ABD’nin canını sıkan ziyaret | Putin, Kuzey Kore'nin ardından Vietnam'a gitti

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kuzey Kore’nin ardından Batı, özellikle ABD ile ticari ve siyasi ilişkilerini son yıllarda geliştiren Vietnam’ı ziyaret etti. Ziyaret sırasında, Rus lider, iki ülkenin Asya-Pasifik bölgesinde “Güvenilir bir güvenlik mimarisi inşa etmek istediklerini” söyledi. Vietnam’da enerji yatırımlarını genişletmeye istekli olduğunu da belirtti.

Putin, Vietnam Komünist Partisi Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong ile de görüştü. TASS’ın haberine göre bu görüşme sırasında “Rus dış politikasının öncelikli alanları arasında yer alan Vietnam ile kapsamlı stratejik ortaklığımızı derinleştirmeye kararlıyız. Ekonomik, bilimsel ve teknik alanlar, savunma, güvenlik ve insani ilişkiler de dâhil olmak üzere çok çeşitli konularda aktif ortak çalışmalar sürdürmeye hazırız” dedi.

Putin’in sözünü ettiği “kapsamlı stratejik ortaklık” Vietnam’ın ABD ve Çin’le yaptığı anlaşmanın aynısı olsa da ziyareti, Rusya’nın Ukrayna’da devam eden savaşını savunmak için kendisine sahne verilmemesi gerektiğini savunan Vietnam’ın Batılı ortaklarının canını sıktı.

Putin, Vietnam’ı “Ukrayna krizindeki dengeli duruşu” ve müdahale etmeme politikası nedeniyle överken, ülkesinin uzun süredir “Vietnam halkının yabancı işgalcilere karşı verdiği kahramanca mücadeleyi” desteklediğini söyledi.

11 ANLAŞMA İMZALANDI

Vietnam Cumhurbaşkanı To Lam da başkent Hanoi’de bir araya geldiği Putin’i yeniden seçilmesinden dolayı kutladı ve “iç siyasi istikrar” da dahil olmak üzere Rusya’nın başarılarını övdü. Lam, “Rus halkının güveninin altını çizen son başkanlık seçimlerinde ezici bir destek aldığı için yoldaşımızı bir kez daha kutluyorum” dedi. Reuters’a göre Putin’in ziyareti sırasında iki ülke arasında petrol ve gaz, nükleer bilim ve eğitim konularını da içeren 11 anlaşma ve mutabakat zaptı imzalandı.

Bu ziyaretle birlikte Vietnam, geçtiğimiz yıl içinde en büyük üç askeri güç olan Çin, ABD ve Rusya liderlerinin devlet ziyaretlerine ev sahipliği yapan tek ülke oldu.

RUSYA-VİETNAM İLİŞKİLERİ

Vietnam ile Rusya arasındaki ticaret 2022’de sadece 3.5 milyar dolar olarak gerçekleşti. Vietnam’ın Çin ile 175 milyar dolarlık ve ABD ile 123 milyar dolarlık ticareti ile karşılaştırıldığında oldukça az. Analistler Rusya ile Vietnam arasındaki anlaşmaların, Putin’in önceki gün Kuzey Kore Lideri Kim Jong Un ile imzaladığı ve saldırı durumunda karşılıklı yardım sözü veren anlaşma kadar önemli olmadığını söylüyor ancak Vietnam-Rusya ilişkileri iki ülke içinde önem teşkil ediyor.

İki ülke arasında güçlü enerji bağları var ve Rus firmaları Güney Çin Denizi’nde Çin’in de hak iddia ettiği alanlarda Vietnam petrol ve doğal gaz sahalarında faaliyet gösteriyor. Rusya’nın petrol arama teknolojileri, Vietnam’ın tartışmalı Güney Çin Denizi’ndeki egemenlik iddialarını sürdürmesine yardımcı oluyor.

Rusya aynı zamanda Vietnam’ın en büyük silah tedarikçisi, silahların yüzde 80’i Rusya’dan geliyor ancak silah transferleri son yıllarda, özellikle de Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaştan sonra düşmüş durumda.

