Röveşatanın tarihi: Kim icat etti, ilk nerede görüldü?

İzleyenleri hayran bırakacak bir röveşata golü için neler gerekir? Alman bilim insanı Hermann Schwameder’e göre bu sorunun yanıtı “Güçlü sezgiler, yüksek miktarda cesaret ve kötü bir orta.” 1982 Dünya Kupası yarı finalinde attığı röveşata gol hafızalardan silinmeyen Alman golcü Klaus Fischer de yurttaşıyla aynı fikirde: “Genel olarak röveşatayla sonuçlanan her ortanın kötü olduğunu söyleyebiliriz.”

Peki futbolun bu en zor, en nadir görülen ve mutlaka kötü bir ortaya ihtiyaç duyan vuruşu nasıl ortaya çıktı?

ÖNCE LEONİDAS'I ANALIM AMA...

Zayıf rivayetlerden biri bizi 15 yıl önce bugün hayatını kaybeden Leonidas da Silva’ya götürüyor. 6 Eylül 1913’te Rio de Janeiro’da doğan “Kara elmas” ve “Lastik adam” lakaplı Leonidas, Brezilya’da siyahların, melezlerin, yerlilerin ırkçılık bariyerlerini aşarak futbol sahnesinde isimlerini duyurabildikleri ilk dönemin en büyük yıldızıydı.

1938 Dünya Kupası’nda attığı 7 golle gol kralı olan Leonidas, milli takımda toplamda 19 maçta 21 gol kaydetti.

1933’te Uruguay’ın Penarol takımına giden Leonidas, daha sonra Vasco de Gama, Botafogo, Flamengo, Sao Paulo takımlarında oynadı.

Brezilyalı Oyun Yazarı Nelson Rodrigues’in “Brezilya’nın tüm büyük oyuncuları gibi fantazi, doğaçlama, çocuksuluk ve duygusallıkla dolup taşıyordu” diye tanımladığı Leonidas’ın röveşata vuruşunu icat eden oyunculardan biri olduğu uzun süre iddia edildi.

Ancak Alex Bellos’un dediği gibi “Brezilya doğrular konusunda pek iyi değil. Hikayeler, mitler ve kulaktan kucağa giden fısıltılar üzerine inşa edilmiş bir ülke…”

Nitekim çok sayıda kayıt “ilk röveşata”yı Leonidas’ın çok öncesindeki dönemlere götürüyor ancak “Lastik adam”ın futbol sahalarının bu en nadir görülen, en zor vuruşunun popülerleşmesine yaptığı katkı yadsınamaz.

Peki röveşatanın tarihteki daha eski izlerini sürersek nerelere gideriz?

GALEANO’YA GÖRE İLK RÖVEŞATACI

Uruguaylı Yazar Eduardo Galeano’ya göre röveşata, “Şili’nin liman kenti Talcahuano’nun stadında Ramon Unzaga tarafından icat edildi.” Gölgede ve Güneşte Futbol kitabında Galeano, Unzaga’nın “Sırtı yere dönük, ayaklarıyla havada ani bir makas hareketi yaparak ve topu arkaya vurarak gerçekleştirdiğini” yazar.

Galeano net bir tarih vermez ama yaygın kanı, Unzaga’nın ilk röveşatayı 1914’te yaptığı yönünde. Bilbao doğumlu Unzaga’nın hem hücumda hem savunmada bu numarayı sık sık kullandığı belirtilir. Unzaga’nın özellikle 1916 ve 1920’daki Copa Americalarda sergilediği bu vuruş, o dönem Arjantin basını tarafından “Şilili vuruşu” olarak tanımlanır.

PERULULAR FARKLI DÜŞÜNÜYOR

Ancak Paul Simpson ve Uli Hesse’nin “Who Invented the Bicycle Kick” kitabında yer alan ve Slate ekibinin özetleyerek aktardığı bilgilere göre Unzaga’dan öncesine giden rivayetler de var. Arjantinli Gazeteci Jorge Barraza’nın araştırmaları bu akrobatik hareketin ilk olarak Peru’nun liman kenti Callao’da Afrika kökenli bir Perulu tarafından İngiliz denizcilerle oynanan maçta yapıldığını öne sürüyor.

Perulu Tarihçi Jorge Bazadre bunun en erken 1892’de gerçekleşmiş olabileceğini söylüyor. Bazadre, Şilililerin “bisiklet vuruşu”nu Callao ile Şili’nin liman kenti Valparaiso arasında oynanan maçlarda öğrenmiş olabileceğini iddia ediyor.

Mario Vargas Llosa, 1963 tarihli The Time of the Hero romanında ayaklarını da elleri kadar iyi kullanan Callaoluların “bisiklet vuruşu”nu icat etmiş olabileceğini söylüyor.

DAVID ARELLANO

Röveşata deyince akla isimlerden bir başkası yine Şilili David Arellano. 1927’de kurucusu ve kaptanı olduğu Colo Colo ile Avrupa gezisine çıkan Arellano, İspanya’nın en meşhur statlarına bu hareketi öğreten isim oldu. Arellano, aynı tur esnasında rakibiyle çarpışması sonucu kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.

SİNYOR ROVESCIATA

İtalyanların Signor Rovesciata (Bay Röveşata) olarak andığı Carlo Parola’nın kariyeri 40’larda ve 50’lerde geçmişti. Bu bakımdan ne kadar “röveşata meraklısı” olsa da ilkler arasında yer almadığı kesin.

Aston Villa’nın 2018’de hayatını kaybeden başkanı Doug Ellis’in de röveşatayı 2. Dünya Savaşı sırasında Southport’ta oynarken keşfettiği yönündeki iddiasının da maalesef gerçeklik payı yok. (SPOR SERVİSİ)

İlk basketbol maçı ne zaman oynandı, basketbol nasıl yayıldı?