11 Ağustos 2020 11:12

Navtex gerilimi tırmanıyor: Akdeniz'de ‘çatışma’ endişesi

Türkiye'nin Oruç Reis Araştırma Gemisi’nin sismik çalışmalar için Akdeniz’e açılacağını Navtex ile duyurmasının ardından Yunanistan ile gerilim yeniden tırmandı.

Fotoğraf: DHA

Paylaş

Türkiye, Yunanistan’ın Mısır’la yaptığı deniz yetki sınırlandırma anlaşmasının ardından Oruç Reis Araştırma Gemisi’nin sismik çalışmalar için Akdeniz’e açılacağını, pazartesi günü yayımladığı bir Navtex ile duyurdu. Yunanistan’dan da cevap gecikmedi ve aynı gün, aynı bölge için Navtex ilan edip  Türkiye’nin duyurusunun yasa dışı olduğunu ifade etti.

Yunanistan Silahlı Kuvvetlerinin teyakkuza geçtiği açıklanırken, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, Yunanistan’ın bu faaliyete itiraz etmesinin hukuki dayanağı olmadığını savunarak sivil bir gemiye askeri müdahalede bulunulmasına izin verilmeyeceğini açıkladı.

İki ülke arasında gerilim yeniden tırmandı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yeniden diyalog çağrısı yaptı. Avrupa Birliği'nden de Atina'ya destek geldi. Avrupa Komisyonu, üyeleri olan Yunanistan ve Kıbrıs ile 'tam dayanışma' içinde olduklarını duyurdu.

Öte yandan, Yunanistan’ın Avrupa Birliği’ni son gelişmeler üzerine acil toplantıya çağırdığı belirtiliyor. Yunan gazetesi Kathimerini’nin haberine göre, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile Dışişleri Bakanı Nikos Dendias’ın görüşmesinde, Avrupa Birliği Dış İlişkiler Konseyi’nin Türkiye ile gerilim nedeniyle toplantıya çağırması kararı alındı.

Doğu Akdeniz’deki enerji kaynaklarının paylaşımı konusunda uzun zamandır gündemde olan gerilim kısa vadede ne yöne gider? Bir çatışma durumu söz konusu olabilir mi?

GERİLİM NASIL BAŞLADI?

Ankara Kasım 2019’da Libya ile imzaladığı Deniz Yetki Alanlarını Sınırlandırma anlaşması ile Yunanistan’ın Girit, Karpathos ve Rodos Adalarının güneyinde kalan bölgeyi kıta sahanlığı kapsamında gördüğünü ilan etmiş ve bu anlaşmayı BM’ye kaydettirmişti. Anlaşmanın uluslararası hukuka göre bir geçerliliği olmadığını savunan Atina, 1982 tarihli Uluslararası Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne göre adaların kıta sahanlığı hakları olduğunu, Türkiye’nin ortaya koyduğu haritanın Yunanistan’ın egemenlik haklarını çiğnediğini ilan etmişti. Avrupa Birliği de (AB) Yunanistan’ın açıklamalarını desteklemiş, Türkiye’nin, “yasa dışı” olarak tanımladığı hidrokarbon çalışmalarını durdurmasını talep etmişti.

İki ülke savunma bakanlıkları arasında Akdeniz ve Ege’deki sorunların çözümü için görüşmeler yaptı. Ancak görüşmeler son dönemde yeniden tıkandı.

13 TEMMUZ’DA NAVTEX İLAN EDİLDİ

Türkiye, 13 Temmuz’da Fransa’nın girişimiyle toplanan AB Dış İlişkiler Konseyi toplantısından bir hafta sonra 21 Temmuz’da “denizcilere duyuru” anlamına gelen ilk Navtex’ini yayımladı. Oruç Reis araştırma gemisinin Türkiye’nin BM’ye bildirdiği kıta sahanlığı sınırları ve 2012 yılında TPAO’ya verilen ruhsat sahaları içinde kalan bölgede sismik araştırmalar yapacağını ilan etti.

Yunanistan ise Türkiye’nin araştırma yapacağı alanların kendi kıta sahanlığı içerisinde olduğunu açıklayarak tepki verdi. Taraflar arasındaki gerginlik, AB Dönem Başkanı sıfatıyla devreye giren Almanya Başbakanı Angela Merkel’in ara buluculuğuyla yatıştı ve Erdoğan, Oruç Reis Gemisi’nin 3-4 haftalık bir süre için geri çekilmesi kararını aldı.

Yunanistan’ın Mısır ile imzaladığı deniz yetki alanlarını belirleyen anlaşma, Türkiye ile Yunanistan arasındaki müzakerelerin yeniden askıya alınmasına neden oldu. Türkiye, Yunanistan’ın Mısır’la imzaladığı anlaşmaya sert tepki gösterdi. Ankara, Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi’ni hidrokarbon arama çalışmalarına devam etmek üzere Doğu Akdeniz’e gönderdi. Yunanistan Silahlı Kuvvetleri teyakkuza geçti. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, 9 Ağustos’ta CNNTürk kanalına verdiği demeçte, Yunanistan ile Mısır arasındaki deniz yetki sınırlandırma anlaşmasının Ankara ve Atina arasında yeni bir diyalog sürecinin ilan edilmesinden sadece bir gün önce yapıldığını anımsatıldı ve bu anlaşma için “yok hükmünde” kaydı düşüldü.

