TBMM'ye gelen çocuk istismarı tasarısında önlem yok, hadım var

Elif Ekin SALTIK
Gizem ÖRNEK
İstanbul

Türkiye’nin en önemli gündemlerinin başında gelen çocuk istismarı konusunda AKP Hükümeti haftalardır gündeme getirdiği yasa tasarısını TBMM Başkanlığına sundu. Tasarıda hadım, ceza artırımları ve çocuklar arasında 12 yaş ayrımı, yayın yasağı gibi maddeler dikkat çekti. Çocuk hak örgütleri ve çocuk istismarı konusunda alanda çalışmalar yapan uzmanlar, tasarıyı asıl olarak koruyucu önlemlerin eksikliği noktasında eleştirdi. 

12 YAŞIN ÜZERİNDEKİ ÇOCUKLAR NE OLACAK!

Tasarıda ceza artırımları ve 12 yaş vurgusu dikkat çekiyor. Tasarıda yer alan maddelere göre, çocuklara yönelik istismar suçunda ceza üst sınırı 20 yıldan 40 yıla çıkarılıyor. 12 yaşını tamamlamamış çocuklara yönelik istismar suçunda ise ceza alt sınırı 18 yıldan 30 yıla üst sınır da yine 40 yıla çıkarılıyor.

İstismar suçunun nitelikli halinin 12 yaşını tamamlamış çocuklara karşı cebir veya tehditle, silah kullanılarak ya da birden fazla kişi tarafından, yakınları tarafından, nüfuz kötüye kullanılması suretiyle işlenmesi halinde fail/failler hakkında müebbet hapis cezasına hükmedilecek.

Anayasa ve Çocuk Hakları Sözleşmesine göre 18 yaşı altındaki herkes çocuktur. Çocuk hak örgütleri ve alanda çalışmalar yapan uzmanlar 12 yaş ayrımının 12 yaş üzerindeki çocukları daha da mağdur edeceğine dikkat çekiyor. 

HADIM ISRARI TASARIYA GİRDİ

Tasarıda dikkat çeken bir diğer nokta ise kimyasal kastrasyon, yani hadım. Tasarıda “Cinsel suçlardan dolayı hapis cezasına mahkum olanlar hakkında tahliye edilme tarihinden 3 ay öncesinden başlamak üzere tahliyeden itibaren 5 yıla kadar, ayakta veya yatarak cinsel isteğin ilaçla baskılanması tedbiri alınabilecek” ifadesi yer alıyor. 

MEDYAYA KISITLAMA GETİRİLDİ

Tasarıda, medyaya ilişkin de ciddi kısıtlamalar yer alıyor. ‘Çocuğun yüksek yararı gerektiriyorsa soruşturmanın başlangıcında olayla ilgili basın yayın, radyo, televizyon, internette yapılan yayınların kısıtlanmasına, yayın yasağı konulmasına, içeriğin çıkarılmasına, erişimin engellenmesine karar verilir’ şeklinde bir madde yer alıyor. Ancak yayın yasağı ile olayın teşhir edilmesinin ve kamuoyu baskısı oluşturulması engelleniyor ve bu durumlar çoğu zaman cezasızlığa neden olabiliyor. 

ÖNLEYİCİ TEDBİRLER YER ALMADI

Çocuk hak örgütlerinin ve uzmanların önerilerinin büyük bir kısmı tasarıda yer almadı. Özellikle istismara uğramış mağdur çocuklarla karşı karşıya gelebilecek alanlarda çalışan, polis, jandarma, sağlık görevlisi ve yargı mensuplarını eğitimi konusunda tasarıda herhangi bir madde yer almıyor. Ancak çocuk izlem merkezlerinin sayısının artırılması ve burada yapılacak işlemlere ilişkin olumlu kimi maddeler tasarıda yer alıyor. Mağdur çocuğun ifadesinin bu merkezlerde ve eğitimli kişiler tarafından, tek seferde alınması, mağdur ile sanığın karşı karşıya getirilmemesi gibi düzenlemeler çocuk hak örgütlerinin uzun yıllardır talep ettiği önemli noktalardı.

Bunun yanı sıra cinsel istismar suçundan hüküm giymiş olanların çocuklarla ilgili alanlarda çalışmasının engellenmesine dönük madde de olumlu bir düzenleme olarak değerlendiriliyor.

‘CEZA ARTIRIMI ÇÖZÜM DEĞİL, ÖNLEYİCİ TEDBİRLER ALINMALI’

KHK ile kapatılan Gündem Çocuk Derneğinden Ezgi Koman, 12 yaş altı ve üstü ayrımı yapılmasına tepki gösterdi ve ceza artırımı yaparak istismar sorununun çözülemeyeceğine, asıl olarak önleyici tedbirler alınması gerektiğine dikkat çekiyor. Ezgi Koman’ın tasarıya ilişkin değerlendirmeleri şöyle: “12 yaş altına yapılan cinsel şiddete daha fazla ceza öngörüyor. Bu ayrım önceden de gündeme gelmişti ve çokça tartışma yaratmıştı. Bu ayrımdan vazgeçilmemiş. Ancak bu ayrım Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesinin çocuk tanımına da aykırı. 0-18 yaş her birey çocuk olarak tanımlanırken neden 12 yaş üstü ve altı diye bir farklılığa gidiliyor, bu anlaşılır değil. Acaba dini referanslarla mı çocukluk tanımı farklılaştırılıyor sorusu elimizde kalıyor. Ayrıca ceza artırımının yeterli olmadığını her zaman söyledik. Çocuk, hak ve özgürlük sahibi bir birey olarak algılanmadıkça, çocuk; üzerinde tahakküm kurulabilecek bir nesne olarak algılanmaya devam edildikçe, çocukların başvurabileceği mekanizmalar olmadıkça çocuğa karşı cinsel şiddet ne yazık ki devam edecek.”

Çocuk istismarı haberlerine getirilen kısıtlamaları da eleştiren Koman, basına yansıyan, kamuoyunda tartışma yaratan olaylarda cezasızlığın daha az olduğuna dikkat çekiyor.

‘HADIMA GELENE KADAR ÇOCUKLARA EL DEĞMESİNE ENGEL OLUNMALI’

Tasarıya ilişkin Evrensel’e değerlendirmelerde bulunan Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü, Hükümetin hadım ısrarına tepki göstererek şöyle konuştu: “Hükümet 5 yıl önceden beri hadım ve 12 yaş konusunda çok ısrarcı. Hükümetin istismar olayının bugünkü yansımalarından habersiz olduğuna inanıyorum, toplum açısından zararlarının farkında olmadığına inanıyorum. Hadımla sorunu çözerim saplantısından da bir türlü kurtulamadığı için rahatsızım. Biz zaten bunun için durumu anlatmakta bu kadar ısrarcı olduk. Siz hadıma gidene kadar çocuklar taciz edilmişse, istismara uğramışsa yapabileceğiniz şey hadımla ilgili değildir. Mesele hadıma gelene kadar çocuklara el değmesine engel olmaktır. Önleyici tedbirler alınması için de doğru, tarafsız, siyaset dışı bir bakış açısı geliştirilmesi gerek. 12 yaş altı, üstü gibi bir ayrım ortadan tamamen kaldırılmalı.”

Çocuk istismarı yasasında ‘Hadım’ var, koruyucu önlem yok