Westworld’ün en önemli Shakespeare cümlesi...

Wei-Huan CHEN

UYARI: Bol bol spoiler içerir.

Westworld izliyorsanız büyük ihtimalle halen dizinin geçtiğimiz Pazar yayınlanan finalini sindirmeye çalışıyorsunuzdur. Ortaya çıkan gerçekler, paylaşılan sırlar... Ancak ben, sezon finali yayınlandığından bu yana dizinin Shakespeare’i kullanış biçimi üzerine yoğunlaşmış durumdayım.

HBO’nun bilim kurgu serisi ‘Kral Lear’, ‘Jül Sezar’, ‘Fırtına’, ‘4. Henry’e referans veriyor ancak en iyi bilinen ve en önemli alıntısı, “Şiddetle başlayan hazlar şiddetle son bulurlar.”

Cümle, Friar Lawrence’ın Romeo ve Jülyet’i gizlice evlendirirken yaptığı konuşmadan geliyor. Yazar, aşıkların yaklaşmakta olan ölümünü bu ifadeyle haber veriyor.

Westworld’de ise cümle ilk olarak Dolores’e, bir önceki “yaşam”ında Shakespeare öğretmeni olan babası tarafından fısıldanıyor. İlk başta, cümle, dizinin Dante, Gertrude Stein ve İncil’e yaptığı gösterişli referanslardan biri gibi duruyor ancak kısa sürede “ev sahipleri”nin bilinçlenmesiyle ilgili olduğunu anlıyorsunuz.

Aslında Reddit kullanıcısı f15herk1ng’in gösterdiği gibi “Şiddetle başlayan hazlar şiddetle son bulurlar” cümlesi yaklaşan kıyımdan çok daha fazlasına işaret ediyor. Dizi, cümlenin bir ses komutu olduğunu ortaya koyuyor.

Dolores’in arayüzünde şu yazılı: script src=Voice CMMDN: “These violent delights have violent ends(Şiddetle başlayan hazlar şiddetle son bulurlar) …”

Bu ne anlama geliyor? Yaptığı ilk çağrışım, Dolores karakterinin sezon finalinin gösterdiği kadar bilinçli hale gelmediği ve Arnold’un melodisinin ateş etmesini sağlaması gibi, Dolores’in halen Ford’un programına göre hareket ettiği.

“Şiddetle başlayan hazlar şiddetle son bulurlar” cümlesinin geçtiği tüm sahnelere bakarsanız, bu ifadenin, ev sahiplerinin programını etkilediğini fark edeceksiniz. Bilinçlenmelerini sağlamanın ötesinde belli ki Dolores’i de eyleme geçmeye zorluyor. Nihayetinde final sahnesinde Bernard, bu cümleyi Dolores’e ayağa kalkıp parkın yaratıcısını vurmasından önce söylüyor.

Sezonun finalindeki katliam Ford’un planı uyarınca gelişti ama bizim hep Dolores ve Maeve’nin kendi kararlarını kendi verir hale geldiğine inanmamızı istediler. Bunun artık bir geçerliliği kalmamış olabilir.

Çünkü “Şiddetle başlayan hazlar şiddetle son bulurlar” sadece bir uyarı değil. Ev sahiplerini “Tüm hareketlerini durdur” seviyesinde kontrol eden aynı zamanda programlanışlarının daha derinlerine iliştirilmiş bir komut.

‘Bioshock’ oynamış olanlar benzer bir senaryoyu hatırlayacaktır. Ayn Rand ilhamlı oyunda, size yardımcı olması gereken bir rehberin baş kahramanın beynini yıkadığı ortaya çıkıyordu. Ne zaman “Rica etsem” dese talimatlarına itaat etmek zorunda kalıyordunuz.

Elbette oyunlar, oyunculara karakterlerini kontrol etme şansı veriyor ancak kontrol ilüzyonu tam özerklik anlamına gelmiyor. Bioschock’ta verdiğiniz her kararın arkasında görünmez bir yöneticinin olduğunun farkına varmak ev sahiplerinin -özellikle de Maeve- Westworld’de hissettiklerine yakın olsa gerek.

Westworld’ün Shakespeare’in karakterleriyle arasındaki ilişkiyle paralellikler içerdiği bile söylenebilir. Ford, bir edebiyatçı gibi. Tek farkı yarattığı hikayeler sayfalara değil kodlara yazılıyor. Romeo ve Jülyet, bir Shakespeare trajedisinde öleceklerini bilseler, ‘Stranger Than Fiction’daki üstkurmacasal uyanıştaki gibi isyan etmeye kalkarlar mıydı? Yaratıcılarının sağladığı boşluklardan yararlanabilirler miydi?

Gördüğümüz kadarıyla Ford kendisini Shakespeare’e benzetiyor bunun da tek bir anlamı var: 2. sezonda(2018’de başlayacağı anlaşılıyor) ne zaman Shakespeare’den bir alıntı duyarsak dikkat kesilmeliyiz!

Houston Chronicle’dan kısaltarak çeviren: Mithat Fabian Sözmen