03 Haziran 2018 10:34

Seçimlerde oy kullanma kılavuzu

24 Haziran’da gerçekleşecek seçime dair merak edilenler ve cevapları...

Fotoğraf: Unsplash

Paylaş

24 Haziran baskın seçimiyle ilgili akıllarda birçok soru var. Belki de bunların en çok merak edilmesi gerekenleri pek de kurcalamadığımız olan en temel sorularıdır. 24 Haziran’da ne için oy vereceğiz, ittifak ne demek, oy kullanırken oylar ittifak arasında nasıl dağılacak gibi sorular aslında bu seçimdeki en temel sorular. Çoğu ilk kez sorulacak bu sorular kafalarda birçok soru işareti bırakıyor.

NEYİN SEÇİMİ BU?

İlk olarak 24 Haziran 2018’de ilk kez hem cumhurbaşkanlığı hem de milletvekilliği için oy kullanılacak. Adayların vaatlerinden dolayı bazılarımız yerel seçim olduğunu da düşünmüş olabilir. Bildiğiniz üzere ikisi de yasama ve yürütmeyle ilgilenmesi gereken kurumlar. Yani kamu kuruluşlarıyla,ulaşım araçlarıyla ilgili vaatlerde bulunmaları, ordaki çalışmalarını mitinglerde dillerine pelesenk etmeleri, Park ve Bahçeler Müdürlüğünün işlerini üstlenmeleri yersiz. Bu seçimde önümüzdeki dönem TBMM’deki vekil dağılımını ve tüm yetkileri elinde bulunduracak olan cumhurbaşkanını oylayacağız.

İTTİFAKLARDA OY DAĞILIMI

13 Mart 2018’de, gece yarısı 26 maddelik ittifak yasası telaşla Meclis’te kabul edildi. Bu ittifak yasası sonrasında ittifak kuracak olan AKP ve MHP’nin oylarıyla geçti. Neler vardı bu yasada? İki seçimin aynı anda yapılmasından dolayı pusulanın aynı zarfa konması gibi teknik konuların yanı sıra aynı ittifak içerisinde yer alan siyasi partilerin bir seçim çevresinde almış oldukları geçerli oyun hesaplanma usulü de belirlendi. Bu noktada biraz karışık bir matematik hesabı var. 

AKP’li Mustafa Şentopbunu şöyle açıkladı: “Bir parti 200.000 oy aldı, bir parti de 50.000 oy aldı. Varsayalım ki 50.000 de hangi partiye olduğu belli olmayan ama ittifak içerisinde yer alan oy var Bunun formülünü kanuna yazdık. Bir partinin aldığı oy ittifak içindeki oyların toplam oranına bölünecek. Çıkan katsayı, ittifak içerisinde bulunan parti sayısı ile çarpılacak. Örneğin bir parti 200.000, bir parti 50.000, ittifak da 50.000 oy aldı. 200.000 bölü (toplam oy) 250.000, yani 4/5. Ortak oy nedir? 50.000. 4/5 çarpı 50.000, 40.000 eder. 50.000 ortak oyun 40.000'i bir partiye 10.000'i de 50.000 alan partiye dağıtılmış olacak.” Bu durumda 3 partili ittifak olan Millet İttifakı, Cumhur İttifakına göre daha avantajlı durumda.

İTTİFAKLARIN AVANTAJLARI

Bir diğer mevzu ise ittifak yapan partilerin baraja takılmaması. İttifak yapan siyasi partilerin aldıkları geçerli oyların toplamının yüzde 10'u geçmesi halinde, bu siyasi partilerin her biri barajı geçmiş sayılacak. Seçim ittifakı yapılması halinde, yüzde 10'luk barajın hesaplanmasında ittifak yapan siyasi partilerin aldıkları geçerli oyların toplamı esas alınacak, bu siyasi partiler için ayrıca baraj hesaplaması yapılmayacak. İttifakın elde edeceği milletvekili sayısının hesaplanmasında, ittifak yapan siyasi partilerin toplam oyu esas alınacak. İttifakın elde ettiği toplam milletvekili sayısı, ittifak yapan siyasi partiler arasında her birinin aldığı geçerli oy sayısı esas alınarak, bu düzenlemedeki usule göre paylaştırılacak. 

BARAJ HESABI

Bu durumda seçimde baraj sadece HDP, Vatan Partisi ve Hüda-Par için geçerli. Barajı geçmeye en yakın parti HDP olarak gözüküyor. Ancak HDP’nin barajı geçemediği bir senaryoda HDP’den çıkacak 60 ila 90 arası milletvekili otomatik olarak Cumhur İttifakı’nın olacak. Yine bir matematik oyunuyla yaklaşık 7 milyon seçmenin oyu parlamentodaki partilerin aldıkları oy oranında aralarında bölüşülecek ve en yüksek oyu alacak parti bu 7 milyon oyun büyük bir çoğunluğuyla HDP’nin alacağı milletvekili koltuklarını alacak. 

ÖNCEKİ HABER

Genç işçilerin ortak görüşü: Ekonomi kötü…

SONRAKİ HABER

Gürkan: Demokratik bir Türkiye'nin inşasını tartışmalıyız

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...