YSK, KHK'li seçilmiş başkanlara mazbata verilmemesi kararı aldı
YSK, HDP’nin KHK’li isimlerin yerine seçimi ikinci sırada bitirenlere mazbata verilmesine dair karara yaptığı ikinci olağanüstü itirazı reddetti.
YSK logosu
HDP’nin KHK’li oldukları gerekçesiyle mazbataları seçimi ikinci sırada bitirenlere verilen adaylar için yaptığı ikinci olağanüstü itiraz da YSK tarafından reddedildi. YSK, daha önce aldığı kararın kesin olduğunu belirterek, HDP’nin itirazını bir kez daha reddetti.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 10 Nisan'da Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile ihraç edilen ve belediye başkanı seçilen adaylara mazbata verilmemesine karar verdi. Bu isimlerin yerine seçimi kazandıkları yerlerde yarışı ikinci sırada bitiren isimlere mazbata verilecek. Yüksek Seçim Kurulu seçilmiş KHK’li isimlerle ilgili HDP’nin ikinci olağanüstü itirazını da reddetti.
YSK, Belediye Meclisi ve İl Genel Meclisi üyeliğine seçilen KHK’li isimlere de mazbata verilmeyeceğine hükmetti. Mazbatalar, aynı partiden sonra gelen üyeye verilecek.
YSK, KHK ile ihraç edilen adaylara mazbata verilmemesini kararlaştırdı. Kurulun bu kararını Danıştay 8. Dairesinin 2017'de aldığı, "KHK ile ihraç edilenlerin belediye meclis üyeliğinin düşürülmesine" ilişkin kararı gerekçe gösterdiği belirtildi.
YSK ilgili kanun ve KHK’de yer alan “Bu şekilde görevine son verilenler bir daha kamu hizmetinde istihdam edilemez, kamu, kurum ve kuruluşlarında görev alamaz” hükmünü öne sürdü.
"KHK ile ihraç edilen ve belediye başkanı seçilenlere mazbatalarının verilmemesi" kararının oy birliğiyle, kararın "ikinci sırada kazanan adaya mazbata verilmesi" bölümünün ise oy çokluğuyla alındığı öğrenildi.
Çoğunluk görüşüne katılmayan 4 üyenin bu yerlerde seçimin yenilenmesi gerektiğini savunduğu kaydedildi.
Bazı ilçelerde, seçimi kazanan adaylar için "KHK ile meslekten ihraç edildiler" denilerek YSK’ye itirazda bulunulmuştu.
KHK'Lİ ADAYLARIN İSİMLERİ
HDP’nin belediye başkan adayı gösterdiği KHK'li isimler şöyle:
Van’ın Edremit ilçesi: Gülcan Kaçmaz Sayyiğit
Van’ın Tuşba ilçesi: Yılmaz Berki
Van’ın Çaldıran ilçesi: Leyla Atsak
Diyarbakır’ın Bağlar ilçesi: Zeyyat Ceylan
Kars Dağpınar Beldesi: Abubekir Erkmen
Erzurum Tekman Belediyesi: Müzahit Karakuş
KHK'li adayların kazandığı seçimlerde ikinci yüksek oyu alan isimler, AKP'nin adayı oldu.
KANUN NE DİYOR?
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un 130/5 maddesi şöyle diyor: “Ancak, adaylığın kesinleşmesinden sonra, adayın Türk olmadığına, yaşının kanunda gösterilenden küçük olduğuna, okur - yazar olmadığı veya seçilme yeterliğini kaybettiren bir mahkumiyeti bulunduğuna ilişkin iddialar dışındaki nedenlerle adaylara itiraz olunamaz. Bu hüküm olağanüstü itirazlar için de geçerlidir.”
Yine 6319 sayılı Mahalli İdareler İle Mahalle Muhtarlıkları Ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’un “Adayların ilanı” ilişkin 16 Maddesi ise şöyle:
“Madde 16 – Adaylık kesinleştikten sonra, ilçe seçim kurulları, bütün adayları oy verme gününden önceki, 20 nci gün ilan eder. Adayların ilanından sonra, adaylıktan istifa, seçim sonuna kadar nazarı itibare alınmaz. Ancak, bu gibiler seçilmiş bulunurlarsa, istifaları hüküm ifade eder ve yerlerine kendilerinden sonra gelenler seçilmiş sayılırlar. Ölüm halinde de aynı şekilde hareket edilir."
