Malatya esnafı: Ayakta kalmak için savaş veriyoruz

Berfin GÜLER
Orhan CANPOLAT
Malatya

Malatya’da ekmek fırıncısı, ayakka­bı tamircisi, manifaturacı ve berber esna­fına işlerinin nasıl gittiğini sorduk. Ekmek Fırıncısı Ekrem Onuk, “Kullandığımız her şeye zam geldi. Üreten değil tüketen ülke olduk” dedi. Ayakkabı Tamircisi Hüseyin Aktaş, “BAĞ-KUR emeklim var onunla idare ediyoruz yoksa 10-20 lirayla idare edilmez” dedi. Manifaturacı Öznur Kara­duman, “İki yıldır piyasa şartlarından do­layı arabamı satmak zorunda kaldım. Şu anda gerçekten ayakta kalabilmek için müthiş bir savaş veriyoruz” dedi. Berber Hasan Sarıtaş, “10 liraya aldığım jileti, şimdi 40 liraya alıyorum. Devalüasyondur bu. Yardım alamadık her şeyi cebimizden karşıladık. Çoğu esnaf kapatacak duruma geldi. Bakan değişmesiyle olmaz seçenek üretilmeli” dedi.

FIRINCI: KULLANDIĞIMIZ HER ŞEYE ZAM GELDİ

Un, kağıt ve poşete gelen zamlarla es­kisine oranla daha az ekmek sattığını söy­leyen fırıncı Ekrem Onuk, eskiden 700-800 ekmek satarken, şimdilerde 400-500’e düştüğünü dile getiriyor. Gelen zamlara karşılık ekmeği hâlâ aynı fiyata sattıkları­nı söyleyen Onuk, “1 torba una 26 lira zam geldi. Ekmeğe zam istiyoruz, ‘Vatan­daş mağdur olur ekmeye zam yapmayın’ diyorlar. Tamam zam yapmayalım ama un fiyatlarını geri çeksinler, sigorta primleri çok yüksek, vergileri düşürsünler.Kullan­dığımız her şeye zam geldi” dedi.

"ÜRETEN DEĞİL, TÜKETEN ÜLKE OLDUK"

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albay­rak’ın istifa etmesinin ekonomi ile alakalı olduğunu düşünen Onuk, “Dalga geçer gibi siz maaşınızı dolarla mı alıyorsunuz diyor. Tamam almıyoruz ama Türk parası dolar karşısında değerini çok kaybediyor. Aldığımız her şeyi dolarla alıyoruz, buğ­day bile ithal. Bugün Türkiye’de kağıt fabrikası yok. SEKA vardı, Malatya’da bi­le vardı hepsi kapandı. Tamamen dış ül­kelere bağlandık, üreten değil tüketen ül­ke olduk” dedi.

AYAKKABI TAMİRİCİSİ: ‘BAĞ-KUR İLE İDARE ETTİM’

Ayakkabı Tamircisi Hüseyin Aktaş ise, “İş yüzde seksen öldü Tamirde kullandı­ğım boya, yapıştırıcı malzemelerde kim­yasal olduğu için müşteri çekinerek geli­yor. Benim düşük miktar BAĞ-KUR emeklim var onunla idare ediyoruz yoksa 10-20 lirayla idare edilmez. Pandemi sü­recinde de BAĞ-KUR gelirim ile idare ettim. Ekonomi hiç iyi değil. Ufak bir es­nafım ben. Alım gücüm çok düştü” dedi.

MANİFATURACI: ARABAMI SATMAK ZORUNDA KALDIM

Pandemi döneminde arabasını satmak zorunda kaldığını söyleyen Manifaturacı Öznur Karaduman ise, “İlk Taç’ta işe başla­dım. İşi öğrendikten sonra 6.5 yıl müdürlük yaptım. Evimi, arabamı aldım. Sonrasında dükkanımı açtım. İki yıldır piyasa şartların­dan dolayı arabamı satmak zorunda kal­dım. Şu anda gerçekten müthiş bir savaş veriyorum ayakta kalabilmek için. Biz zinci­rin son halkasıyız. İnsanlar almıyor. Gıda gibi değil, elzem değil çünkü. Ben yaşamak, nefes almak istiyorum” dedi.

BERBER: 10 LİRAYA ALDIĞIM JİLET, 40 LİRA OLDU

Berat Albayrak’ın istifasını doğru bul­duğunu söyleyen Berber Hasan Sarıtaş, “Bize göre bakanın istifa etmesi güzel bir davranıştı, tebrik ediyorum kendisi bırak­tığı için. Çünkü yönetemediği her yönden belliydi. ‘Dolarla mı maaş alıyorsunuz’ di­yordu kendisi. Evet biz dolarla maaş al­mıyoruz ama Türk lirası ile aldığımız her şeye zam geldi. Ben 10 liraya aldığım jile­ti, şimdi 40 liraya alıyorum. Aradaki farkı da müşteriye yansıtamıyorum. Devalüas­yondur bu” dedi.

"YARDIM ALAMADIK, HER ŞEYİ CEBİMİZDEN ÖDEDİK"

Pandemi sürecinde berberlerin kapan­masıyla zarar ettiklerini ifade eden Sarı­taş, “Berberleri iki ay kapattılar, hiç bir maddi destek ya da yardım alamadık dev­letten. Sadece bir kere 1000 lira bir yar­dım verildi, onunla da patron kendisinin bir aylık sigortasını ödedi, diğer ay sigorta primimizi kendi cebimizden yatırdık. Abi­lerimizden, kaynımızdan, babamızdan pa­ra alarak ödedik tüm bunları. Kredi çek­mek zorunda kaldık” dedi.

"ÇOĞU ESNAF KEPENK KAPATACAK DURUMA GELDİ"

Esnafların durumunun kötüye gittiğini söyleyen Sarıtaş, “Ekonomi olarak iyiye gitmiyoruz, şu anda hiçbir esnaf ben iyi­yim diyemez iyiyim diyen esnaf da inkar ediyordur. İş yapamıyorum kredi veriyor­lar, tamam versinler de dükkanda iş ol­mazsa, parayı ödeyemedikten sonra mecburen kepenk kapatmak zorunda ka­lacağım. O zaman krediyi neyle ödeyece­ğim? Çoğu kepenk kapatacak duruma geldi. Biz de şu an kapatmadık ama sal­lantıdayız, en ufak rüzgarda gideceğiz biz de. Böyle devam ederse ben de mecbu­ren kepenk indirmek zorunda kalacağım. Artık acilen küçük esnafa alternatif bir çözüm bulunmalı, bakan değişmesiyle ol­maz seçenek üretilmeli, ancak böyle dü­zelir” dedi.