Bir Biyoloğun Doğa Güncesi: Saklı Orman

Gülsüm POSTACI

Hızla ilerleyen, hızla kaydırılan, hızla tıklanan ekranların akışları yerine bir metrekarelik bir pencereden tüm evreni görmeye ne dersiniz? Ekofil’in ikinci kitabı “Saklı Orman-Bir Biyoloğun Doğa Güncesi” topluluk destekli yayımcılık modeliyle yayımlandı. Pulitzer finalisti ve çeşitli bilim ve edebiyat ödüllerine layık görülmüş “Saklı Orman” 12 dile çevrildikten sonra Türkçeleştirildi.

TOPLULUK DESTEKLİ YAYIMCILIK

Kitabın içeriğine geçmeden önce size biraz Ekofil’den bahsetmek istiyorum. Ekofil, topluluk destekli yayımcılık modeli tasarlamak, uygulamak ve geliştirmek için bir araya gelmiş, gezegenin ve insanlığın selametini önemseyen yazar, çizer, çevirmen, editör ve okurlardan oluşan bir girişim. Ekofil, evimiz ve üzerindeki tüm varlıkların iyiliğini gözettiği müddetçe her konu ve alanda yayım yapmayı amaçlıyor. Farklı şehir ve köylerde yaşayan mutfak ekibiyle 2017 yılından beri yayım tercihleri, görsel, dil, karar alma mekanizmaları, kurumsal ve mali yapı vb. konularda düşünüyor, araştırıyor, tartışıyor ve danışarak ilerliyor. 2019 yılında ilk kitapları “Balkonlarda ve Bahçelerde Tohum Alma ve Saklama El Kitabı” yayımlanıyor. Yayım seçimi, finansman, üretim ve dağıtım gibi çeşitli aşamalarda okur ile üreticiler arasında doğrudan ilişki kurmak ve dayanışma yöntemleri geliştirmek ekibin tasarladığı katılımcı bir model. Kâr amacı güdülmeyen modelde öncelikle üretim, tanıtım ve dağıtımda verilen emeğin en adil şekilde karşılanması hedefleniyor. Kitaptan elde edilen gelirin bir kısmı sonraki kitaba can suyu olurken modelin sürdürebilirliği için gereken maliyetlerin karşılanmasında kullanılıyor.

BİLİMSEL, EDEBİ VE DÜŞÜNSEL İNCELEMELER

Yazarımız David George Haskell, South Üniversitesinde Çevre Bilimleri Profesörü ve Guggenheim Akademi Üyesi. İngilizcesi 2012 yılında yayımlanan Saklı Orman Pulitzer Prize, PEN/E, O.Wilson Literary Science Writing Award finalisti olmuş, 2013 Best Book ve Reed Environmental Writing Award adlı ödülleri almış. Akademik çalışmalarının yanı sıra denemeleri, köşe yazıları ve şiirleri yayımlanmış. Çalışmaları doğal dünyaya dair bilimsel, edebi ve düşünsel incelemeler içeriyor.

ABD’nin Tennessee eyaletinde, bir dizi ekolojik ve tarihsel etmen sayesinde korunabilmiş yaşlı ve balta girmemiş bir ormanı bir yıl boyunca ziyaret eden David George Haskell: Assisili Francesco, William Blake ve Tibetli rahiplerin izinden giderek, ormanda seçtiği yaklaşık bir metrekarelik bir alanın penceresinden tüm evreni görmeye çalışıyor. Fildişi rengi salyangozlar, zümrüt yeşili kara yosunları, kırılan dalların çatırtıları, yavru kır kurtlarının ciyaklamaları. Kıvrık likenler, yeni açmış tomurcukları dişleyen geyikler, farklı mevsimlerde ışık için yarışan ağaçlar, çiftleşme peşinde kuşlar…

TİBET MANDALASI, BLAKE ŞİİRLERİ VE LEYDİ JULİAN

“Bu kitap Tibet mandalası, Blake şiirleri ve Leydi Julian’ın fındığına bir biyoloğun cevabıdır.” diyor. Evrensel olanın en küçük şeylerde aranması çoğu kültürde alttan alta süregelen bir temadır. Tibet mandalası bize bir metafor olarak eşlik ediyor. Fakat bu çalışmanın altyapısı Batı kültüründe de bulunabilir. Blake’in “Masumiyet Kehanetleri” şiiri mandalayı bir toz zerresi kadar ya da bir çiçeğe indirerek çıtayı yükseltir: “Bir kum tanesinde dünyayı görmek / bir yaban çiçeğinde cenneti.” Çarmıhtaki Aziz Juan, Assisili Francesco ya da Norwich’li Leydi Julian’a göre bir zindan, bir mağara ya da minik bir fındık da nihai gerçekliği deneyimlemek için mercek görevi görebilir.

Tüm bunlar gibi David Haskell de “Küçük bir tefekkür penceresinden ormanın tamamı görülebilir mi?​” sorusunun peşinden insan yıkıcı tahribatından korunabilmiş ormana gidiyor. Tennessee tepelerinde yaşlı ve balta girmemiş bir orman mandalasının içinde bu sorunun cevabını ya da bir cevabın başlangıcını bulmaya çalışıyor. Bu kitabın başkalarını da kendi incelemelerine başlamaları yönünde teşvik etmesini umuyor.

SAKLI ORMAN YARATMAK MÜMKÜN

Doğa; insanı ve diğer tüm canlıları içerisine alan bir bütünlükten oluşuyor. Bu bütünlük içerisinde milyonlarca insan, hayvan, bitki, bakteri, mantar vs. barındırıyor. Önceden önemsiz sayılan çevre aktivizmi, eğitimi ve bilimi bir insan ömründen daha kısa bir sürede ön plana çıktı; doğadan kopuşumuzun nasıl şifalandırılacağı sorusu çeşitli şekillerde gündemimizde. Sadece duyularımıza kulak verip, belli yerlere ilgimizi yönelterek bizzat bu nadir ayrıcalıkların parçası olabiliriz. Yakınımızdaki bahçeler, şehir ağaçları, gökyüzü, tarlalar, genç ormanlar, bir serçe sürüsü… Bunların hepsi bir mandaladır, diyor yazar. Etrafımızı saran dünya ile kendimizi gözlemlediğimizde keşfettiklerimiz arasındaki benzerlikler, yaşamı adlandırma, anlama ve bundan keyif almamıza kapı aralayacaktır. Kendi derin benliğinle; isteklerinle, hayallerinle, sana doyum veren, sana ait olan tüm parçalarınla bağlantı kurmaktan alıkoyan bütün seslerden, cihazlardan, dikkat dağıtan her şeyden ara sıra uzaklaşıp bir saklı orman yaratmak mümkün.

Son olarak; metinde bahsi geçen Kuzey Amerika’ya has, kimisi Eski Dünya’da hiç bulunmayan çeşitli canlı türlerinin Türkçeleştirilmesinde, ulaşılabilen sözlüklere ve akademik yayınlara bakılmış, uzmanlara danışılmış. Üzerinde uzlaşılmış ve yaygınlaşmış kullanımlar tercih edilerek parantez içinde de Latinceleri belirtilmiş.

Kitabı temin edinebileceğiniz yerlerin listesi

Sipariş ve destek formu