Seçimlere "olağanüstü itiraz" nedir, kanun maddesi ne diyor?

Cihan ÇELİK
Okan BAŞAL
İstanbul

31 Mart'ta yapılan yerel seçimlerinde resmi olmayan sonuçlara göre İstanbul Büyükşehir Belediyesini kaybeden ve geçersiz oyların yeniden sayılmasını talep eden AKP, istediği sonuca ulaşamayınca son hamle olarak seçimin iptali için başvuru yapmaya hazırlanıyor. Yüksek Seçim Kuruluna (YSK) yapılacak başvuru kabul edilirse en erken 2 Haziran'da İstanbul'da yeniden seçim yapılacak.

AKP Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz, olağanüstü itiraz yolunu kullanacaklarını ve İstanbul'da seçimin yenilenmesini isteyeceklerini söyledi. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli de "Eğer seçim sonuçları toplum vicdanında huzur bulmayacak şekilde sonuçlanmışsa, o vicdanı oluşturabilecek yeni bir seçim de düşünülebilir. Bunun süresi 60 gündür. 60 günden sonraki ilk pazar gününde seçim yapılabilir" ifadesini kullandı. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da seçimin yenilenmesi gerektiğine ilişkin argümanlar öne sürdü.

Avukat Kamil Tekin Sürek, AKP'nin yürüttüğü itiraz sürecini, Büyükçekmece iddialarını ve seçime itirazın ne koşullarda yapılabileceğini Evrensel'e anlattı.

"AKP'NİN İTİRAZLARI YASAYA UYGUN DEĞİL"

Sürek, CHP'nin itirazı üzerine YSK'nin, İl Seçim Kurulunun oy torbalarının açılmaması ve açılanların sayımının durdurulması kararını iptal etmesi sürecinden bugüne kadar yaşananları şöyle değerlendirdi: 

"AKP‘nin yaptığı itirazlar yasaya uygun değil. AKP, ilk gün parti sözcüleri ve yandaş basınla büyük bir baskı yaparak bazı İlçe Seçim Kurullarının geçersiz oyları yeniden saymak için oy torbalarını açtırdı. Binali Yıldırım bu girişimlerini "İstanbul’da 131 bin sandık var, her sandıktaki geçersiz oylardan birini alsak 131 bin oyumuz olur" diye açıkladı. CHP, bu itirazlara ve oy torbalarının açılmasına İl Seçim Kurulu nezdinde itiraz etti. Çünkü geçersiz oylara sandık başlarında AKP‘li İlçe Seçim Kurulu üyesinin itirazı olmamış, tutanağa şerh koymamıştı. Bu yüzden itiraz edemezlerdi. İl Seçim Kurulu tedbir kararı vererek oy torbalarının açılmaması ve açılanların sayımının durdurulmasına karar verdi CHP‘nin gerekçelerini kabul ederek. Fakat AKP, İl Seçim Kurulunun bu kararına YSK nezdinde itiraz etti. Yandaş medya da bu arada İl Seçim Kurulu üyelerinden birini 'FETÖ' ile ilişkilendirmeye çalışarak bu kurula baskı yapmayı denedi. YSK, önceki seçimlerde 'Mühürsüz oylar da geçerli olsun' kararında olduğu gibi yeni bir skandal karar verdi. Hem de gece birde toplanarak. Oy torbası bir kere açılınca sayım durdurulamazdı. YSK üyelerinin görevinin Anayasa'ya aykırı olarak neden uzatıldığı böylece ortaya çıkmış oldu."

"FETÖ İDDİANAMESİ YARATIP SEÇİMİ YENİLEMEYE ÇALIŞIYORLAR"

"Bu karar üzerine geçersiz oylar sayılmaya başlandı fakat sonuçlar değişmedi. Bu arada AKP kurmayları ve İçişleri Bakanı ile Adalet Bakanı sürekli görüşme halindeydi. Onun için İçişleri Bakanı'nın bir haftadır sesi çıkmıyordu. "İstanbul’da bütün sandıklar sayılsın" demeye başladılar. Fakat bu yasal olarak mümkün değildi. Bunun üzerine "Terör örgütü İstanbul’da planlı, programlı bir seçim hilesi yapmış" iddiasına çalışmaya başladılar. Bunun için İçişleri Bakanlığı seferber edildi. Belirli pilot ilçelerde seçmen ve sandık kurulları üzerinde GBT ve fişlenmiş bilgileri taradılar. Fakat bütün İstanbul‘u hem hukuken hem de mantıken kabul ettiremeyeceklerini anladıklarından ve milyonlarca seçmenin taramanın çok uzun süre alacağını düşündüklerinden Büyükçekmece'ye odaklandılar. "Muhalefetin yumuşak karnı Büyükçekmece" dediler. Çünkü seçimden bir ay önce orada CHP‘li belediyede çalışan biri Nüfus Müdürlüğüne geçici çalışmaya gitmiş ve üç yüz küsur seçmeni gerçeğe aykırı olarak bu ilçede gösterdiği için tutuklanmış. Böyle gerçek dışı yazmalar, Türkiye'nin her tarafında olmasına ve bunların bir kısmının itirazlar üzerine iptal edilmesine ve burada yazılan seçmenin de iptal edilmesine rağmen AKP bunu fırsat olarak ele aldı. Yandaş medya desteği ile propagandaya başladı. Büyükçekmece'de "bir çete organize olarak seçime hile karıştırmıştı". Adalet Bakanı, savcıları harekete geçirdi. İçişleri Bakanı binlerce polisin Büyükçekmece'ye gönderdi. Şimdi oradan bir 'FETÖ' iddianamesi yaratıp bunu bahane ederek Büyükçekmece’de seçimin yenilenmesi kararını almaya çalışıyorlar. Elbette yapılanlar yasaya aykırı. Planlı olarak suç ve suçlu yaratmaya çalışıyorlar." 

