‘Edebi kurul beladır’

TÜYAP Kitap Fuarı Etkinlikleri çerçevesinde, 18 Kasım Pazar günü, Üstün Akmen yönetmenliğinde Orhan Alkaya, Tilbe Saran ve Yücel Erten’in katılımı ile “Güllü Agop’tan Günümüze Bir Arpa Boyu Yol...” adlı panel gerçekleştirildi.
Tiyatroda egemenliğin tiyatrocularda değil de siyasilerde olmasının eleştirildiği panelde tiyatronun özerk olması gerektiğine vurgu yapan konuşmacılar, Güllü Agop döneminden bu yana yönetim konusunda pek bir ilerleme kaydedilemediğinin, tiyatronun halen iktidar tarafından baskılandığının altını bir kez daha çizdiler.  
Açılış konuşmasını yapan Üstün Akmen, Agop dönemindeki yönetmelik maddeleri ile şimdikileri karşılaştırırken aslında pek de bir yere gidemediğimizi gözler önüne serdi. Karşılaştırma sonucunda varılan nokta; Tiyatroyu yöneten, oyunları seçen seçici kurullar o zaman da vardı ve o zaman da bu bireylerin tiyatroculardan oluşma zorunluluğu yoktu. Ve o zaman da oyuncular, yöneticiye göbek bağı ile bağlı bir şekilde hareket ederdi.
Orhan Alkaya yaşanan süreçle ilgili bir özeleştiri de yaparak, gelinen noktada hatanın bir kısmının da kendilerinde olduğunu ifade etti. Susmanın değil karşı çıkmanın, özerkliği kazanma yolunda bir şeyler yapmanın gerekliliği üzerinde durdu.
Yücel Erten de yaptığı konuşmada “Tiyatro meselesinde Türkiye’nin en büyük sorunlarından birisi, Türk siyasetinin ‘özerklik’ denilen bir kavramı bir türlü hazmedememiş olmasıdır” dedi ve devletin denetim pençesinin sürekli tiyatronun ensesinde olduğunu belirtti. Sanat yöneticileri için ortalama 3-4 yıllık süreli sözleşmeler yapılması gerektiğini, aksi halde iş yapılamadığını söyledi. Özerklik oturtulmalı, yöneticinin garantisi olmalı ki, ‘rüzgarın yönüne doğru eğilmesin’ vurgusunu yaptı. Ayrıca Edebi Kurul ile ilgili konuşan Erten, yeteri kadar yasa ve hakim, savcı varken “Edebi Kurul beladır, olmamalıdır” dedi.
Tilbe Saran ise kültürün anayasal bir hak olduğunu belirterek yurtdışından örnekler verdi. ABD’de devletin sanata doğrudan destek vermediğini ama sanatsal desteklerin vergiden muaf olduğunu söyledi. Fransa’da da ifade ve tiyatro özgürlüğünün yasalarla koruma altında olduğunu, kültüre erişim hakkının anayasal bir hak olduğunu dile getirdi. Aynı şekilde İsveç ve Almanya’dan da örnekler veren Saran, bu ülkelerdeki kamu destekli tiyatroların çokluğuna dikkat çekti. (İstanbul/EVRENSEL)