25 Nisan 2014 00:15

Hegemonya, statüko, direniş

Hegemonya, statüko, direniş

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Gezi direnişi ertesinde, akademisyen arkadaşım Savaş Çoban’la birlikte Türkiye’de medya ve iktidar konulu bir derleme kitap hazırlamaya karar verdik. Bu öyle bir kitap olmalıydı ki, içinde hem Türkiye’de medya-güç-iktidar ilişkisine tarihsel perspektiften bakan makaleler, hem de özellikle AKP döneminde değişen ve dönüşen medya atmosferini irdeleyen çalışmalar yer almalıydı. Ama aynı zamanda, dünyada basın ve ifade özgürlüğünü tehdit eden güvenlik devleti yasaları… Kitle gözetim toplumu yaratmaya çalışan uluslararası gizli servisler…Medya kurgusuna çomak sokan alternatif enformasyon ağları ve dünyada sızıntı gazeteciliğinin -bizdeki tabirle- “operasyonel olmayan” hali… Hepsi bu kitapta olmalıydı.
Aylardır süren çalışmalarımız bu ay meyvesini verdi. “Medya ve İktidar: Hegemonya, Statüko, Direniş” adlı kitap nihayet Evrensel Basım Yayın’dan çıktı. Hem de yukarıda saydığımız meselelere derinlemesine bakan, çok değerli yazarların katkılarıyla. Savaş Çoban ve ben bu derleme kitaba katkı sunanların salt akademisyenlerle sınırlı olmasını istemedik. Bir parçası oldukları gazetecilik alanına eleştirel bakan gazeteciler ve AKP döneminde ortaya çıkan hassas dava süreçlerini izleyen araştırmacı gazeteciler de bu çalışmamıza özgün makaleleriyle destek verdi. Teori ve pratiğin bir aradalılığının medya-iktidar ilişkisi sorunsalına eğilen böylesi bir çalışmaya büyük zenginlik kattığını düşünüyoruz.
Medya Tarihçisi Esra Ercan Bilgiç, “1919’dan 1950’ye Kemalist İktidar ve Basın” başlığı altında Türk basınının 1919-1950 arasındaki iktidarla olan ilişkisini özetledi. Savaş Çoban, “İktidarın Medyası” isimli çalışmasında medya ve iktidar ilişkisini teorik anlamda ortaya koymaya çalıştı. Ekonomi Gazetecisi Mustafa Sönmez, “Dünden Bugüne Türkiye’de Medyanın Ekonomi Politiği” adlı makalesinde Türk medyasının sahiplik yapısının ve politik bağlarının kısa bir tarihçesini çıkardı. Medya akademisyeni Ceren Sözeri de “Dönüşen Medya Değişmeyen Sorunlar” başlıklı makalesinde AKP iktidarı döneminde medyanın ekonomi politiğinde yaşanan değişimleri, yeni sahiplik mekanizmalarını ve iktidarla ilişkilerini ele aldı. Sosyolog ve Gazeteci Semra Somersan, “Her Tür İktidara Çelme Takanlar: Devlet İçin Suçlu, Kamu İçin Haber Kaynağı” isimli çalışmasında güvenlik devleti anlayışıyla sıkıştırılan basını, hacker’ları, sızıntı gazetecileri ve onların haber ağlarını ele aldı. Kamu yararına kirli devletlerin işlerini ihbar edenlerin iktidarların gerçek yüzünü nasıl ortaya serdiklerini anlattı. Gazeteci Ertuğrul Mavioğlu, “Medyanın Yeni Karteli” başlıklı yazısında Türkiye’de medya- iktidar ilişkisini geçmişten günümüze ele aldı; özellikle 1980 askeri darbesi ve sonrasında medyanın iktidar yanlısı yayınlarıyla AKP dönemini karşılaştırdı. Gazeteci Hüseyin Aykol, “Nereye Medya Nereye” isimli çalışmasında Türkiye’nin son 60 yıllık tarihinde önemli dönemeçlerinde medyanın tutumunu irdeledi. Yine gazeteci Bedri Adanır, yazdığı makalenin ismiyle çalışmanın içeriğini özetledi: “Türkiye’de Kürt Medyası”. Medya Eleştirmeni ve Gazeteci Ragıp Duran, “İktidara Karşı Bir Muhalefet Medyası Olarak Özgür Gündem’e Eleştirel Bakış” isimli yazısında hem Kürt medyasına tarihsel açıdan baktı, hem de iktidara muhalif bir gazeteyi, Özgür Gündem’i eleştirel bir gözle değerlendirdi. BirGün gazetesi yöneticilerinden Barış İnce, “Bir Alternatif Medya Öyküsü: BirGün” adlı çalışmasında iktidara muhalif alternatif basının bir parçası olan kendi gazetesi hakkında bir yazıyı kaleme aldı. İnsan hakları ihlallerine ilişkin önemli haberleri ile öne çıkan Gazeteci İsmail Saymaz “Yenişafak’ın Gezi Parkı Karnesi Entelektüel Gazeteden Parti Broşürüne” adlı makalesinde Gezi direnişi sürecinde Yenişafak gazetesinin iktidar yanlısı tutumunu gözler önüne serdi. Savaş Çoban, ikinci çalışması “Gezi Direnişi ve Penguen Medyası” isimli çalışmasında Gezi direnişi sürecinde ana akım medyanın çok eleştirilen tutumunu ele aldı. Evrensel Gazetesi Yayın Yönetmeni Fatih Polat ise, “Hegemonya Mücadelesinde Feda Edilen Gazetecilik: Taraf Örneği” adlı makalesinde Taraf gazetesinin iktidarla sorunlu ilişkilerini değerlendirdi. Ben de, “28 Şubat’ı Birikim ve Aksiyon Dergilerinde Okumak: Siyasi Bilim Kurgudan Medya Kurgusuna” isimli çalışmamı bu kitapta paylaştım.
Biraz reklam gibi olacak ama (biraz değil öyle), “Medya ve İktidar: Hegemonya, Statüko, Direniş” gerçekten okunmaya değer bir kitap oldu. Bu kitabı makaleleriyle değerli kılan tüm yazar arkadaşlarımıza katkıları için çok teşekkür ederiz. Sizlerden de, eğer fırsat bulup okuyacak olursanız, yorumlarınızı bekleriz.

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...