Gençliğe rağmen “gençlik forumu”

Cansu CEYLAN
Boğaziçi Üniversitesi

Geçtiğimiz günlerde İstanbul’da Medeniyet Derneği tarafından “Yerel Yönetimler ve Gençlik Politikaları Forumu” isimli bir etkinlik düzenlendi. Üç oturumda gerçekleşen etkinlikte her oturumda AKP çevresinde bulunan, gençlerle ilgili çalışmalar yapan sivil toplum kuruluşlarının yöneticileri sorularını belediye başkanlarına yönelttiler. Etkinliğin içeriği aslında AKP’nin ve onun uzantısı olan bu STK’lerin yerel seçime gittiğimiz bu süreçte gençliğin önüne koyacakları vaatler ve politikalar hakkında çok şey söylüyordu.
CEMAATLERDEN STK’LERE
Etkinlikte kimler yoktu ki… Çok yakından tanıdığımız TÜGVA’dan Ensar Vakfı’na, Genç MÜSİAD’dan İHH’ya kadar 12 kurumdan yöneticiler sorularını Üsküdar, Beyoğlu ve Bağcılar belediye başkanlarına yönelttiler. Etkinliğin çağrı metninde de İstanbul’un seçim sonuçlarını tayin edecek en önemli şehir, gençlerin de sonuçları etkileyecek en önemli kitle olduğu vurgusu vardı. 
Konuşmaların içeriği çarpıcı noktalara işaret ediyordu. Forumun başından sonuna kadar tartışılan her konu gençlerin hem yaşam tarzı olarak hem de ideolojik olarak AKP’ye nasıl konsolide edileceği, AKP’nin “yerli-milli gençlik” çerçevesinin dışında kalan “aykırı” gençlerin bu çerçeveye nasıl “kazanılacağı” üzerineydi. Bütün bu tartışmalar çerçevesinde dergimizin sayfalarında çokça tartıştığımız gençlerin gelecek kaygısı, genç işsizliği, kriz kıskacında gençlerin yaşamı, burs-kredi tartışmaları, eğitim alanındaki sorunlar bir kez dahi olsa konuşulmadı.
AKP’NİN “İDEAL GENÇLER”İ
“Yerli ve milli”, “dindar ve kindar” gençlik söylemleriyle alevlenen tartışma bu forumun da genel içeriğine hakimdi. Gençlerin yaşam tarzı, “gelişimi ve ahlaki eğitimi” neredeyse her başlıkta tartışıldı. Bu çerçevede Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen “Gençlerin durumu hiç iç açıcı değil.” diyerek bunun toplumsal bir tehlike oluşturduğunu belirtti. Aynı konuşmasında Türkmen, “parklarda gecelere kadar oturan kızlar, erkeklere” karşı zabıtalar ve polislerden oluşan bir tim oluşturduklarını belirtti. Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan’a ise eğlence kültürünün içinde “gençleri kaybetmemek için” Beyoğlu’ndaki denetlemeleri arttırması tavsiyesinde bulunuldu. Tüm bu “tehlikeler”e karşı ise daha geniş bir “ahlak, din, ilim ve irfan eğitimi”nin önemi tekrar tekrar vurgulandı. 
AKP ve STK’leri uzun bir süredir “dindar gençlik” projesiyle gençliği homojenize ve politize ederek “ideal genç” ve “ideal vatandaş” ve portresi çiziyor. Böylece bu “ideal gençlik” resminin dışında kalanlar –alkol tüketmek ya da flört etmek gibi “ahlakdışı” davranışlar sergileyenler ya da protestolara katılmak gibi “uygun olmayan” politik davranışlarda bulunanlar- “millete, vatana, Yeni Türkiye’ye” karşı bir tehdit olarak görülüyor*. Bu çerçevede “yerli ve milli, dindar ve kindar” olmayan gençler, “tinerciler**, asiler” olarak yaftalanıyor. Forumda konuşan Medeniyet Derneği Genel Sekreteri bu nedenle