YSK'NİN KARARINA HUKUKÇULARDAN TEPKİ
YSK'nin seçilme yeterliliğine sahip olduklarına onay vererek adaylık başvurularını kabul ettiği KHK’li adayların, seçimleri kazanmaları sonrası mazbatalarının verilmemesi yönünde aldığı skandal karara, hukukçular karşı çıktı.
EMİNAĞAOĞLU: SEÇİLME HAKKININ KISITLANMASI ANAYASA’YA AYKIRI
YARSAV Kurucusu ve Eski Başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu, YSK'nin “KHK'liler belediye başkanı olamaz” kararını değerlendirdi. Eminağaoğlu, “Kamu hizmetinden yasaklanma bir mahkeme kararına dayanabilir ki, olağanüstü hal KHK’si ile yapılan işlemler gerekçe gösterilip mazbata verilmemesi ayrıca Anayasa'ya aykırıdır” dedi. Eminağaoğlu, adaylığı kesinleşenin mazbatasının KHK gerekçesi ile engellenemeyeceğini belirtti.
EMİNAĞAOĞLU'NUN İŞARET ETİĞİ MADDE
YSK tarafından mazbata kararının hukuki yönlerine değinen Eminağaoğlu, Anayasa'da yerel yönetimlere ilişkin yer alan yasaları hatırlattı. Eminağaoğlu, “YSK tarafından açıklanan seçim takvimine göre de kesin aday listeleri 3 Mart tarihinde ilan edilmiştir. Seçim Yasası’nın, gerek olağanüstü itirazla ilgili 130/3, gerekse tam kanunsuzlukla ilgili 130/5 inci maddesi uyarınca, 1982 Anayasası hükümleri de gözetilince, adaylığın kesinleşmesinden sonra, sadece ve sadece adayın “Türk vatandaşı olmadığına, yaşının 18 yaşından küçük olduğuna, ilkokul mezunu olmadığına, seçilme yeterliliğini kaybettiren bir mahkumiyetinin bulunduğuna” ilişkin nedenler ileri sürülebilmekte, bunlar dışındaki, yani bu dört konu dışındaki iddialar ileri sürülememektedir. Ancak bu dört nedene bağlı olarak mazbatanın verilmesinden sonraki yedi gün içinde olağanüstü itiraz başvurusu yapılabilir. Kesin aday listelerinin ilanından sonra, seçim öncesi veya sonrası bir süreye bağlı olmaksızın yine bu sadece bu dört nedene bağlı olarak tam kanunsuzluk başvurusu yapılabilir. Tam kanunsuzluğun olağanüstü itirazdan farkı ise bir süreye bağlı olmamasıdır.”
‘ANAYASA’YA AÇIKÇA AYKIRIDIR’
“Şimdi bu düzenlemeler dururken olağanüstü hal KHK’leri ve daha sonra yasalaşan bu KHK’ler gerekçe gösterilerek seçilme hakkı kısıtlanması, Anayasa’ya açıkça aykırıdır” diyen Eminağaoğlu, “Kamu hizmetinden yasaklanma bir mahkeme kararına dayanabilir ki, olağanüstü hal KHK’si ile yapılan işlemler gerekçe gösterilip mazbata verilmemesi ayrıca Anayasa'ya aykırıdır. Böyle bir düşünceye veya uygulamaya geçerlilik tanınması durumunda, tüm olası rakiplerini herhangi bir nedenle bir olağanüstü hal KHK kapsamına alacak iktidar, seçimde kendisini rakipsiz de yapabilecektir. İHAS, sadece yasama organı seçimlerini kapsamına alıp, yerel yönetim seçimlerini kapsamına almadığından bu konular İHAM önüne taşınamamaktadır” dedi.
AVUKAT SÜREK: OHAL KALKTIĞI ZAMAN KHK'NİN HÜKMÜ OLMAZ
Avukat Kamil Tekin Sürek de YSK’nin KHK’li seçilmişlerle ilgili kararını Evrensel'e değerlendirdi. Avukat Sürek, “Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile verilen kararlar Olağanüstü Hal (OHAL) sürecinde geçerlidir. OHAL kalktığı zaman KHK’nin herhangi bir hükmü olmaz. Bir de KHK ile ihraç edilenler hakkında verilen kararlar İdare Mahkemesi ya da komisyondan dönüyor zaten. Bu nedenle yeniden görev alamazlar gibi bir karar mümkün değil” dedi.
