Göçmen öğrenciler okulda neden başarısız?

Zahide YENTÜR
Frankfurt

“Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı”nın  (PISA) araştırmasına göre, Almanya’da göçmen kökenli öğrencilerin okulda başarısızlığının nedenlerinin başında, öğrencilerin kendilerini okula ait hissetmemeleri geliyor. PISA’nın 2015 yılı sonuçlarında göçmen kökenli öğrencilerin, yerli öğrencilere göre okulda daha başarısız olduğu yer alıyor. Avrupa çapında yapılan araştırmada Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, İsveç ve İsviçre’de de benzer sonuçlara varılmış. Ancak Almanya, göçmen kökenli öğrencilerin yerli öğrencilere göre daha başarısız olması konusunda diğer Avrupa ülkelerinden önde gidiyor.

YÜZDE 28 GÖÇMEN KÖKENLİ

Almanya’da göçmen kökenli 15 yaş grubu öğrencilerin oranı yüzde 28 civarında. Bu oranın yaklaşık yarısı, ikinci kuşaktan gençlere tekabül ediyor. Yani bunlar anne ve babaları yurt dışında ama kendileri Almanya’da doğup büyüyen gençlerden oluşuyor. Üçte birinin ise anne ve babalarından birisi Almanya’da doğup büyüdüyse diğeri yurt dışında doğup büyümüş. Öğrencilerin yüzde 13 oranında olanı ise birinci kuşağa tekabül ediyor. Yani anne ve babaları gibi, kendileri de yurt dışında doğup, daha sonradan Almanya’ya gelen gençler. 

Ve bütün araştırma sonuçlarında birinci kuşaktan öğrencilerin Alman ve diğer göçmen kökenli öğrencilere göre okulda daha başarısız olduğu tespit edilmiş. PISA’ya göre, bu grup okuma, matematik ve fen bilgilerinde temel bilgilerin yüzde 46’sına ulaşabilmiş. İkinci kuşaktan yabancı kökenli öğrencilerde bu oran yüzde 61. Yerli öğrenciler genelde temel bilgilerin yüzde 80’ine ulaşmış. 

PISA’nın ortaya koyduğu başka bir veri ise Türkiye, Polonya ve İtalyan kökenli öğrencilerin okul başarısında farklı davranışlar sergiledikleri: Örneğin ikinci kuşaktan Polonya kökenli göçmen öğrencilerin okul başarısında zaman zaman Alman öğrencileri bile geçtikleri olmuş. 

PISA araştırmaları şimdiye kadar velilerin gelir düzeyi, sosyal statüsü ile çocukların okul başarısı arasında dolaysız bir bağın olduğunu gösteriyordu. PISA’nın son araştırma sonuçlarına göre, göçmen kökenli öğrencilerin okul başarısızlığının nedenleri arasında, kendilerini okula ait hissetmemeleri bulunuyor. Araştırma sonuçlarına göre göçmen kökenli öğrenciler, kendilerini okula ait hissetmedikleri gibi, okulda mutsuzlar ve okul başarısına ilişkin korkuları daha yüksek.

OKUL KORKUSU HAKİM

OECD ülkelerinde birinci kuşaktan göçmen kökenli öğrencilerin yüzde 41’i, okul korkusuna sahipken, bu oran yerli öğrencilerde yüzde 33 civarında. Göçmen kökenlilerin yaklaşık üçte biri yaşamından memnun olmadığı gibi kendisini yaşamdan soyutlanmış hissediyormuş. Almanya, diğer OECD ülkeleri arasında bu konuda ortalama bir orana sahip.

İYİ DERECEDE DİL BİLMEK BAŞARIYI TETİKLİYOR

Öğrencilerin okul başarısızlığına neden olarak, yaşadığı ülkenin dilini iyi bilmemek gösteriliyor. Almanya’da birinci kuşaktan göçmen kökenli öğrencilerin yüzde 80’i aile ortamında okulda konuştuğu dili kullanmıyor. OECD ülkeleri arasında bu oran yüzde 60. İkinci kuşaktan göçmen kökenli öğrencilerin yüzde 50’si evde Almanca konuşmuyor. OECD ülkeleri arasında bu oran yüzde 40 civarında. 

EKONOMİK DURUM BAŞARIYI BELİRLİYOR

Araştırmaya göre, öğrencilerin okul başarısıyla velilerin ekonomik durumu arasında doğrudan bir ilişki bulunuyor. Ayrıca göçmen kökenli çocukların okuldaki başarısı ile ailenin Almanya’daki uyumu ve dili bilmesi arasındaki bağ, PISA’nın 2015 yılı özel araştırmasında bu konuda bilinenleri daha da somutlaştırıyor. 2015  yılından itibaren gelen mültecilerle birlikte bu oranların artmış olması da büyük bir ihtimal olarak görülüyor.