BÜYÜKÇEKMECE VE "USULSÜZLÜK" TARTIŞMALARI

Avukat Sürek, Büyükçekmece üzerinden başlatılan "usulsüzlük" iddialarına ise şöyle değerlendirdi:

"Olağanüstü durum nedeniyle seçimin yenilenmesi için seçimin sonucunu etkileyen bir durumun olması lazım. Örneğin Yalova‘da bir parti 6 oyla seçimi kazanmış ve seçimde 7 kısıtlı kişiye oy kullandırılmış. Yeniden seçim yapılıp kısıtlılar oy kullanmayınca kazanan ikinci parti olmuş. Büyükçekmece bu duruma benzemiyor. Çünkü burada itiraz gerekçesi seçmen kayıtları. Seçim yenilense bile seçmen kayıtları yenilenmez. Çünkü kayıtlara zaten itirazlar yapılmış. Bütün partiler ve tek tek seçmenler itiraz yapmış. 700 küsur seçmenin kaydı iptal edilmiş. Yeniden seçmen kayıtları mı incelenecek ve değiştirilecek? Kayıtların gerçek olmadığı seçmen değil de polis tarafından mı tespit edilecek? Seçmen kayıtlarını yeniden inceleyemezsin. Yoksa bunun arkası gelmez. Her seçimden sonra seçmen kayıtları tartışılır. Şırnak’a kaydırılan polis ve asker de tartışılır. Seçmen listesi değişmediğinde aynı seçmenler aynı oyları verir. "Seçime hile karıştıran terör örgütü" hikayesine kimse inanmaz. Üstelik yıllardır Türkiye'de seçime hile karıştıranları herkes biliyor. Muhtemelen cuma günü de İmamoğlu mazbatasını alır."

KANUN NE DİYOR?

"Olağanüstü itiraz" hakkı 298 sayılı "Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun" tarafından düzenleniyor. Kanunun 130. Maddesinin 2. fıkrası uyarınca "Seçim Sonucuna Etki Eden Olay Ve Durumlar Sebebiyle Olağanüstü İtiraz" maddesi şöyle:

"Siyasi partilerin il başkanları, genel merkezleri veya bağımsız aday tarafından tutanağın (mazbatanın) düzenlenmesinden sonra 7 gün içinde seçimin sonucuna etki eden olaylar ve durumlar sebebiyle yapılan itirazlar, seçimin sonucu hakkında kesin karar verme yetkisine sahip olan kurullarca, seçimin neticesine etkili görüldüğü takdirde, alt kademelerce verilen kararların kesin veya kesinleşmiş olması veya kurullara derece derece ve müddeti içinde başvurulmamış olması, bu itirazın incelenmesine ve reddine sebep teşkil etmez."

Aynı maddeye göre itirazların şu şekilde yapılması gerekiyor:

"Bu itirazlar yazılı olarak yapılır. İtiraz dilekçesine, itiraz edenin adının, soyadının ve açık adresinin yazılması, ihbar ve iddia olunan vakıaların mahiyetinin ve gerekçesinin beyanının, delillerinin gösterilmesi ve belgelerinin bağlanması, bu belgelerin elde edilmesi mümkün değil ise, sebeplerinin ve nereden ve ne suretle temin olunabileceğinin bildirilmesi lazımdır."

AKP Büyükçekmece'de seçimin yenilenmesi için başvuru yaptı

AKP-MHP'nin kıl payı kazandığı ve itirazların kabul edilmediği yerler

Erdoğan'dan YSK'nin İstanbul kararı öncesi talimat gibi açıklama

Muhalefet partileri iktidara seçim sonuçlarını tanıma çağrısı yaptı