“KHK ile ihraç edilenler hukuken suçlu diye bir durum yok. Hükümlü kabul edilemez. KHK ile ihraç idari tedbirdir yalnızca. Bunun iki yolu var, İdare Mahkemesi ya da komisyon. Bir çok başvuruda İdare Mahkemeleri ihraç edilenler lehine karar verdi” diyen Avukat Sürek, “YSK karar verdiği için seçilmişlerin itiraz hakkı yok ama; bu kararla ilgili İdare Mahkemesine başvuru yapılabilir” ifadelerini kullandı.
"KHK'Lİ MİLLETVEKİLİ SEÇİLEBİLİYORKEN BELEDİYE BAŞKANI NEDEN SEÇİLEMİYOR?"
KHK ile ihraç edilen kimi isimlerin milletvekili seçildiğini hatırlatan Sürek, “Birisi milletvekili seçilebiliyorken niye belediye başkanı seçilemiyor? YSK onu kabul etmiş, ama belediye başkanı seçilemiyor. Böyle bir şey olmaz” dedi.
Mazbatanın, seçimde ikinci olana verileceği iddiasını da değerlendiren Sürek, “Normal koşullarda birinciye mazbata verilir, belediye meclisinde oylama yapılır ve en çok oyu alan başkan olur. İkinciye mazbata vermek gibi bir şey olmaz” ifadelerini kullandı.
"SEÇİLME YETERLİLİĞİ OLDUĞU İÇİN SEÇİME GİREBİLDİLER"
KHK’liler başvuru yapıyor ve seçilme yeterliliği olduğu için seçime katılıyor. Şimdi diyorlar ki seçilme koşulları yok. Böyle bir şey olmaz. Çünkü baştan seçilme koşulları incelendi. Adaylık süreci zaten seçim kurullarının denetiminden geçiyor” hatırlatması yapan Sürek, “Dolayısıyla seçim sonrasında seçilme koşullarını taşımıyor denilemez” dedi.
AKAR: YSK, KANUNA DAHİ UYMA GEREĞİ DUYMUYOR
YSK’nin KHK’li adaylara dair kararını sosyal medya adresi Twitter’dan değerlendiren Diyarbakır Barosu eski Başkanı Mehmet Emin Aktar da YSK’nin aldığı kararı “kanunsuz ve gayrı meşru” olarak tanımladı. Aktar, YSK’nin kararına dair paylaşımında “298 s. Seçimlerin Temel Hükümleri Hk. Kanun m. 130/5 kesinleşen adaylıklara hangi hallerde itiraz edilebileceğini açıkça ve sınırlı olarak saymış.YSK hukuk bir yana kanuna dahi uyma gereği duymuyor. KHK ile ihraç edilen seçilenlere ilişkin karar hem kanunsuz hem gayrı meşrudur” dedi.
10 Nisan 2019
YARSAV KURUCUSU EMİNAĞAOĞLU: ANAYASA’YA AÇIKÇA AYKIRIDIR
Yargıçlar ve Savcılar Birliği (YARSAV) kurucusu ve eski başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu, YSK'nin 'KHK'liler' belediye başkanı olamaz' kararını değerlendirdi. Eminağaoğlu, “Kamu hizmetinden yasaklanma bir mahkeme kararına dayanabilir ki, olağanüstü hal KHK’si ile yapılan işlemler gerekçe gösterilip mazbata verilmemesi ayrıca Anayasa'ya aykırıdır” dedi. Eminağaoğlu, adaylığı kesinleşenin mazbatasının KHK gerekçesi ile engellenemeyeceğini belirtti.
KANUN MADDESİNE İŞARET ETTİ
YSK tarafından mazbata kararının hukuki yönlerine değinen Eminağaoğlu, Anayasa'da yerel yönetimlere ilişkin yer alan yasaları hatırlattı. Eminağaoğlu, “YSK tarafından açıklanan seçim takvimine göre de kesin aday listeleri 3 Mart tarihinde ilan edilmiştir. Seçim Yasası’nın, gerek olağanüstü itirazla ilgili 130/3, gerekse tam kanunsuzlukla ilgili 130/5 inci maddesi uyarınca, 1982 Anayasası hükümleri de gözetilince, adaylığın kesinleşmesinden sonra, sadece ve sadece adayın “Türk vatandaşı olmadığına, yaşının 18 yaşından küçük olduğuna, ilkokul mezunu olmadığına, seçilme yeterliliğini kaybettiren bir mahkumiyetinin bulunduğuna” ilişkin nedenler ileri sürülebilmekte, bunlar dışındaki, yani bu dört konu dışındaki iddialar ileri sürülememektedir. Ancak bu dört nedene bağlı olarak mazbatanın verilmesinden sonraki yedi gün içinde olağanüstü itiraz başvurusu yapılabilir. Kesin aday listelerinin ilanından sonra, seçim öncesi veya sonrası bir süreye bağlı olmaksızın yine bu sadece bu dört nedene bağlı olarak tam kanunsuzluk başvurusu yapılabilir. Tam kanunsuzluğun olağanüstü itirazdan farkı ise bir süreye bağlı olmamasıdır.”