sigarayla başlayan gençlerin uyuşturucuyla tanıştığını, daha sonra da altın vuruşla öldüklerini belirtiyor. Şunu not edelim, evet bugün uyuşturucu kullanımı dünya gençliğinin olduğu gibi Türkiye gençliğinin de büyük bir sorunu. Fakat daha önce dergimizde de yazdığımız gibi gençlerin uyuşturucu kullanımının geleceksizlik, işsizlik, yoksulluk gibi birçok yapısal nedeni vardır***. Böylesi bir örnekten şu çok açıktır ki bugün AKP ve onun STK’leri gençleri etkisi altına alan birçok yapısal sorunu, hükümet politikalarından kaynaklanan birçok problemi “ahlak, din” kisvesi altında örtmeye çalışmakta; gençliği kendi taleplerini yok sayarak yasaklar, tehditlerle kontrol altına almaya çalışmaktadır.
KİMİN KÜLTÜRÜ, KİMİN SANATI?
Forumda öne çıkan başka bir konu gençlerin kültür sanat etkinliklerine ulaşımıydı. Bu konunun forumda konuşulması olumlu olarak algılanabilir fakat bir de konunun nasıl ele alındığına ve bugünün gerçeklerine bakalım. Beyoğlu Belediye Başkanı “ruhun bedene tahakkümüne sağlayabilmek için, ahlaklı olabilmek için” gençlerin kültür sanat etkinliklerine aktif katılımının önemini vurguluyor, açtığı birçok semt evinden örnekler veriyor. Liselerde, üniversitelerde birçok öğrenci kulübü kapatılırken, etkinlikleri engellenirken ya da “tasarruf tedbirleri” çerçevesinde bütçeleri kesilirken AKP’li belediye başkanının söyledikleri nereye oturur? Tam da şuraya: Forumda da birçok kez vurgulanan “medeniyet fikri”ne, İslami referanslara, AKP’nin ideolojisine uymayan hiçbir kültür sanat etkinliği için gençlere alan sağlanmamaktır. Bunun yerine AKP, “mübah gençler”ini üretmek için iktidarın etkisi dışındaki tüm alanlarda gençleri kısıtlamakta, kendi kontrolü altındaki “merkez”lere, STK’lere gençliği mahkûm etmeye çalışmaktadır.
Forumun tümüne ve AKP’nin bugünkü gençlik politikalarına baktığımızda şunu söyleyebiliriz: AKP hükümeti nasıl ki geçmişte ve bugün neoliberal politikalar çerçevesinde birçok alandan elini çekip yerine cemaatlerin yerleşmesine imkân sağladıysa bugün de bu süreç STK’lerle devam ediyor. Öğrenci yurtlarıyla, kurslarla, kültür sanat etkinlikleriyle ve devletten, yerel yönetimlerden aldıkları muazzam destekle AKP’nin gençlik STK’leri gençleri böylesi bir çerçevede AKP’nin dinci, gerici, muhafazakâr politikalarına yedeklemenin, böylesi bir yaşam tarzına uydurmanın yollarını aramaktadır. Bu resimde bırakalım “tinerci ve asi” gençleri, AKP’nin “ideal gençlik” portresine uyan gençlerin dahil talepleri, kendi sözleri, kendi hayatlarına dair düşünceleri öne çıkamamakta, gençlik AKP’nin bir siyasi projesi olarak inşa edilmeye devam etmektedir.

* Demet Lüküslü (2016) Creating a pious generation: youth and education
policies of the AKP in Turkey, Southeast European and Black Sea Studies, 16:4, 637-649
** 2012 yılında Erdoğan “Bu gençliğin tinerci olmasını mı istiyorsunuz? Siz bu gençliğin büyüklerine isyankar bir nesil mi olmasını istiyorsunuz?​” demişti.
*** https://www.evrensel.net/haber/343536/uyusturucu-bir-genc-neden-nasil-baslar