Yunanistan ise anlaşmayı, Ankara’nın kasım ayında “Libya ile yaptığı ve Yunan adalarını görmezden gelen anlaşmasına karşı” bir misilleme olarak yaptığını belirtiyor ve Türkiye’nin “aslında oturmak istemediği müzakere masasını terk ettiğini” öne sürüyor.

TÜRKİYE’NİN İKİNCİ NAVTEX’İ

Yunanistan-Mısır anlaşmasına siyasi tepkinin ardından Türkiye’nin ilk somut tepkisi, 10 Ağustos sabah saatlerinde yayınlanan Navtex ile verildi. Duyuru, Oruç Reis Gemisi ile ona eşlik edecek Ataman ve Cengiz Han Gemilerinin 23 Ağustos’a kadar çalışacakları alanların koordinatlarını kayda geçirdi. Enerji Bakanı Fatih Dönmez, üç geminin sabah saatlerinde Antalya Limanından ayrıldıklarını ve bölgeye vardıklarını açıkladı.

Türkiye’nin Navtex’inden sadece saatler sonra Yunanistan da bir deniz duyurusu yayımladı ve Türkiye’nin ilan ettiği alanların Yunanistan kıta sahanlığı içinde olduğunu, dolayısıyla Türkiye’nin Navtex’inin yasa dışı olduğunu bildirdi.

AKDENİZ İÇİN DİYALOG ÇAĞRISI

Türkiye tüm  bu gelişmelere rağmen diplomasi kapılarını tam olarak kapatmadı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, kabine toplantısından sonra yaptığı açıklamasında, Türkiye’nin görüşmelere her zaman açık olduğunu kaydederken, “Akdeniz’deki tüm ülkeler olarak bir araya gelelim. Herkes için kabul edilebilir, herkesin hakkını koruyan bir formül bulalım” diyerek tüm bölgeye genel bir çağrıda bulundu.

ÇAVUŞOĞLU: SONDAJ ÇALIŞMALARI SÜRECEK

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin kıta sahanlığının batı sınırlarına ruhsat verilerek, sondaj çalışmalarının süreceğini söyledi.

Azerbaycan Dışişleri Bakanı ile yaptığı görüşmenin ardından açıklamalarda bulunan Çavuşoğlu, Doğu Akdeniz’de yaşanan gerilimle ilgili olarak, “Doğu Akdeniz’de ve Kıbrıs’ta hem Türkiye’nin hem de Kıbrıs Türklerinin haklarını sonuna kadar savunacağız. Geldiğimiz noktada kimse bize iyi niyet göstermediniz diyemez. Dolayısıyla suçlayacaklarsa Yunanistan’ı suçlasınlar” ifadelerini kullandı.

AKP SÖZCÜSÜ ÖMER ÇELİK: AB, 'YUNAN TİYATROSU'NA İZİN VERMEMELİDİR

Öte yandan AKP Sözcüsü Ömer Çelik, Yunanistan'ın AB'ye yaptığı çağrıya sosyal medya hesabından tepki gösterdi.

Çelik, "Yunanistan her zamanki gibi haksız, hukuksuz, saldırgan politikalarına destek için Avrupa Birliği’ni toplantıya çağırmış. Avrupa Birliği, Yunanistan’ın tüm Avrupa’yı ‘Yunan tiyatrosu’na çevirmesine izin vermemelidir" diye yazdı.

AB KOMİSYONUNDAN STANO: ULUSLARARASI HUKUKA UYGUN ŞEKİLDE YAKLAŞILMALI

Ayrıca Avrupa Birliği, Doğu Akdeniz'de meydana gelen gelişmelerin "çok endişe verici" olduğunu belirtti ve Türkiye ile Yunanistan arasında tırmanan gerilimin "iyi komşuluk ilişkileri prensipleriyle" çözülmesi gerektiğini ifade etti.

Avrupa Komisyonu Dış İlişkiler Sözcüsü Peter Stano düzenlediği basın toplantısında, "Bölgedeki son gelişmeler çok endişe verici" dedi.

Stano, "Bütün ucu açık mevzulara iyi komşuluk ilişkileri prensiplerine, uluslararası hukuka ve pozitif temaslara uygun şekilde yaklaşılmalı" diye konuştu. (HABER MERKEZİ)

ÖNCEKİ HABER

'Cinsel saldırı' ile suçlanan Tuma Çelik, savunmasını Meclis'e gönderdi

SONRAKİ HABER

KKTC'de, öğrencisini cinsel istismara maruz bırakan öğretmen meslekten ihraç edildi

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...