“Şimdi bu düzenlemeler dururken olağanüstü hal KHK’leri ve daha sonra yasalaşan bu KHK’ler gerekçe gösterilerek seçilme hakkı kısıtlanması, Anayasa’ya açıkça aykırıdır” diyen Eminağaoğlu, “Kamu hizmetinden yasaklanma bir mahkeme kararına dayanabilir ki, olağanüstü hal KHK’si ile yapılan işlemler gerekçe gösterilip mazbata verilmemesi ayrıca Anayasa'ya aykırıdır. Böyle bir düşünceye veya uygulamaya geçerlilik tanınması durumunda, tüm olası rakiplerini herhangi bir nedenle bir olağanüstü hal KHK kapsamına alacak iktidar, seçimde kendisini rakipsiz de yapabilecektir. İHAS, sadece yasama organı seçimlerini kapsamına alıp, yerel yönetim seçimlerini kapsamına almadığından bu konular İHAM önüne taşınamamaktadır” dedi.
HDP'NİN 'KHK'Lİ' ADAYINDAN TEPKİ: VERİLEN KARAR SİYASİDİR
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) seçimlere girmelerinde yasal engel görmeyip, adaylıklarını kabul ettiği KHK’li isimlere mazbata verilmemesi yönündeki skandal kararına ilk tepki, HDP’nin Bağlar Belediyesi Eşbaşkanı seçilen KHK’li Zeyyat Ceylan’dan geldi.
HDP’li Ceylan, YSK'nin aldığı karar için “Kararın hukukla, adaletle, vicdanla alakası yok. Verilen karar siyasidir. Bunun birinci müsebbibi YSK’dir. İkincisi müsebbibi ise AKP’dir” dedi.
HDP Diyarbakır İl Eş Başkanı Zeyyat Ceylan | Fotoğraf: MA
"BAŞVURU SÜRECİNDE YSK YAPMASI GEREKENİ YAPMADI"
Adaylık başvurusu için 19 Şubat’ta YSK’ye dilekçe verdiklerini ve 13 günlük süre zarfında gerekli araştırmaların yapıldığını hatırlatan Ceylan, şunları söyledi: “YSK ya da İl, İlçe seçim kurulları KHK’li olduğumuz için seçimlere girmemizi engelleyebilirdi. Batman’da (Sabri Özdemir) olduğu gibi adaylığımız veto edilebilirdi. Batman’da olduğu gibi partimiz başka bir aday gösterebilirdi. Ancak bu yapılmadı. 13 günlük bir süre vardı. Bu sürede araştırma yapabilirdi. Uyarıda bulunabilinirdi. YSK yapması gereken işi o zaman yapmadı.”
"HALKIMIZIN İRADESİ GASP EDİLMİŞTİR"
Ceylan, alınan karar ile halk iradesinin gasbedildiğini de vurguladı. Ceylan, “Senaryo hazırlanmıştır. Belediyelerimiz bu şekilde gasp edilerek, AKP’ye veriliyor. Bunun adı hukuksuzluktur. Siyasi bir karar olduğu gibi aynı zamanda irade gasbıdır." diye konuştu.
HDP'nin Diyarbakır'da en güçlü olduğu yerlerden birisi olan Bağlar Belediye Başkanlığı seçiminde en yüksek oyu alan Zeyyat Ceylan, öğretmen olarak görev yaparken çıkarılan KHK ile ihraç edilmişti.
Bağlar ilçesinde yüzde 70,34 oy oranı ile seçimleri kazanan HDP’li Ceylan için AKP’li aday tarafından adaylığın düşürülmesi için YSK’ya başvuruda bulunulmuştu.
HDP ve diğer seçilmiş adaylar da karar tepki gösterdi. HDP, seçimleri kazanan KHK’li isimlere mazbata verilmemesi yönündeki kararını “tasarlanmış bir siyasi komplo” olarak değerlendirdiği YSK’yi, “tuzak kurmakla” eleştirdi. (HABER MERKEZİ)
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
