07 Nisan 2017 23:08

Komplocu zihniyet değiştirilebilir

Eğitim ile eleştirel düşüncenin geliştirilmesinin 'aptalca' komplo teorilerinin önüne geçtiği bilimsel olarak kanıtlandı.

Paylaş

Dünya üzerinde milyonlarca insan sahtebilime inanıyor ve alakasız olayların 'büyük oyun'un bir parçası olduğunu düşünüyor. Bunun örneklerine hem ülkemizde hem de farklı ülkelerde neredeyse hergün rastlıyoruz. Hatta bu komplo teorileri o kadar yaygın ki gazetelerin birinci sayfalarına taşıdığı 'haberler' dahi bunlar üzerine kurulu olabiliyor. İddia edenleri eleştirel düşünceye sahip insanlar karşısında gülünç duruma düşüren bu sahtebilim düşünceler önlenemez değil. Kendini bu gülünç durumdan kurtarmak isteyenler için kolları sıvayan Psikoloji Profesörü Anne McLaughlin bilimsel bir araştırmayla bunun önüne geçilebilir olduğunu kantıladı.

Kuzey Carolina Devlet Üniversitesi Psikoloji Profesörü Anne McLaughlin komplocu zihniyetin bilimsel gerçeklere inanan insanların cesaretini kırmaması gerektiğini belirtiyor. Sözdebilimin yaygınlığını her geçen gün kaybettiğini belirten McLaughlin "Bunu durdurmak mümkün. İnsanlar farklı olaylar arasında bağlantı kurmaya eğilimli. Olayların gerçekten bağlantılı olmamasını insanları bu şekilde düşünmekten alıkoymuyor. Bu yanlış bağlantılar ile mücadele etmenin yöntemi ise eleştirel düşünce." diyor. McLaughlin eleştirel düşüncenin doğuştan gelmediğini vurgulayarak eğitimin bu konuda çok önemli rolü olduğunu söylüyor.

BİLİMSEL ÇALIŞMA İLE KANITLANDI

McLaughlin ve Alicia McGill, eleştirel düşüncenin komplo teorilerinin önüne geçebildiği teorisini test etmek için bir grup üniversite öğrencisiyle üzerinde çalışma yürüttü. Deney süreci şöyle gerçekleşti:

Öğrenciler, psikoloji araştırma yöntemleri, tarihi sahtecilikler ve gizemler gibi konulara sahip derslerden birine katıldı. Kontrol grubu olarak ise Psikoloji dersine katılan öğrenciler seçildi. Tarihteki benzer komplo teorilerinin nasıl yanlışlandığının anlatıldığı derslerin öğrencilerin fikirlerini ne derecede değiştirdiği ölçüldü. Dönem başında öğrencilere bazı komplo teorileri hakkındaki düşünceleri soruldu ve cevaplar not edildi. Dönem boyunca bu komplo teorilerinden bazıları derslerde işlendi, bazıları ise tamamen müfredat dışı bırakıldı. Böylece öğrencilerin sadece o konuyla ilgili öğrendikleri yeni bilgiler sebebiyle mi yoksa genel olarak eleştirel düşünce konusunda geliştikleri için mi değişim gösterdikleri ölçüldü.

Araştırmacılar dönem sonunda öğrencilere komplo teorilerine ne kadar inandıklarını tekrar sordu. Kontrol grubunda sonuçları etkileyecek kadar bir değişim görülmedi. Tarih dersi alan öğrencilerin ise komplo teorileri inancında kayda değer bir azalma olduğu görüldü. Tarih dersini alan ve çalışma öncesi derslerde başarıları sebebiyle onur öğrencisi unvanı bulunan öğrencilerdeki değişimin daha yüksek olduğu görüldü. Sınıfta işlenen sözdebilim(komplo teorisi) konularında öğrencilerin inancında ortalama bir puan azalma gerçekleştiği görülürken, sınıfta bahsedilmeyen konularda da yarım puanlık bir azalma olduğu kaydedildi. Bu sonuç değişimin sadece yeni edinilen bilgilerle değil, gelişen eleştirel düşünce ile alakalı olduğunu gözler önüne serdi.

'SORGULAYIN'

Bilim insanı McLaughlin, insanlara yaşından bağımsız olarak eleştirel düşünceyi geliştirici yönde eğitim vermenin komplo teorilerinin önüne geçmek konusunda başarılı olacağını söylüyor. "Önemli olan insanların mantık ve akıl yürütme yeteneğini geliştirmek" diyen McLaughlin, insanların bu konuda istekli olmasının önemini de vurguluyor.

Öte yandan McLaughlin'e göre yalan haberlerin yayılmasını engellemek de insanların elinde. Profesör "İnsanlar bu haberlerin kaynağını ve bu kaynağın güvenilirliğini sorguladığı sürece bu haberlerin önüne geçilebilir" diyor. (HABER MERKEZİ)

Kaynak: www.inverse.com

ÖNCEKİ HABER

Hatay'da 'Hayır' şenliği

SONRAKİ HABER

Dünyanın en renkli göçebeleri, 8 Nisan kutlu olsun

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...