'ABD desteğinin bir sınırı var'

'ABD desteğinin bir sınırı var'
ABD ile İran arasındaki ilişkilerin düzelmesi halinde Bakü-Ceyhan boru hattının anlamını tamamen yitirebileceği öne sürüldü. Boston'daki Cambridge Enerji Araştırmalar Enstitüsü Müdürü Lorent Lucas, Hazar bölgesine "ikinci İran Korfezi" yakıştırmalarının "yanlış" olduğunu savunarak, ABD'nin Hazar bölgesindeki eski Sovyet cumhuriyetlerine yönelik desteğinin bir "sınırı" olduğunu da dile getirdi.
Amaç İran'ı yalnızlaştırmak
Hazar petrolleri konusunda uzman olan Lorent Lucas, ABD'nin Hazar petrollerine ilişkin stratejisini Tokyo'da yayınlanan Yomiuri Shimbun gazetesi için değerlendirdi. İran'ı yalıtmak isteyen ABD'nin, Hazar rezervlerinin taşınması konusunda Kuzey-Güney istikametinin yerine doğu-batı istikametinde uzanacak olan Bakü-Ceyhan boru hattına ağırlık verdiğini belirtti.
Lorent Lucas, ABD'nin jeopolitik çıkarının, İran'ı yalnızlaştırırken önemli bir "müttefik" olan Türkiye'nin desteklenmesini gerektirdiğine işaret etti. Rusya faktörünün de göz önünde tutulması gereğini vurgulayan ABD'li uzman, Rusya'nın halen ABD'nin önemli bir ortağı olduğunu, bu noktada ABD açısından İran ile farklı bir konumunda bulunduğunu vurguladı. Lucas, ABD'nin enerji kaynaklarının güven altına alınabilmesi için "riski dağıtmayı" amaçladığını da söyledi.
Siyasi istikrar sorunu
Bakü-Ceyhan boru hattının gerçekleşmesine ilişkin soruları da yayınlayan Lucas, bu proje için Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan gibi ülkelerden yeterli petrol çıkarılıp çıkarılmayacağı konusunun öncelik taşıdığını belirtti. Azerbaycan'da Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in yerini kimin alacağına ilişkin belirsizliğin sürdüğüne dikkat eden Lucas, Çeçenya ile sınırı olan Gürcistan'ın siyasi istikrar sorununun da kaygı yarattığını söyledi. Bir engelin çıkmaması halinde projenin 2005'te faaliyete geçebileceğini ifade eden ABD'li uzman şöyle dedi:
"Bu hat, bir süre için ABD'nin öncelikli işlerinden biri olacaktır. Ancak gelecekte, eğer ABD-İran ilişkileri düzelir de İran'da boru hattı sağlanırsa, Bakü-Ceyhan boru hattı anlamını tamamen yitirebilecektir. Yani bu konu siyasi değişikliğe yakından bağlıdır denilebilir."
'Rezervler çok değil'
Cambridge Enerji Araştırmalar Enstitusü Müdürü Lorent Lucas, Hazar bölgesinin ABD açısından taşıdığı öneme ilişkin bir soru üzerine de Bakü-Ceyhan projesinin günlük taşıma kapasitesinin bir milyon varil olarak öngörüldüğüne, bunun da dünya günlük petrol arzının yüzde 1'den fazlasını aşmadığına dikkat çekerek şunları söyledi:
"Hazar Deniz bölgesinde belirlenebilmiş rezerv miktarı halen 30 milyar varil olup, Kuzey Denizi'ndeki rezervler ile hemen hemen aynı. İran Körfezi bölgesindeki miktara ulaşmaktan çok uzak. Onun için, Hazar bölgesine 'ikinci İran Körfezi' yakıştırmaları yanlış. ABD için bu bölgedeki eski Sovyet cumhuriyetlerinin, Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinden daha önemli olduğunu söylemek güç. ABD'nin vereceği desteğin de bir sınırı olduğunu sanıyorum."