Trump ticaret savaşı için ilk adımı atıyor

Yücel ÖZDEMİR
Köln

ABD Başkanı Donald Trump dışarıdan getirilecek çelik ve alüminyumdan gümrük vergisi alınması yönündeki kararnameyi önümüzdeki hafta imzalayarak yürürlüğe koyacak. ABD tekellerini rekabetten korumaya dayalı uygulamaya özellikle Almanya tepki gösteriyor. Avrupa Birliği, karşı hamle yapmak için konuyu Dünya Ticaret Örgütü’ne taşıyacak.

AVRUPA VE ÇİN ÜRÜNLERİNE GÜMRÜK

“Önce Amerika” sloganıyla başkanlık koltuğuna oturan ABD Başkanı Doland Trump, ABD çelik ve alüminyum tekellerini uluslararası rekabetten korumak için ilk somut adımı atıyor. Başta Avrupa ülkeleri ve Çin olmak üzere, rakip ülkelerin çelik ve alüminyum üreten tekellerin ABD pazarına girmesini zorlaştırmak için çelik için yüzde 25, alüminyum için yüzde 10 gümrük vergisi uygulanacak. Beyaz Saray’da sektör temsilcileriyle görüşen Trump, konuyla ilgili olarak hazırlanan bir yasayı önümüzdeki hafta içinde imzalayarak yürürlüğe koyacağını söyledi.

ABD TEKELLERİNİ ULUSLARARASI REKABETTEN KORUMAK

Trump, karara gerekçe olarak ABD’nin dışarıdan çelik ve alüminyum satın almasının ulusal güvenliği açısından tehlike oluşturmasını gösterdi. Alman basınında yer alan haberlerde bu iddianın gerçeği yansıtmadığına dikkat çekilerek, son yıllarda ABD silah sanayisi ve denizaltları için kullanılan çelik ve alüminyumun ABD iç pazarından sağlandığı, asıl amacın ABD tekellerinin uluslararası rekabetten korumak olduğu vurgulandı.
Trump’ın kendisi de sosyal medya üzerinden paylaştığı mesajında “Yerli çelik ve alüminyum endüstrisi adil olmayan ticaret pratiği nedeniyle zarar gördü. Önceki ABD hükümetleri yıllarda buna izin verdi. Artık ülkemizin, firmalarımızın ve işçilerimizin daha fazla zarar görmesine müsaade etmeyeceğiz” dedi.

AB’DEN TEPKİ GECİKMEDİ

Gümrük vergisi kararı, özellikle Avrupa ülkelerinin ABD’ye sattığı çelik ve alüminyum üzerinde etkide bulunacağı tahmin ediliyor. Almanya’da yayınlanan Süddeutsche Zeitung gazetesinde “Trump ticaret savaşını riske ediyor” başlığıyla yayınlanan haberde, dünya çapında bir ticaret savaşının zeminin hazırlandığına işaret edildi. Haberde, Trump’un attığı adımla asıl olarak Avrupa’yı hedef aldığı da kaydedildi.

ABD’nin kararına tepki gösteren AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, “Adil olmayan şekilde alınması planlanan önlemlerin sanayimizi etkileyeceğini, Avrupa’da binlerce işyerini yok edeceğini biliyoruz. Bu nedenle atılan bu adıma karşı sessiz kalmayacağız” dedi. Juncker ayrıca durumu dengelemek için önümüzdeki günlerde Dünya Ticaret Örgütü kurallarıyla bağdaşan bazı karşı önlemler almak için teklif getireceklerini söyledi.

Bu da AB‘nin de öncelikli olarak ABD‘den gelecek çelik ve alüminyuma vergi koymaya hazırlandığı şeklinde yorumlandı. 

ALMAN ÇELİK BİRLİĞİ’NDEN TEPKİ

Öte yandan, Alman Çelik Birliği de çelik ithalatına uygulanacak gümrük vergisinin Dünya Ticaret Örgütü'nün kurallarını ihlal ettiğini bildirdi. Alman Çelik Birliği Başkanı Jürgen Kerkhoff, “ABD tüm dünyadan yapılacak çelik ithalatlarına karşı kendini korumak için gümrük bariyeri kuruyor. Bu önlem Dünya Ticaret Örgütü'nün kurallarını açıkça ihlal etmektedir” dedi. Kerkhoff, “Şu an Avrupa Birliği'nin yapması gereken, Dünya Ticaret Örgütü'nün sağladığı enstrümanlarla buna karşı girişimlerde bulunmaktır” diye ekledi.

Süddeutsche Zeitung’da yer alan haberde ayrıca, Trump’un önümüzdeki hafta imzalayarak yürürlüğe koyacağı yönetmelikten en çok Alman, Çin ve Güney Kore tekellerinin etkileneceğiniz yazıldı.  