ABD VE AB RAHATSIZ OLDU

Vietnam’ın Putin’i ağırlaması, Hanoi ile diplomatik ilişkilerini geçen yıl geliştiren ve Vietnam’ın en büyük ihracat pazarı olan kilit ortak ABD ve Avrupa Birliği tarafından eleştirildi.

Hafta başında ABD Büyükelçiliği tarafından yapılan açıklamada hiçbir ülkenin Putin’e Rusya’nın Ukrayna’daki savaşını desteklemesi için bir platform vermemesi gerektiği belirtilerek, “Hiçbir ülkenin Putin’e saldırganlık savaşını destekleyecek bir platform vermemesi ve aksi takdirde zulmünü normalleştirmesine izin vermemesi gerektiği” ifadeleri kullanıldı.

Vietnam’daki AB delegasyonundan bir sözcü, Hanoi’nin kendi dış politikasını geliştirme hakkına sahip olduğunu ancak Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının Moskova’nın uluslararası hukuka saygı göstermediğini kanıtladığını savundu.

Rusya, şubat 2022’de Moskova’nın “özel askeri operasyon” adıyla Ukrayna’ya saldırıları başlatmasının ardından ABD öncülüğündeki Batı’nın yaptırımlarına maruz kalmıştı. Mart 2023’te Lahey merkezli Uluslararası Ceza Mahkemesi, Ukrayna’da savaş suçu işlediği iddiasıyla Putin hakkında tutuklama emri çıkarmıştı. Vietnam UCM’ye üye olmadığı için ziyaret önünde bir engel teşkil etmedi.

Bir iddia Kuzey Kore ve Vietnam ziyaretlerinin Putin’in Ukrayna saldırıları için ihtiyaç duyduğu mühimmatları bu ülkelerden sağlamak istediği yönünde. AP’ye konuşan savunma istihbarat şirketi Janes’in Singapur merkezli Analisti Ridzwan Rahmat ise Vietnam’ın Rusya’ya önemli miktarda silah tedarik etmesinin pek olası olmadığını çünkü bunun ülkenin NATO üyeleriyle, özellikle de deniz devriye gemileri bağışlayan ve uçak tedarik etmek için görüşmelerde bulunan ABD ile askeri teçhizat konusunda kaydettiği ilerlemeyi riske atacağını söyledi. Rahmat, “Sadece 10 yıl önce hayal bile edemeyeceğiniz bir ilerleme var. Dolayısıyla Vietnam’ın Ruslara tedarikte bulunarak Batılı ülkelerin gazabını davet etme riskini almak istemeyeceğini tahmin ediyorum” dedi.

VİETNAM-ABD İLİŞKİLERİ

Vietnam yönetimi geçtiğimiz eylül ayında ABD’nin diplomatik statüsünü iki kademe artırarak en üst seviyeye yükseltti.

ABD Vietnam’ın ikinci en büyük ticaret ortağı ve başlıca ihracat hedefi, Vietnam ise ABD’nin dokuzuncu en büyük ticaret ortağı durumunda. Mart 2024’te ABD’nin Vietnam’a ihraç ettiği başlıca ürünler arasında 78.2 milyon dolar değerinde ham pamuk, 74 milyon dolar değerinde soya fasulyesi, 46.5 milyon dolar değerinde telefon, 41.1 milyon dolar değerinde hidrojen ve 40.3 milyon dolar değerinde entegre devreler yer alıyor.

İkili ilişkiler 2013 yılında iki ülkenin ticaret, eğitim ve güvenlik gibi çeşitli alanlarda iş birliğini derinleştirme kararlılıklarını vurgulayan kapsamlı bir ortaklık anlaşması imzalamasıyla ivme kazandı. Bunu Vietnam Komünist Partisi Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong 2015 yılında ABD’ye yaptığı üst düzey ilk ziyaret izledi. Eylül 2023’te Genel Sekreter Nguyen Phu Trong ve ABD Başkanı Joe Biden, Hanoi’de bir araya gelerek iki ülke arasındaki ilişkileri barış, iş birliği ve sürdürülebilir kalkınmayı ön plana çıkaran kapsamlı stratejik ortaklık düzeyine taşıdı. (DIŞ HABERLER)