün geçtiğini, bölge insanı ve Türkiye açısından sınır ticaretinin hayati öneme sahip olduğunun bilindiğini belirten Ateş, "Habur Gümrük Kapısı yoluyla yapılan motorin ithalatının hâlâ başlamamış olmasını nasıl izah ediyorsunuz?" dedi.

Dağıtım şirketleri sorusu İstanbul Milletvekili Azmi Ateş'in Meclis Başkanlığı'na Başbakan Bülent Ecevit'in yanıtlaması için verdiği önergenin arasında TPIC'ın kontrolündeki dağıtım şirketleri ile ilgili sorular da bulunuyor. Dağıtım şirketleri TPIC'ın faaliyete geçmesinden sonra ithal edilen motorinin yurtiçinde pazarlanması için kurulmuştu. Ateş, 28 Mayıs 2001'de konuyla ilgili bir soru önergesi sunduğunu o zaman Başbakan Ecevit adına soruları yanıtlayan Dış Ticaret Müsteşarlığından Sorumlu Devlet Bakanı Tunca Toskay'ın, "Irak'tan sınır ticareti çerçevesinde yapılan ithalata ilişkin uygulama 1997 yılından beri Şırnak Valiliği'nin yetki ve sorumluluğunda yürütülmektedir... TPIC'ın kurulmasından sonra kamyonların üstünde fiberlerle yapılan motorin ithalatı bu firma tarafından organize edilmekte olup, tüketiciye satılması da yine TPIC'ın kontrolünde dağıtım firmaları tarafından yapılmaya başlamıştır" yanıtını da hatırlattı. Ateş, TPIC'in kurulmasıyla birlikte yapılan motorin ithalatının hangi firmalar aracılığıyla pazarlandığını sorarken, bu firmaların hangi kriterlere göre tespit edildiğinin merak konusu olduğunu belirtti. Ateş, tüketicilerin banka dekontlarıyla TPIC'ten malı teslim aldığını, bu yüzden firmalara ihtiyaç ihtiyaç olup olmadığını, dağıtım firmalarının kazandığı paraların niye motorin ithalatı yapan kamyonculara bırakılmadığını sordu. Ateş, dağıtım firmalarının kurucu ve sahiplerinin kimler olduğu, konusunda açıklama yapılmasını istedi. Ateş, TPIC'ın neye dayanarak firmalara dağıtım yaptığını, bu firmaların yıllara göre ödedikleri vergilerin açıklanması gerektiğini ifade etti.

GÜNGİAD'ın tepkisi Genelkurmay'ın Habur raporuna Güneydoğu Genç İşadamları Derneği Başkanı Abdulkadir Akboz da tepki gösterdi. Akboz, yazılı yaptığı açıklamada bazı basın organlarında yer alan Habur ile ilgili iddiaların doğru olmadığını belirterek, askerlerin böyle bir rapor hazırlayacağına inanmadığı belirtti. Akboz gazetelerde yer alan iddiaları, "Asılsız ve gündemi değşitirmeye yönelik iddialar" olarak niteledi.