Almanya’da çelik sektöründe 85 bin işçi çalışıyor. Yapılan ürünlerin büyük bir bölümü AB’den sonra en çok ABD pazarında piyasaya sürülüyor. Alman tekelleri, bugüne kadar gümrük vergisinin NATO üyesi ülkeleri kapsamayacağını bekliyordu. Ancak, Trump’un derdinin güvenlikten çok ABD tekellerini korumak olunca, bu kriter de söz konusu uygulanamın dışında kalmak için yeterli görülmedi. Brezilya, Rusya ve Hindistan da kendi tekellerini korumak gümrük vergisi alıyor. 

Trump’ın ithalat vergileri küresel piyasaları vurdu

ÇİN: TİCARET ZARAR GÖRÜR

ABD Başkanı Donald Trump’ın ithal çelik ve alüminyuma ek gümrük vergileri getireğini duyurmasına Çin’den de tepki gecikmedi. Çin Dışişleri Sözcüsü Hua Çunying, “Eğer tüm ülkeler ABD örneğini takip ederse bu kuşkusuz uluslararası ticaret düzeninde ciddi etki ile sonuçlanacaktır” ifadelerini kullandı. Reuters, ABD’nin Çin’den ithal ettiği çeliğin bu alandaki toplam ithalatın sadece yüzde 2’sini oluşturduğunu ancak Çin’in endüstri büyümesinin fiyatların düşmesine neden olan küresel bir çelik bolluğuna yol açtığını kaydetti.
Çin Demir Çelik Kurumu Genel Sekreter Yardımcısı Li Şinçuang ise “Çin üzerindeki etki büyük değil. Trump hakkında bir şey yapılamaz” yorumunu yaptı.

ALMANYA: TRUMP BİR DAHA DÜŞÜNMELİ

Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel, ABD’nin adımının ‘asla kabul edilemeyeceğini’ belirterek AB’nin Trump’ın kararına ‘kararlılıkla yanıt vermesi’ gerektiğini söyledi. Alman ve Avrupalı üreticilerin ‘fiyatları ucuzlatarak adil olmayan bir rekabet yaratmadığını’ söyleyen Gabriel, “Başkan Trump duyurusunu yeniden düşünmeli” dedi.

KANADA: KABUL EDİLEMEZ BİR KARAR

ABD’nin en büyük çelik ve alüminyum tedarikçisi Kanada’nın Ticaret Bakanı Francois-Philippe Champagne de herhangi bir gümrük vergisi kararının ‘kabul edilemez’ olduğunu söyledi. Kanada Dışişleri Bakanı Chrystia Freeland de ülkesinin bu adıma yanıt verebileceğini belirtse de bu önlemlerin neler olabileceği konusunda ayrıntı vermedi. Kanada’dan sonra ABD’nin en büyük 2. çelik tedarikçisi olan Brezilya’dan yapılan açıklamada da ‘çıkarlarını korumak için ABD’ye karşı çok taraflı ya da ikili olarak harekete geçileceği’ belirtildi.

AVUSTRALYA: İŞ KAYBINA YOL AÇACAK

Avustrulya Ticaret Bakanı Steven Ciobo da ABD’nin çelik ve alüminyuma ek gümrük vergisi planının diğer ülkelerden misillemelere ve iş kayıplarına yol açabileceğini belirtti.
Ciobo “Bu tarz bir gümrük vergisinin uygulanmasının ticareti tahrif etmek ve nihayetinde iş kayıplarına yol açmaktan başka bir şey yapmayacağını düşünüyoruz” dedi. 
Diğer büyük ekonomilerin karara misilleme yapabileceğinden endişe ettiğini söyleyen Ciobo “Bu kimsenin çıkarına değil” ifadelerini kullandı.

JAPONYA: OTOMOBİL SEKTÖRÜNÜ ETKİLER

Japon otomotiv devi Toyota’dan yapılan açıklamada da ABD’nin planlandığı gümrük tarifelerinin ABD’deki otomobil ve kamyonların fiyatlarını arttıracağı belirtildi. Toyota’nın açıklamasında “Karar otomobil üreticilerini,tedarikçileri ve tüketicileri olumsuz etkileyecek2 dendi.

ABD İHRAÇ ETTİĞİNDEN 4 KAT FAZLA ÇELİK İTHAL EDİYOR

BBC’nin aktardığına göre ABD ihraç ettiğinden 4 kat daha fazla çelik ithal ediyor ve 100’den fazla ülkeden tedarik edilen çeliğe bağımlı durumda. ABD Enerji Bakanlığı çelik endüstrisinin 2008’deki ekonomik krizdeki çöküşün ardındanı toparlanmakta olduğunu söylese de rakamlar 2000’deki seviyeyi yakalamayamamış durumda.
ABD, 2000’de 112 milyon ton çelik üretierken 2016’ya gelindiğinde üretim 86.5 milyon tona gerilemiş durumda.  2000’de ülkede çelik endüstrisinde çalışanların sayısı 135.000 iken bu rakam 2016’da 83.600’e düşmüştü. (DIŞ HABERLER)