Sosyal güvenlik

Sosyal güvenlik
   madde madde budanıyor
Emek Platformu'nun, emeklilik maaşını düşürdüğü için karşı çıktığı sosyal güvenlik yasa tasarısının 7'nci maddesiyle, prime esas alt ve üst sınırlarını yükselten, emekli avukat ve noterleden sigorta destek primi alınmasını öngören maddeleri kabul edildi.
Daha önce SSK'lının aldığı son beş yıllık maaş ortalamasının yüzde 70'i emekli aylığı olarak belirlenirken, SSK'lılara ödenecek emekli aylığının hesaplanmasını düzenleyen 7'nci maddede yapılan değişiklikle, sigortalılık süresi içinde alınan ücretlerin tümünün her yılın tüketici fiyat endeksine göre artırılarak toplanması sonucu bulunacak, ortalama aylık gelirin yaklaşık yüzde 55'inin emekli maaşı olarak belirlenmesi hükme bağlanıyor. Tasarının kabul edilen 7'nci maddesi şöyle: "Sigortalının her takvim yılına ait prime esas kazancı, kazancın ait olduğu takvim yılından itibaren aylık talep tarihine kadar geçen takvim yılları için, her yılın aralık ayına göre Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından açıklanan en son temel yıllık kentsel yerler tüketici fiyatları endeksindeki artış oranı ve gayri safi yurtiçi hasıla sabit fiyatlarla gelişme hızı kadar ayrı ayrı artırılarak bulunan yıllık kazançlar toplamının, toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama günlük kazancın 360 katı, aylığın hesaplanmasına esas ortalama yıllık kazancı oluşturur. Aylık bağlama oranı sigortalının toplam prim ödeme gün sayısının ilk 3600 gününün her 360 günü için yüzde 3.5 sonraki 5400 günün her 360 günü için yüzde 2 ve daha sonraki her 360 gün için yüzde 1.5 oranlarının toplamıdır."
Emek Platformu bu maddeye, "Köpek maması ya da çikolota gibi kalemlerde gerçekleşen fiyat değişiminin gerçekçi olmadığı, bu nedenle tüketici fiyat endeksinin baz alınarak yapılacak artışların, gerçek enflasyon oranının altında kalacağı" gerekçesiyle karşı çıkıyordu. Muhalefet ve sendikacılar ayrıca, son beş yıllık kazancın ortalamasına göre belirlenen aylıkların bütün sigortalılık süresinin ortalamasının alınmasıyla belirlenmesinin ve belirlenen bu miktarın yüzde 70'i yerine yaklaşık yüzde 55'inin aylık olarak belirlenmesiyle maaşların düşeceğini savunuyorlardı.
Yasanın 8'inci maddesi ile emekli olan sigortalılardan alınan katkı primi avukat ve noterlere getirildi. Emekli avukat ve noterler çalıştıkları sürece, sosyal yardım zammı dahil aldıkları aylıklarının yüzde 15'i kadar sosyal güvenlik destek primi ödeyecekler.
9'uncu madde ile de ölüm aylıklarının hesaplanmasında katsayı ve gösterge sistemi yerine sigortalının Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından açıklanan kentsel yerler tüketici fiyatları indeksindeki değişim oranı ve bir önceki yılın gayrisafi yurtiçi hasıla sabit fiyatlarla gelişme hızına göre güncelleştirilmiş kazançlarının esas alınması hükme bağlandı.
Yasanın 10'uncu maddesiyle prime ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı 4 milyon lira, üst sınırı ise alt sınırın üç katına yükseltildi.
Tasarının 13. maddesi değiştirilerek kabul edildi. Kabul edilen madde, Sosyal Sigortalar Kanunu'nun yaşlılık aylığı bağlanmasına ilişkin 96. maddesinin değiştirilmesini öngörüyor. DSP, MHP ve ANAP grup başkan vekilleri tarafından verilen ortak önergeyle, tasarıda yer alan "bağlanacak yaşlılık aylıklarının, yıllık ortalama kazancın yüzde 35'inin bir bölü 12'sinden az olamayacağı" şeklindeki düzenleme değiştirildi. Maddenin yeni şekline göre, "bağlanacak yaşlılık aylıkları 78. maddeye göre tespit edilen prime esas günlük kazanç alt sınırının aylık tutarının yüzde 35'inden az olamayacak. Bu, tasarıdaki ilk değişiklik oldu.
Kabul edilen 15. madde, Sosyal Sigortalar Kanunu'nun "Teftiş, Kontrol ve Denetleme Yetkisi" başlıklı 130. maddesinin yeniden düzenlenmesini öngörüyor. Buna göre, Sosyal Sigortalar Kanunu'nun uygulaması bakımından İş Kanunu'nda belirtilen teftiş, kontrol ve denetleme yetkisine sahip olan sigorta müffettişleri, sigortalıların işlemleriyle ilgili olarak yoklama ve tespit yapabilecekler.
Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin denetim elemanları, kendi mevzuatları gereğince işyerlerinde yapacakları denetim ve incelemeler sırasında, çalıştırılanların sigortalı olup olmadığını da tespit ederek, sigortasız çalıştırılanları SSK'ya bildirecekler. Uygulamaların usul ve esasları, 6 ay içinde çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek.
Kabul edilen 15. madde ise sigortalıların eş ve çocuklarına verilecek protez, araç ve gereçlerin bedellerinin bir kısmının sigortalı tarafından karşılanmasını öngörüyor. Tasarının görüşülmesi sırasında iktidar partilerine mensup milletvekillerince verilen önergeyle, 15. maddede yer alan "506 sayılı Kanun'un Ek 5. maddesinin son fıkrasının yürürlükten kaldırılması" ibaresi, madde metninden çıkarıldı.
Pazar mesaisi!
Tasarı ile ilgili olarak TBMM'de dün yapılan görüşmelerde de SSK Kanunu'na göre emekli olanların maaşlarının Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) tarafından belirlenecek Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) oranına göre her ay artırılmasına ilişkin maddesi, genel kurulda benimsendi.
Tasarının 16. maddesinde yer alan dört ek madde 2,5 saatte görüşüldü. Kabul edilen maddeye göre, iş güçlüğü bulunan meslek kuruluşlarında çalışanlara en fazla 5 yıl itibari hizmet süresi hakkı tanınacak. Bu süre, kişilerin emekli olacakları yaştan indirilecek. Kabul edilen diğer ek maddelere göre de, sigortalı sayılanlar, çalışmaya başladıklarını işe başladıkları tarihten itibaren 30 gün içinde SSK'ya bildirecekler.
Polis ve jandarma gibi güvenlik güçleri, hakim ve savcılar ile kaçakçılıkla mücadele eden meslek grubunda yer alan kişilerin ölümü halinde aylık bağlanan yakınları, SSK'ca sağlanacak protez, araç ve gereç bedelleri için katkı payı ödemeyecek.